شماری از افغان‌های برگشته از ایران در نیمروز از فقر، بیکاری و مشکلات اقتصادی شکایت دارند. آنان می‌گویند که حتی به امکانات اولیۀ زندگی دسترسی ندارند.
حسین‌علی، ۲۵ ساله، باشندۀ شهر زرنج، مرکز نیمروز است. او میگوید که یک‌ونیم سال پیش برای کارگری به ایران رفته بود، اما حدود دو ماه پیش دوباره توسط پولیس آن کشور اخراج شد. حسین‌علی که با پدرش مسئولیت تأمین مخارج یک خانوادۀ ۱۲ نفری را به عهده دارند، به رادیو آزادی گفت:
"روزانه من و پدرم کارگری می‌کنیم، زنده‌گی ما به سختی تیر می‌شود، در خانه مواد خوراکه آن‌قدر که لازم است نداریم، مثل برنج، روغن و دیگر چیزها و تا فعلاً با ما کمک نشده، ما به کمک نیاز داریم مثل برنج، روغن و دیگر مواد خوراکی، بسیار نگران استیم به‌خاطر اینکه وضعیت اقتصادی ما ضعیف است، کارگری حتی پیدا نمی‌شود در افغانستان، مثلاً یک روز اگر کار پیدا شود دو روز دیگر باز بیکار استیم."
او گفت که نیازمندی‌شان به کمک‌های بشردوستانه زیاد است.
"در خانه اگر یک چیز باشد، چیز دیگر نیست، مثلاً اگر برنج باشد، روغن نیست. همین‌طور زندگی به سختی تیر می‌شود. به نان و چای بسیاری وقت‌ها تیر می‌کنیم، در خانه هیچ چیز نداریم، زندگی ما بسیار به سختی سپری می‌شود. ما از حکومت می‌خواهیم که همرای ما کمک کند، وضعیت اقتصادی ما ضعیف است."
این تنها حسین‌علی نیست که از مشکلات اقتصادی و دشواری‌های زندگی شکایت دارد. جواد، ۳۲ ساله، دیگر باشندۀ نیمروز نیز از سرنوشت مشابهی شکایت دارد. این جوان هم که با هزاران مهاجر افغان دیگر تقریباً یک ماه پیش از ایران اخراج شده، میگوید که مشکلات اقتصادی او را زمین‌گیر کرده است.
"مشکلات زیاد است، کارگری می‌کنم با کارگری هم خرچ و مصارف زندگی ما نمی‌شود، مشکلات زیاد است. در خانه کرایه‌نشین هستیم، شرایط زندگی بسیار سخت است. صبح می‌روم سر فلکه بخاطر کار تا نفقه زن و فرزندان خود را پیدا کنم، اگر کار پیدا نشد تمام روز سر فلکه بیکار نشسته استم."
جواد که مسئولیت تامین مخارج خانوادۀ شش نفره‌اش را به عهده دارد و نگران آیندۀ فرزندانش است، از حکومت طالبان چنین خواستی دارد:
"از حکومت می‌خواهم یک زمینۀ کار را برای ما مساعد کند که حداقل بتوانیم نفقۀ خانواده را پیدا کنیم، کمک کند با ما مردم فقیر و یا سر پناه برای ما بدهد. دو اولاد دارم و نگران‌شان استم که آیندۀ آنها چه خواهد شد، اینها چطور درس و تعلیم ببینند، چگونه نان و خرج زندگی را برای‌شان پیدا کنم."
رئیس مهاجرین و عودت کننده‌گان نیمروز: طی دو ماه صدهزار مهاجر از ایران برگشتند
مولوی عبدالله ریاض، رئیس مهاجرین و عودت‌کنندگان حکومت طالبان در نیمروز میگوید، در ماه‌های حمل و ثور سال جاری بیش از صد هزار مهاجر افغان به شمول بیش از دو هزار خانواده از ایران برگشته‌اند و یا اخراج شده‌اند.
او به رادیو آزادی گفت: "در دو ماه گذشته تقریباً در ماه حمل ۳۶۳۹۷ نفر و در ماه ثور ۶۵۵۳۴ نفر به گونه اجباری و داوطلب از ایران برگشته‌اند که در ماه حمل ۷۹۷ خانواده برگشته و در ماه ثور ۱۶۹۱ خانواده آمده است. از طرف امارت اسلامی برای هر خانواده که تعداد اعضای‌شان پنج نفر باشد، مبلغ ده هزار افغانی کمک صورت می‌گیرد و اگر تعداد اعضای یک خانواده بیشتر از پنج نفر باشد، از طرف امارت اسلامی ۱۵ هزار افغانی پول نقد برای‌شان داده می‌شود."
مهاجران تازه برگشته: در ایران هم زنده‌گی مناسبی نداشتیم
مهاجران اخراج‌شدۀ افغان گفتند که در ایران هم چندان زنده‌گی نداشتند و با آزار و اذیت پولیس آن کشور روبه‌رو بودند.
پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در آگست ۲۰۲۱، صدها هزار افغان به دلایل مختلف از جمله بیکاری، تهدیدات امنیتی، وضع محدودیت‌های سخت‌گیرانه طالبان بر زنان و دختران، از جمله آموزش و کار آنان، به کشورهای مختلف از جمله ایران و پاکستان مهاجر شدند.
شمار دقیق مهاجرین افغان در ایران مشخص نیست، اما حدود هشت ماه پیش وزارت داخلۀ ایران گفته بود که حدود ۵ میلیون مهاجر فاقد اسناد افغان در ایران زنده‌گی می‌کنند و افزوده بود که روند اخراج آنان را آغاز کرده است.
بر اساس آمار ادارۀ بین‌المللی مهاجرت (IOM)، ایران و پاکستان از جنوری ۲۰۲۳ تا اپریل ۲۰۲۴ بیش از ۱.۵ میلیون مهاجر افغان را اخراج کرده‌اند. به تازه‌گی یکی از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ایران گفته است که اگر در انتخابات پیروز شود، تمام مهاجران افغان فاقد اسناد قانونی را از این کشور اخراج می‌کند.
اما حالا بسیاری از افغان‌های اخراج شده از ایران، مثل نور احمد که تازه از آن کشور اخراج شده، میگوید که زنده‌گی در افغانستان مشکل است. "شب ما به نان خشک صبح می‌شود. این‌جا کار هم نیست و پیسه هم نداریم که دوباره برای کارگری به ایران برویم. ما از امارت اسلامی همین خواهش را داریم که با ما غریب‌ها کمک کند و از همین کمک‌های بین‌الملل که می‌آیند، دست افراد فقیر و نادار را بگیرد. همین عید که آمد، فرزندانم حتی لباس نداشتند."
