نامش زیباست، اما گمشدن تنها پسرش زیبایی زندگی را از او گرفته است.
عبدالحکیم، پسر سیسالهاش که باشندۀ ولسوالی دوشی ولایت بغلان است، ۵ سال در زمان اجرای وظیفه در ارتش در ولایت ارزگان ناپدید شد.
زیبا میگوید که پس از آن زندگی او، عروس و دو نواسهاش دشوار شد: "چهار یا پنج سال است که او گم شده است. به اردو رفته بود و دیگر حسابش معلوم نیست. تنها یک بار زنگ زد که در اردو رفتم و دیگر خبری از او نیست. نان ما را ملا (دامادم) میدهد."
معراجالدین، پسرماما و شوهر خواهر عبدالحکیم میگوید او حدود یک سال در ارتش کار کرد و حالا سرپرستی خانواده عبدالحکیم را بر عهده گرفته است: "زمانی که او رفت، زنش با مادرش بود، اما زمانی که حسابش معلوم نشد، زنش خانۀ پدرش رفت و مادرش با من است."
معراجالدین میگوید که هیچ ادارۀ مسئول وجود ندارد که به دنبال گمشدگان بگردد. بسیاری از خانوادههای ناپدید شدگان مانند خانواده عبدالحکیم، توانایی پیدا کردن ناپدید شدگان را ندارند.
تنها عبدالحکیم نیست که ناپدید شده، بلکه چهار دهه جنگ، فشارهای سیاسی و مهاجرت هزاران شهروند افغانستان را در داخل و خارج کشور ناپدید کرده است.
در این کشور نه تنها هیچ آماری در باره شمار ناپدید شدگان وجود ندارد، بلکه هیچ نهادی نیست که در این مورد مسئولیت داشته باشد.
عبدالفتاح عشرت احمدزی، سخنگوی وزارت کار و مور اجتماعی به رادیو آزادی گفت: "هیچ ادارۀ مشخصی نیست که در این بخش کار کند یا آمار گمشدگان را داشته باشد. تا به حال هم هیچ ادارهای این چنینی هم به میان نه آمده است."
ادارۀ هلال احمر افغانستان، که انتظار میرود در این زمینه کار کند، میگوید که در این راستا فعالیتی ندارد.
سازمان نظارت از حقوق بشر جهان هم چند سال پیش در گزارشی نوشته بود که پس از هفتم ثور ۱۳۵۷ در ۲۰ ماه تنها در کابل ۲۷ هزار تن گم شدند.
لوی سارنوالی هالند هم در ماه سنبلۀ سال ۱۳۹۲ خورشیدی فهرست حدود ۵ هزار نفری را نشر کرد که بین سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ سازمان استخبارات وقت افغانستان، اگسا، آنها را کشته بود.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان هم پیش از این از حکومت این کشور خواسته بود که در راستای شناسایی ناپدیدشدگان و تأییدی مرگ و زندگی آنان تلاش کند.
این کمیسیون میگوید که در حال حاضر یک کنوانسیون جهانی در زمینه گمشدگان ایجاد شده و حکومت افغانستان میتواند که از این طریق به جستجوی گمشدگان بپردازد.
ناپدید شدن سرنوشت افراد بسیاری در کشورهای گوناگون در سراسر جهان است. در کشورهایی که جنگ، فشارهای سیاسی و مهاجرت وجود دارد، ناپدید شدن افراد به امر معمول تبدیل میشود.
سازمان ملل متحد به دلیل ابعاد گسترده سرنوشت ناپدید شدگان، روز سیام آگست را به آنها اختصاص داده تا توجه دولتها و نهادهای بینالمللی را به سرنوشت آنها جلب کند.