افغانستان درحالی شاهد فرا رسیدن ۹ دسمبر روز جهانی مبارزه با فساد است که در حکومت‌های مختلف همواره از موجودیت فساد اداری متاثر بوده است.
برخی از افغان‌ها مدعی اند که مواردی از فساد اداری همچنان در بیش از سه سال حاکمیت طالبان در این کشور ادامه داشته است.
سحر، باشندهٔ ولایت ننگرهار مدعی است که او به علت موجودیت فساد اداری در ریاست پاسپورت حکومت طالبان چندی قبل نتوانسته در زمان مناسب پاسپورت بگیرد.
او در صحبت با رادیو آزادی ادعا کرد که که کارمندان این اداره از او مبلغ ۱۰۰۰ دالر رشوه برای اخذ پاسپورت درخواست کرده بودند.
«افرادی در اداره پاسپورت وجود داشتند که به یک نحوه در بدل پول به مردم پاسپورت توزیع می کردند، من هم با سعی و تلاش یکی از این افراد را پیدا نموده و با او صحبت کردم، این فرد مبلغ پول را که از ما در خواست کرد ما توان پرداخت آن را نداشتیم به دلیل نداشتن پاسپورت خیلی فرصت‌ها و شانس‌ها را از دست دادم، زمانی که به پاسپورت نیاز داشتم به دلایل وجود فساد گسترده آنرا نتوانستم بدست بیاورم.»
ادعاها بر این است که حکومت طالبان پوشش رسانه‌ای را برای جلوگیری از افشای مسائل مربوط به فساد اداری سرکوب کرده است.
اتهاماتی اما در این خصوص وجود دارد که شامل موجودیت فساد اداری در برخی اداره‌های دولتی طالبان، انتصابات خودسرانه و غیرمسلکی در اداره های تحت حاکمیت آنان، بهره برداری غیرقانونی از منابع معدنی و قرار دادهای استخراج معادن، مداخله طالبان در توزیع کمک‌های بشردوستانه و سایر نگرانی‌های مشابه است.
در بیش از سهٔ سال حاکمیت طالبان گزارش‌های وجود داشته که مقام‌های حکومت طالبان برخی کارمندان شماری از اداره ها را برکنار کرده و افراد نزدیک به خود را جاگزین آنها کرده‌اند.
اکمل، باشندهٔ کابل مدعی است که حدود سه سال قبل به همین علت کاراش را از دست داده است.
او به رادیو آزادی گفت:
«من خودم کارمند بانک جهانی بودم سه سال پیش و همان وظیفهٔ من بود که من استقلال مالی داشتم، برعلاوه بر آن ظرفیت کاری من خیلی در این وظیفه بلند رفت، اما آن وظیفه اکنون وجود ندارد، جوانان اکنون در آمد ندارند و با چالش‌های گوناگون مواجه هستند، متاسفانه در دولت کنونی وظیفه به اساس واسطه و روابط است که جوانان مه و شما نمی تواند به راحتی شغل پیدا کنند.»
از سوی هم شماری از افغان‌ها که در برخی موسسه‌های کمک رسان بین المللی وظیفه اجرا می کنند مدعی اند که مداخله طالبان در امور این ادارات باعث اختلال در فعالیت‌های شان شده و آنان را با چالش روبرو کرده است.
یک جوان افغان که در حال حاضر در ادارهٔ یونسیف کار میکند و به علت حساسیت موضوع خواست نام و صدای اصلی‌اش در گزارش منتشر نشود، به رادیو آزادی گفت:
«ساحات که از سوی موسسات تحت سروی قرار می گیرند طالبان در انجا مشکلات را به کارمندان موسسات ایجاد میکنند، این مسئله به یک موسسه یک خطر بزرگ است، موسسات مطابق تفاهم‌نامه در یک ساحه مشخص باید کار کنند اما طالبان آنها را مجبور میکنند که خلاف تفاهم‌نامه در دیگر ساحات نیز کار نمایند، این مسایل خیلی زیاد است، موسسات کار کرده نمی‌توانند، ریاست‌ها و وزارت ها هر کدام فرمایشات خود را دارند، این مشکلات در افغانستان خیلی زیاد است، خواست من از طالبان این است که به این مشکلات نقطه پایان بگذارد.»
اداره‌های مختلف بین‌المللی کمک‌رسان همواره با ابراز نگرانی گزارش‌های را از مداخلهٔ مقام‌های حکومت طالبان در توزیع کمک‌های به مردم نشر کرده‌اند،آنچه را که حکومت طالبان رد کرده است.
تلاش کردیم تا در مورد ادعاهای موجود مبنی بر موجودیت فساد اداری در اداره‌های مختلف حکومت طالبان از ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان بپرسیم، اما او به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.
مقام های حکومت طالبان اما پیش از این مدعی شده اند که در امر مبارزه با فساد اداری به گونه جدی عمل میکنند.
پیش از این سازمان شفافیت بین‌المللی گفته که فساد در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ در افغانستان تحت کنترل طالبان افزایش یافته است.
این سازمان در گزارشی حدود ده ماه قبل گفت که ، افغانستان با کسب ۲۰ امتیاز از نظر شفافیت در میان ۱۸۰ کشور جایگاه ۱۶۲ ام را گرفته است.
با این حال، آگاهان مبارزه با فساد اداری به این باور اند که مبارزه با این پدیده نیازمند اقدامات گسترده، همبستگی مردمی و اراده قوی سیاسی است.
خان زمان امرخیل، رئیس ادارهٔ مبارزه با فساد اداری در حکومت جمهوری مخلوع در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«شفافیت و حسابدهی، تقویت نهادهای نظارتی، تقویت حاکمیت قانون، آموزش و آگاهی عمومی، استفاده از فناوری اطلاعات در نتیجه باید بگویم که فساد اداری نه تنها در افغانستان مانع توسعه ملی شده، بلکه بحران اعتماد عمومی را نیز به همراه داشته است، مقابله با این پدیده نیازمند اقدامات گسترده، همبستگی مردمی و اراده قوی سیاسی است، راهکارهای که قبلا از آن یاد اور شدیم، می تواند افغانستان را به سوی شفافیت ببرد، اما متاسفانه در نظام کنونی که نظام بسته است و کسی را اجازه نمی دهند تا فساد را برملا و افشا نماید.»
سازمان ملل متحد به مناسبت فرا رسیدن ۹ دسمبر روز جهانی مبارزه با فساد می‌گوید که جهان با چالش‌ها، تراژدی‌ها، نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌های متعددی روبرو است که بسیاری از آنها با فساد مرتبط اند.
این سازمان از این روز به عنوان فرصتی برای تشویق کشورها به اجرای قوانین و سیاست‌هایی که با فساد مبارزه میکنند، استفاده میکند.
فساد یک چالش جهانی است که در بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای در حال توسعه و حتی در برخی کشورهای پیشرفته، وجود دارد واین معضل می‌تواند در بخش‌های مختلف، از جمله فساد اداری، فساد مالی، رشوه‌خواری، و سوءاستفاده از قدرت ظاهر شود.
آگاهان اموریاد آوری از روز جهانی مبارزه با فساد را فرصتی برای دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و مردم می دانند تا بر لزوم شفافیت، عدالت، و مسئولیت‌پذیری تأکید کرده و برای ساختن جهانی عاری از فساد تلاش کنند.