بازار گرم فروش برقع در هرات؛ چرا زنان مایل به خرید برقع شده‌اند؟

پس از دو دهه، بازار فروش برقع در میان زنان هرات ترویج یافته است.

زنانی‌که از فردای تسلط احتمالی طالبان به شهر هرات، بیرون شدن از خانه را مشروط به داشتن برقع می‌دانند. اما در اوج نگرانی زنان از تحمیل احتمالی برقثع از سوی طالبان، فروشندگان برقع از رونق بی‌سابقه کار و بارشان خوشحال هستند.

مرجان ۲۸ ساله با دو خواهرش برای نخستین‌بار در زندگی، به خریداری برقع روی آورده است. لااقل تا چهار ماه پیش، تصور خریداری برقع برای این زنان دشوار بود، اما حالا با پیش‌روی طالبان به شهر هرات، وی به خریداری برقع روی آورده است. هم اکنون در شمال، جنوب، شرق و غرب شهر هرات طالبان حضور دارند.

مرجان با دل ناخوش چادر برقع به ۲٬۱۰۰ افغانی خریده، اما از پوشیدن آن خوشحال نیست: "به‌خاطری که شرایط خراب است و ما قبلاً چادر نماز می‌پوشیدیم، حالا آمدیم که چادر برقع بخریم. زنان نمی‌خواهند که برقع بپوشند و به‌خاطری که ضرورت شد، مجبور هستیم که چادر برقع بپوشیم."

پس از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی در اثر حمله‌های هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا، بازار خرید و فروش برقع در هرات گرم‎‌تر از هر زمانی شده است.

نصیر احمد بیش از دو دهه می‌شود که در این کارگاه کوچک در هرات برقع می‌دوزد. او قبلا چادرهای برقع را به ولسوالی‌های هرات و ولایت‌های غربی می‌فرستاد، اما حالا این نوع پوشش در هرات نیز خریدار پیدا کرده است.

او ترس از برقراری احتمالی حکومت طالبان را تنها دلیل افزایش تقاضا زنان برای خریداری برقع می‌داند: "طالبان مردم را تهدید می‌کنند که حجاب سرتا پا اسلامی بپوشند، خوب اکثر مردم می‌ترسند و همین برقع به سر خود می‌کنند و حجاب خود را می‌گیرند."

فروشندگان برقع در هرات به نیروی کاری‌شان مبنی بر دوختن این نوع پوشش افزوده‌اند. در دوکان بصیر احمد جامی، تا شش هزار افغانی یک برقع ارزش دارد.

او تقاضا بلند برقع را این گونه روایت می‌کند: "از یک ماه می‌شود که همگی به دنبال برقع است و همگی برای خریداری برقع رفت و آمد زیاد به دوکان ما می‌کنند. جلو اگر کسی از مقابل دوکان‌های برقع فروشی عبور می‌کردند و برای ما می‌گفتند که کی می‌خواهد برقع بخرد؟ حالی که زنان از مقابل دوکان‌ها عبور می‌کنند و می‌گویند که زودی برقع بخرید که گران نشود و به همین خاطر معلوم می‌شود که روزانه بیشتر برقع می‌خرند."

اما هستند زنانی به شمول منیژه بهره، جامعه شناس که پوشش برقع را نوعی تحمیل بر زنان می‌داند. او تأکید دارد که هیچ فرد و یا گروهی اجازه ندارند که به پوشش زنان محدودیت وضع کند و نوع پوشش خود را هر زن بهتر از دیگران می‌داند.

بهره می‌گوید: "قطعاً برای زن و دختر افغان شهرنشین که سال‌ها پوشش غیر برقع داشته و این پوشش نمی‌تواند که قابل قبول باشد، چون هم نوع محدودیت‌سازی زن است و هم آزادهای فردی نقض می‌کنند و هویت ظاهری آن را پنهان می‌کند."

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، پوشیدن برقع را جزء عنعنات مردم افغانستان می‌داند و تأکید دارد که تاکنون الزامی در پوشیدن برقع وجود ندارد و زنان هنگام بیرون شدن از خانه باید پوشش کامل حجاب داشته باشند.

اما زنان در افغانستان به ویژه هرات بدن‌های‌شان پوشیده است و اغلب تنها چهره‌شان آشکار است. این زنان می‌گویند که حجاب مطابق به شریعت اسلامی را مراعات می‌کنند و نیاز به پوشش برقع نیست.

برخی از زنان هرات، پوشش برقع را یادآور خاطرات تلخ زنان در دوران حاکمیت رژیم طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی می‌دانند؛ چرا که زنان در آن دوره از کوچک‌ترین حقوق‌شان حتی رفتن به مکتب محروم بودند.