روز جهانی کاهش رویداد های طبیعی؛ افغانستان با زلزله ها و سیلاب های مدهش مقابل شده است

در حالی که امروز جمعه ۱۳ اکتوبر برابر به روز جهانی کاهش رویدادها یا بلایای طبیعی است، افغانستان درگیر یکی از بزرگترین رویدادهای طبیعی است.

زلزلۀ روز شنبه در هرات که تا به حال بزرگترین زلزله و رویداد طبیعی افغانستان در سال جاری به شمار می‌رود، وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی حکومت طالبان گفته که بیش از چهار هزار تن در زلزله غرب افغانستان کشته و زخمی شده‌اند و این آمار درحال تغییر است.

اما سازمان ملل متحد می‌گوید، زلزله‌های هفته روان در غرب افغانستان به ۱۷ هزار تن آسیب رسانیده است.

مامی میزوتوری، نمایندۀ ویژۀ دبیرکل سازمان ملل متحد برای کاهش خطر بلایای طبیعی و رئیس دفتر کاهش خطر بلایای طبیعی این سازمان به روز سه‌شنبه در اعلامیه‌ای با خانواده های قربانیان زلزله هفتم اکتوبر در غرب افغانستان ابراز همدردی کرد.

او در این اعلامیه گفته که زلزله در افغانستان در زمانی که نیازهای بشردوستانه در این کشور گسترده بود، رخ داده و باید سرمایه گذاری‌های بیشتر برای حمایت از مردم افغانستان برای بازسازی ویرانی‌های بلایای طبیعی صورت گیرد.

رئیس دفتر کاهش خطر بلایای طبیعی ملل متحد افزوده که زلزله مرگبارترین بلایای طبیعی در جهان به شمار می‌رود که ۵۸ درصد تلفات بلایای طبیعی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ مربوط به زلزله بوده است.

دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانه ملل متحد (اوچا)، در گزارشی‌که ناوقت روز چهارشنبه نشر کرده، گفته است که تنها زلزله روز چهارشنبه در این ولایت ۱۱۲ روستا را تخریب کرده‌است.

نور احمد یکی از باشندگان ولسوالی زنده جان هرات که از این حادثه متاثیر شده است، می‌گوید:

"ما به خانه نشسته بودیم، مانند صدای رعد و برق بود، به ثانیه نکشید که همه قریه هموار شد."

نور احمد می‌گوید که خانه و زندگی آنها ویران شده است و نمی‌داند که چگونه برایشان خانه و زندگی بسازد.

در همین حال محمد تمیم سلطانی، یکی از باشندگان هرات می‌گوید که زلزله روز شنبه او و خانواده‌اش را متاثیر کرده و متحمل خسارات مالی شده اند:

"من سرم گیچ شد و به زمین افتادم. دخترم را هم گرفت، مادر را هم گرفتم. پس از آن در زلزله دوم موتر تکان میخورد. پس از آن رفتم دنبال اطفالم که زلزله دوم صورت گرفت، وقتی آمدیم زلزله سوم صورت گرفت که خانه کمی تخریب شد و ما مجبور شدیم، دو شب را به بیرون از خانه سپری کنیم."

در کنار زلزۀ مرگبار اخیر در غرب افغانستان، در جریان سال جاری، جاری شدن سیلاب‌ها در اثر باران‌های غیرفصلی در ولایات افغانستان کشتزار دهاقین زیادی را ویران کرد.

محمد لودین، یک دهقان از ولایت ننگرهار که از سیلاب‌های اخیر متاثیر شده، به رادیو آزادی می‌گوید:

"سه ماه پیش سیل آمده بود. زمین‌های کشاورزان خراب شده و همچنین جاده‌ها هم آسیب دیده است. مردم آسیب زیادی دیدند ولی تا به حال کسی کمک نکرده است."

این درحالیست که برخی کارشناسان محیط زیست می‌گویند، دولت‌ها با ایجاد پلان منظم می‌توانند بر کاهش حوادث و آگاهی در بارۀ حوادث طبیعی کمک کنند.

خلیل احمد نادم، آگاه امور زمین شناسی به رادیو آزادی می‌گوید، با توجه به اینکه افغانستان بیشتر با حوادث طبیعی روبه‌رو است، باید اقداماتی روی دست گرفته شود:

"هرچند زلزله را نمی‌توان پیش بینی کرد، اما علایم آنها را می‌توان شناسایی کرد که دولت آگاه باشد تا (در نقاط آسیب‌پذیر) تاسیسات عامه اعمار نکند و یا بند برق و تعمیرات زیر مراقبت باشد."

او می‌گوید که مسئولان مربوطه می‌توانند با ایجاد مراکز تحقیقاتی آب‌های زیرزمینی را مورد مطالعه قرار دهند، چون به گفتۀ او، استفاده از آب‌های زیرزمینی و اعمار بلند منزل بر قشر زمین تاثیر می‌گذارد.

در همین حال نجیب آقا فهیم، وزیر پیشین مبارزه با حوادث طبیعی در نظام جمهوریت می‌گوید، تغییرات اقلیمی سبب بروز حوادث طبیعی چون سیلاب و خشکسالی می‌شود که عملکردهای انسان‌ها مانند تولید گاز‌های گلخانه‌ای و تولید آلودگی بر افزایش این روند تاثیر گذاشته است.

او می‌افزاید، حلقۀ برگشت خشکسالی در افغانستان کوچکتر شده است و اکنون هر پنج سال مردم افغانستان با خشکسالی و باران‌های غیرموسمی روبه‌رو می‌شوند:

"۷۰ درصد مردم افغانستان به زراعت مشغول هستند که بخش بزرگ اقتصاد ملی افغانستان را تشکیل می‌دهد که آن هم وابسته به آب است، اگر کاریزها خشک شود، منابع آب کاهش پیدا کند و فصل بارندگی تغییر کند، می‌تواند بر زندگی مردم تاثیر بگذارد."

این درحالیست که انتونیو گوترش، سرمنشی ملل متحد روز دوشنبه در صفجه ایکس خود نوشت که زمین از حال گرما به جوش رسیده است و باید برای مقابله با آن روی اقدامات تازه‌ای روی دست گرفته شود.

وزارت مبارزه با حوادث طبیعی حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در بارۀ آمار خسارات جانی و مالی در اثر حوادث طبیعی و برنامه‌هایشان در این مورد در سال روان پاسخ نداد.

اما مسئولان این وزارت در ماه اسد در نشستی زیر نام "برنامۀ حسابدهی دولت به ملت" گفته بودند که در یک سال گذشته در نتیجۀ حوادث طبیعی در سراسر افغانستان حدود ۷۰۰ تن جان ‌باختند و بیش از ۷۰۰ تن دیگر زخم برداشته‌اند.

از سوی دیگر ادراۀ کاهش خطرات بلایای طبیعی ملل متحد (UNDRR) درویب سایت‌اش نوشته است که ۹۰ درصد مرگ و میر رویدادهای طبیعی مربوط به کشورهای فقیری است.

در این وبسایت آمده است، تا زمانی که حلقۀ فقر، نابرابری و تبعیض شکسته نشود، هیچ فردی در مقابل بلایای طبیعی مصون نیست، از همین رو شعار سال ۲۰۲۳ برای این روز، مبارزه با نابرابری برای آیندۀ تاب‌آور است.

روز جهانی کاهش حوادث طبیعی نخستین بار در سال ۱۹۸۹ میلادی پس از فراخوان مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای افزایش آگاهی از خطر و کاهش بلایای طبیعی نامگذاری شده است.