ده دور گفت‌وگوهای پُر چالش برای ختم طویل‌ترین جنگ امریکا
جنگ افغانستان برای امریکا از طولانی‌ترین و پُر هزینه‌ترین جنگ‌های این کشور در بیرون بوده است.
امریکا پس از حضور ۱۹ ساله در افغانستان، سرانجام در تلاش این شد که یک راه حل سیاسی برای پایان بحران افغانستان دریابد.
حدود ۱۵ ماه پیش ظاهراً نخستین دور گفتوگوها میان امریکا و طالبان در دوحه، پایتخت قطر آغاز شد.
زلمی خلیلزاد، دیپلومات کهنه کار امریکایی، که اصالتاً از افغانستان است، از سوی دولت امریکا به عنوان نمایندۀ ویژۀ وزارت خارجۀ این کشور در امور صلح افغانستان گماشته شد و رهبری مذاکره کنندگان امریکایی در این گفتوگوها را به عهده گرفت.
دور ششم مذاکرات میان هیئت امریکایی و نماینده های گروه طالبان مسلح در دوحه مرکز قطر. February 26, 2019
آقای خلیلزاد پس از آغاز ماموریتش به عنوان نمایندۀ ویژۀ وزارت امور خارجۀ امریکا در امور صلح افغانستان گفت‌وگوی مستقیم با طالبان در قطر و سفرهایش به کشورهای منطقه را آغاز کرد.
پس از نُه دور گفت‌وگوهای نفس‌گیر میان نمایندگان طالبان و امریکا در قطر و سفرهای آقای خلیلزاد به کشورهای منطقه و گفت‌وگو با رهبران حکومت و سیاسیون، نمایندگان امریکا و طالبان «در اصول» به توافق رسیدند. ظاهراً متن توافق‌نامه برای امضا میان امریکا و رهبری طالبان نهایی شده بود.
صدیق الله توحیدی، فعال رسانه‌یی
هر چند محتوای این توافق‌نامه با جزئیات همگانی نشد، اما صدیق الله توحیدی، فعال رسانه‌یی که تجربۀ یک دور گفت‌وگوی غیر رسمی با طالبان را دارد، در بارۀ محتوای این توافق‌نامه می‌گوید: "ارایۀ تقسیم اوقات خروج نیروهای خارجی از افغانستان، قطع ارتباط طالبان با گروه‌های تروریستی بین‌المللی، استفاده نشدن از خاک افغانستان به ضد منافع امریکا و ناتو و چهارم هم آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی."
'خشم ترمپ در پی یک انفجار در کابل'
اما در لحظات پایانی و در آستانۀ دیدار دونالد ترمپ، رئیس جمهوری امریکا با رئیس جمهوری افغانستان و رهبران طالبان در کمپ دیوید، ظاهراً جان باختن یک سرباز امریکایی در یک حمله‌ی انتحاری طالبان در کابل، این وعده‌ی ملاقات را برهم زد.
بیش از دو هزار سرباز امریکایی تا کنون در این جنگ جان داده اند، اما حملۀ انتحاری در منطقۀ شش درک شهر کابل که در آن ۱۲ تن به شمول یک سرباز امریکایی کشته شدند، گویا صبر رئیس جمهوری امریکا را لبریز کرد.
رئیس جمهوری امریکا در کنار این که گفت‌وگوهای صلح را متوقف ساخت، دستور داد که حملات هوایی بالای گروه طالبان در خاک افغانستان افزایش یابد.
عمر زاخیلوال، سفیر پیشین افغانستان در پاکستان
عمر زاخیلوال، سفیر پیشین افغانستان در پاکستان در بارۀ توقف امضای این توافق‌نامه به رادیوی آزادی می‌گوید: "موضوع مهم ایجاد اعتماد متقابل بود، برداشت برای اینکه آیا نیت متقابل برای صلح است یا نه در این چند ماه اخیر بیشتر محتوای گفتوگوها روی توافق‌نامه نبود بلکه روی مسایلی چون داشتن نیت نیک می‌چرخید."
'آغاز مجدد گفتوگوها میان امریکا و طالبان'
گفتوگوها، تقریباً سه ماه متوقف ماند. اما نزدیک به سه ماه پیش دور دهم این گفتوگوها میان نمایندگان امریکا به رهبری زلمی خلیلزاد و طالبان در قطر از سر گرفته شد.
آقای خلیلزاد پس از دور دهم گفتوگوها با نمایندگان طالبان، به پاکستان و افغانستان سفر کرد و با رهبران سیاسی افغانستان و رهبری حکومت وحدت ملی دیدار و گفت‌وگو کرد.
وی پس از سفرش به پاکستان و افغانستان در برگۀ تویترش نوشت که این گفتوگوها به مهمترین مرحله‌اش رسیده است.
زلمی خلیلزاد نماینده وِیژه امریکا برای صلح افغانستان
آقای خلیلزاد پس از سفرهایش دوباره با نمایندگان طالبان و وزیر خارجۀ قطر دیدار و گفت‌وگو کرد.
'توافق روی کاهش خشونت‌های یک هفته‌ای'
پس از این گفتوگوها اظهارات مقام‌های امریکایی در پیوند به گفت‌وگوهای صلح با طالبان بیشتر شد و بحث توافق کاهش خشونت‌ها به میان آمد. هر چند دولت افغانستان پیش از این بارها از اعلام آتش‌بس از سوی طالبان به عنوان پیش‌شرط گفت‌وگو با این گروه یاد کرده بود، اما سرانجام با کاهش خشونت‌ها راضی شد.
در نهایت، امریکا، طالبان و دولت افغانستان اعلام کردند که بر سر کاهش یک هفته‌یی خشونت‌ها توافق کرده اند و هفتۀ کاهش خشونت‌ها روز ۲۲ فبروری آغاز شد.
مقام‌های امریکایی اعلام کردند که در صورت موفقیت هفتۀ کاهش خشونت‌ها توافقنامۀ صلح میان امریکا و طالبان امضا خواهد شد.
امروز شنبه نمایندگان بیش از ۳۰ کشور در دوحه، پایتخت در مراسم امضای توافقنامۀ صلح میان امریکا و طالبان اشتراک کرده اند. پس از آن، انتظار می رود که گفت‌وگوهای صلح میان این گروه و دولت افغانستان آغاز شود.
محمد اشرف غني رئیس جمهور افغانستان: هیئت ما همه‌شمول خواهد بود، تمام ملت چشم به راه آتش‌بس و صلح است. تمام موارد موافقت‌نامه امریکا و طالبان مشروط است.
محمد اشرف غني رئیس جمهور افغانستان: امروز اعلامیه مشترک می‌دهیم، با پخش این اعلامیه راه برای صلح در افغانستان هموار خواهد شد.
عفو بین‌الملل: دستاوردهای حقوق بشری در افغانستان باید محفوظ بماند
سازمان عفو بین‌الملل با اشاره به امضای تفاهمنامه صلح میان امریکا و طالبان می‌گوید افغانستان در بخش‌های مختلف دستاوردهای چشم‌گیر داشته که باید محفوظ بماند.
زمان سلطانی، پژوهشگر بخش آسیای جنوبی این سازمان روز شنبه (۱۰ حوت) در اعلامیه‌ای گفته که پس از امضای توافق‌نامه باید آموزش کودکان، کار کردن زنان در بیرون از منزل و همچنین کارهای خبرنگاری و مدافعان حقوق بشری باید همچنان ادامه یابد.
این مسئول سازمان عفو بین‌الملل تأکید کرده که در هر نوع توافق صلحی باید خواست‌های قربانیان برای تأمین عدالت چشم‌پوشی نشود و حقوق اقلیت‌ها تضمین شود.
زمان سلطانی گفته است "حقوق بشر باید در قلب توافق صلح جا داشته باشد."
هر چند کمیسیون مستقل حقوق بشر، اتحادیه خبرنگاران و برخی فعالان حقوق زن از صلح استقبال می‌کنند اما بر حفظ حقوق اساسی بشری در هر نوع مذاکره و توافق صلح تأکید می‌کنند.
شکرالله مشکور سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان
شکرالله مشکور، سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به رادیو آزادی گفت: "خواست ما این است که در تمام پروسه‌های صلح به خواست قربانیان جنگ و نظریات آن‌ها توجه شود در هر نوع مذاکرات صلح باید آن حقوق اساسی که در قانون اساسی افغانستان و کنوانیسیون‌های بین‌المللی به ملت افغانستان داده شده، باید مصون باشد."
این در حالی است که در ۱۹ سال گذشته با آمدن جامعه جهانی به افغانستان، نزدیک به ۹ میلیون کودک به مکتب می‌روند، از مشارکت زنان در هر نوع فعالیت اجتماعی حمایت و آزادی بیان به عنوان حق اساسی شهروندان شمرده می‌شود.
شماری از فعالان حقوق زن می‌گویند این نگرانی وجود دارد که با خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان وضعیت زنان به گذشته باز گردد.
صفیه صدیقی، فعال حقوق زن می‌گوید حکومت افغانستان مکلفیت دارد که برای رسیدن به صلح، بر سر حقوق زنان معامله نکند.
در همین حال، شماری از اتحادیه‌های خبرنگاران، آزادی بیان را یکی از دستاوردهای افغان‌ها می‌دانند و از وضعیت آزادی بیان در مذاکرات صلح ابراز نگرانی می‌کنند.
مجیب خلوتگر، رئیس اجرائی دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد، "نی"
مجیب خلوتگر، رئیس اجرائی دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد، "نی" گفت: "حالا که ما صدها رسانه آزاد داریم، نگرانی ما این است که با معامله که صورت می‌گیرد، مبادا این‌ها بسته شوند و این وضعیت تغییر کند. خواست ما از کشورهایی که با طالبان معامله می‌کنند، این است که در هر معامله حق اساسی مردم افغانستان را که یکی از حقوق اساسی آن‌ها آزادی بیان است، در نظر گیرند."
تلاش‌های رادیو آزادی برای دانستن نظر حکومت افغانستان در این مورد بی‌نتیجه ماند، اما پیش از این ریاست جمهوری افغانستان تأکید کرده بود که در مذاکرات صلح دستاوردهای ۱۹ سال گذشته معامله نمی‌شود و همچنان حفظ خواهد شد.