کاهش سربازان امریکایی در افغانستان، صدها کارگر در پایگاه هوایی بگرام بیکار شده اند

"در داخل میدان کار می‌کردیم و هر کدام ما حداقل یکصدهزار افغانی ماهانه معاش می‌گرفتیم."

امین آقای ۳۳ ساله یکی از صدها کارگر میدان هوایی بگرام، بزرگترین پایگاه نیروهای امریکایی در شمال کابل، است که چند ماه می‌شود کارش را از دست داده.

او با خانوادۀ هشت نفری خود در قریه جان قدم از روستاهای نزدیک پایگاه هوایی بگرام زندگی می‌کند.

امین آقا در میدان هوایی بگرام به کار ساختمانی مشغول بود و اکنون بیکاری او را نگران کرده: "تقریباً هشت سال در میدان هوایی بگرام کار کردیم. زمانی که کارگران را جواب دادند تغییراتی زیادی در زندگی ما آمده. حتا بعضی فامیل‌ها هستند که به نان شب و روز خود حیران مانده اند. فعلاً کار و بار نیست. وضعیت زندگی مردم دچار مشکلات شده است."

امین آقا می‌گوید کاهش نیروهای امریکایی باعث شد تا بسیاری از کارگران مانند خود او از میدان هوایی بگرام مرخص شوند. ادارۀ دونالد ترمپ رئیس جمهوری سابق ایالات متحده در ماه جنوری امسال تعداد سربازان امریکایی را در افغانستان از چهار هزارو پنجصد به دوهزار و پنجصد کاهش داد. به تازگی، جو بایدن رئیس جمهور جدید امریکا اعلام کرده که نیروهای باقیمانده هم تا یازدهم ماه سپتمبر افغانستان را ترک خواهند کرد.

تمیم بیست و شش ساله باشنده روستای صیاد ولسوالی بگرام ولایت پروان یکی دیگر از کارگران است که او نیز کارش را در این پایگاه از دست داده است.

او به رادیو آزادی می‌گوید که بسیاری از کارگران افغان سرگرم کارهای مختلف از جمله ساختمانی، لباس شویی و جمع آوری بقایای آشپزخانه‌ها بودند: "این کارگران تنها از بگرام نبودند از کاپیسا، کابل و ولایت‌های دیگر هم بودند."

مسئولین محلی ولسوالی بگرام می‌گویند که با ایجاد پایگاه نظامی نیروهای بین‌المللی تقریباً بیست سال قبل رفته رفته زمینه کار برای هزاران افغان فراهم شد.

به اساس معلومات مسئولان محلی کارگران افغان پس از سال ۲۰۱۴ به تدریج از کار اخراج شدند. نیروهای بین‌المللی در آن سال مأموریت جنگی‌شان را در افغانستان به پایان رساندند و یک سال بعد مأموریت جدید‌شان را آغاز کردند که هدف اصلی‌اش آموزش و مشوره‌دهی به نیروهای افغان بود.

عبدالشکور قدوسی ولسوال بگرام است. او می‌گوید که اکنون تعداد اندکی از افغان‌ها در پایگاه بگرام کار می‌کنند: "بالا تر از دوازده‌ هزار نفر از افغان‌ها در بگرام کار می‌کرد. حال تعداد محدود یک‌‌هزار و هفت صد تن در داخل پایگاه قوای ایتلاف در بگرام مصروف کار استند.”

قدوسی می‌گوید که حضور نیروهای امریکایی در این پایگاه تأثیر خوبی را در بخش‌های مختلف از جمله صحت، معارف و زراعت گذاشته بود.

اما او اکنون از خروج کامل نیروها از افغانستان نگران است.

او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "در رابطه به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در شرایط فعلی که دشمن بسیار کوشش دارد از طریق جنگ قدرت را بگیرد، این نگرانی بزرگ برای مردم است. از این ترس دارند که با خارج شدن نیروهای امریکایی به جنگ داخلی دچار نشویم."

تقریباً بیست سال پیش با استقرار بخشی از نیروهای امریکایی در میدان هوایی بگرام بازار پر جنب‌وجوشی در نزدیک پایگاه ساخته شد.

اما با کاهش نیروهای بین‌المللی از افغانستان و بیکار شدن صدها کارگر افغان از میدان هوایی بگرام بازارچه اطراف پایگاه هم از رونق سابق افتاده.

محمد زلمی ۴۶ ساله دکان خوراکه فروشی دارد. او چشم دیدش را اینگونه بیان می‌کند: "تغییرات منفی هفتاد درصدی در زندگی‌ ما آمده. سابق داخل سیف خود را که روزانه جمع که می‌کردیم ۱۰‌هزار افغانی می‌شد. حال جمع می‌کنیم ۲ ‌هزار. این خودش تغییرات است. حال نه پول است ‌و نه کار تمام مردم بیکار استند. آن وقت که بود اگر جنس ۱۰۰ افغانی تمام می‌شد ۱۱۰ افغانی می‌دادند که ده افغانی به یک دکاندار پول زیادی است."

زلمی از گذشته یاد می‌کند، گذشته‌ای که برای او پر بار بود: "سابق زندگی بسیار خوبش بود. چای صبح ما جگر و نان چاشت ما گوشت بود. حال از بس که تغییرات آمده ممکن است در یک هفته یک بار گوشت بخوریم. حال چای صبح ما نان خشک‌و‌چای است. ده هزار کارگر بود اگر هر کدام این یک یک تا نوشابۀ انرژی می‌گرفتند ده هزار افغانی می‌شد."

بازار بیرون از میدان هوایی بگرام بخاطر داشتن کالاهای امریکایی بیشتر مورد توجه خریداران بود.

حال تعدادی انگشت شماری برای خریدن اجناس امریکایی به این بازار سر می‌زنند.

دل آغا ۲۲ ساله یکی از آنهاست. او از کابل به بازار بگرام آمده که اجناس امریکایی بخرد و در کابل بفروشد.

دل آغا اما می‌گوید که اجناس بازار دیگر کیفیت سابق را ندارد: "اینجا آمدم که یگان پرزه جات موتر خریداری ‌کنم. سابق پرزه‌ها جور بودند، حال شکسته است که زیاد خرید و فروش ندارد. حال چیزی‌ به خریدن در بگرام پیدا نمی‌شود. در سابق چیزهایی جور بود و ‌زیاد مردم می آمدند خرید می‌کردند. اما حال بازار گرم نیست، چیزی پیدا نمی‌شود. سابق زیاد سامان آلات پیدا می‌شد. برمه، چکش و آهن آلات، اما حال نیست."

برخی از آگاهان امور اقتصادی به این باور اند که کاهش هرچه بیشتر تعداد نیروهای بین‌المللی در افغانستان تأثیرات ملموسی به جا خواهد گذاشت.

نورالله ولی زاده یکی از این کارشناسان است: "وقتی نیروهای خارجی تعداد‌شان از افغانستان کمتر شد بدون شک تاثیر بسیار منفی بالای اقتصاد کشور می‌گذارد. از یک طرف کسانی که در استخدام آنان بودند بیکار می‌شوند و از طرفی دیگر کسانی که کار انتقال کالا و مواد مورد نیاز آنها را انجام می‌دادند بیکار می‌شوند. یکی هم تأثیر غیر مستقیم، بحث تمایل سرمایه گذاران داخلی برای سرمایه گذاری است."

آقای ولی‌زاده به این باور است حضور نیروهای امریکایی برای رشد اقتصاد محلی مهم بوده و اینکه در صورت خروج کامل آنان سرمایه گذاری در افغانستان کمرنگ خواهد شد. او اینگونه توضیح می دهد: "ما ثبات امنیتی نداریم. حضور نیروهای خارجی در افغانستان به نحوی این ثبات را تامین می‌کند. سرمایه گذاران داخلی و خارجی همه دنبال تضمین‌های امنیتی هستند که هم مسئولیت شغلی و کاری داشته باشند و هم سرمایه‌شان از دست نرود. حضور نیروهای امریکایی در افغانستان به شکل نسبی ثبات اقتصادی را تضمین کرده بود. وقتی این نیروها‌ خارج می‌شوند تمایل به سرمایه گذاری و اطمینان پایین می‌آید."

با کاهش تعداد نیروها، دیوارهای بلندبالای کانکریتی گرداگرد پایگاه هم به تازگی برداشته شده‌است.

در نخستین سال‌های پس از استقرار نیروهای بین‌المللی در میدان هوایی بگرام در سال ۲۰۰۱ ساحۀ آن به داخل روستاهای همجوار گسترش داده شده بود.

برخی از کارگران تنها نگران از دست دادن کار‌شان در پایگاه بگرام نیستند، بلکه از این هم بیم دارند که نفس کار کردن با نیروهای امریکایی چه خطرهای بالقوه‌ای برای شان در پی خواهد داشت.

عده‌ای مثل امین آقا از خروج کامل نیروها تا ماه سپتمبر امسال می‌ترسند که مبادا طالبان بازگردند و آنان را به خاطر سابقۀ کارشان مواخذه کنند.