افزایش فقر در افغانستان تحت حاکمیت طالبان زندگی را برای بسیاری از خانواده هایی که با فروش محصولات حیوانی شب و روزشان را سپری می کنند، دشوارتر کرده است.
بی بی جان در شهر بامیان در مرکز افغانستان زندگی می کند. او یک گاو و دو گوسفند دارد و به رادیو آزادی می گوید که در چند ماه گذشته هیچکس لبنیات نمی خرد:
"اقتصاد مردم خوب بود، مردم سیر بودند. مردم ماست و شیر صاف می گرفتند برای شیر چای و دیگر نیازهای شان خریداری می کردند. هیچ نمی ماند که من آن را به مارکت ببرم. حال اقتصاد مردم ضعیف است. مردم نان خوردن شان را ندارند."
فاطمه ۵۰ ساله دیگر باشنده بامیان می گوید که با دوشیدن گاوش روزانه یک تا دو لیتر شیر به دست می آورد.
خانه فاطمه در نزدیکی تندیس باستانی و معروف بودا است که طالبان سال ها قبل ویرانش کرده بودند.
فاطمه هشت سال است که با فروش شیر گاو زندگی خانواده پنج نفره اش را به پیش می برد.
اما حال او می گوید که با برگشت طالبان به قدرت در افغانستان و نیز افزایش فقر و خشکسالی فروش لبنیات در مقایسه با سال های قبل کم شده است.
"قبلا که بود ماست خوب ارزش داشت. خارجی هایی که به دیدن بودا می آمدند، شیر عرضه می کردیم خوب قیمت داشت. حال ندارد و به قیمت ارزان می فروشیم. کنجاره (غذای حیوانی) خریداری می کنیم. خشک سالی است علوفه نیست یک سیر کنجاره ۳۴۰ افغانی برای ما خیلی سخت تمام می شود."
جمع آوری انواع لبنیات مانند ماست، چکه، مسکه، قیماق، قروت و روغن زرد توسط زنان در روستاهای بامیان انجام می شود.
بسیاری از خانواده های بامیان برای محصولات لبنی خود به داشتن بز، گوسفند و گاو وابسته هستند.
در زمان جمهوری مخلوع افغانستان برای رشد محصولات لبنی در بامیان کارهایی مانند ایجاد بازارهای مشخص برای فروش لبنیات انجام شد، اما اکنون به دلیل فقر و نیز کم رونق شدن حضور گردشگران خارجی این بازار ها تقریبا بدون مشتری هستند.
محمد حسن محصولات لبنی می فروشد. او به رادیو آزادی از رکود کار و بارش می گوید:
"مدت دوسال است که مشتری خارجی نداریم. آنها نیامده اند. تا زمانیکه می آمدند خیلی خوب بود. مثلا چپه نمک و عسل اینها قیمت بیشتر داشت، آنها بیشتر خریداری می کردند."
در نظام جمهوری بازار فروش لبنیات خوب بود٬ اما حالا این بازار از رونق افتاده است
بیشتر محصولات لبنی در افغانستان از کشور های همسایه مانند ایران و پاکستان وارد می شود؛ اما دکانداران محلی در بامیان می گویند که کیفیت و طعم محصولات داخلی بالاتر از محصولات وارداتی است.
اداره محلی زراعت طالبان به درخواست رادیو آزادی در مورد معضل مردم عادی پاسخ نداد.
به تازگی کمیتۀ بین المللی صلیب سرخ در گزارشی گفته که وضعیت ناگوار اقتصادی در افغانستان بر میلیون ها تن تاثیر گذاشته و توان خرید خانواده ها کاهش یافته است.
در گزارش آمده که نبود فرصت های کاری باعث شده که توان خرید خانواده ها کاهش یابد و خانواده ها نتوانند که نیاز های ضروری خود را مانند غذا تامین کنند.
عارف وفایی از کارشناسان اقتصادی در بامیان است.
پیشنهاد او برای بیرون رفت از معضل فعلی این است:
"با ایجاد شرکت های کوچک می توان این محصولات را از روستاها و محلات جمع آوری کرد وبه شرکت ها و کارخانه های بزرگ لبنی ای که در کابل و هرات موقعیت دارد به آنان رساند تا آنها بسته بندی کنند و به شکل درست برای مشتریان برسانند."
