این پرسش در حالی مطرح می‌شود که اخیراً شماری از رهبران کشورهای اسلامی در یک کنفرانس سه‌روزه در اسلام‌آباد، این اقدام طالبان را مغایر با اصول اسلامی دانستند.
"از طرف تمام کشور های اسلامی این جنایت و حرکت شان محکوم شد، طالبان تنهای تنها هستند، با فکر خاص، اندیشه و ایدئولوژی خاص."
این دیدگاه علیم خان علیم، یکی از فعالان اجتماعی است. او در کنار انتقاد از ممنوعیت طالبان بر آموزش‌های بالاتر از صنف ششم برای دختران و زنان در افغانستان، از به گفته او سکوت بسیاری از علمای دینی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هم انتقاد دارد. او به رادیو آزادی می‌گوید بسیاری از علما به دلیل ترس از مجازات طالبان و مصلحت‌های شخصی، از مخالفت با تصمیمات این گروه خودداری می‌کنند:
به این لحاظ است که این ها اکثراً در برابر فیصله ها و تصامیم غیر شرعی طالبان فکر می کنند که این شرعی است و به منفعت مردم افغانستان صدا بلند نمی کنند، حتی در جا های توجیه گری هم می کنند و به نفع طالب صحبت می کنند.
واکنش علمای بین‌المللی
سکوت بسیاری از علمای افغانستان زمانی بیشتر مورد انتقاد قرار گرفت که در یک کنفرانس سه‌روزه به تاریخ 11 جنوری 2025 در اسلام‌آباد پاکستان، علمای برجسته از ۴۷ کشور اسلامی، آموزش دختران را نه‌تنها حق بلکه فریضه‌ای اسلامی اعلام کردند.
داکتر زلمی نشاط، رئیس بنیاد موزاییک، که در این کنفرانس حضور داشت، به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید:
“در این کنفرانس به نمایندگی از تمام مذاهب دنیای اسلام، علما حضور داشتند، صحبت علما، نتیجه گیری شان و اجماع شان این شد که نه تنها آموزش و پرورش برای دختران در جوامع اسلامی یک حق است در کنار اش یک فریضه هم است."
این کنفرانس، که به میزبانی اتحادیه مسلمانان جهان اسلام برگزار شد، بر آموزش دختران در جوامع اسلامی تمرکز داشت. در آن، نمایندگان سازمان همکاری اسلامی OIC))، سازمان ملل متحد، بانک جهانی و فعالان آموزش از ۱۵۰ سازمان غیردولتی حضور داشتند.
تناقض دیدگاه‌ها در داخل و خارج افغانستان
ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان هر از گاهی در مصاحبه هایش گفته است که آموزش دختران در افغانستان موضوع داخلی آنان است. اما به نظر می رسد که در میان طالبان بر سر آموزش زنان اختلاف موجود است. به طور مثال، شیر محمد عباس استانکزی معین سیاسی وزارت خارجه طالبان اخیراً بار دیگر از آموزش دختران حمایت کرد. او افزود این ممنوعیت توجیه ناپذیر است: "امروز تمام جهان به همین مشکل ما را مورد انتقاد قرار می‌دهد، راهی که ما در آن قرار داریم، موضوع طبیعت ما است، نه موضوع شریعت."
نگاره میرداد، یکی از فعالان حقوق زنان هم موافق است.
"موضوع آموزش امروز در سطح جهان یک موضوع داخلی نمی تواند باشد، کشور هایی که عضو سازمان ملل متحد هستند، و چارتر ملل متحد را پذیرفته اند، مکلف هستند در مقابل فراهم آوری سهولت ها در زمینۀ آموزش بر اتباع خود کار کنند، و متأسفانه که طالبان این را یک موضوع داخلی می دانند، بدون اینکه بفهمند امروز موضوع آموزش نمی تواند یک موضوع داخلی باشد."
محدودیت‌های طالبان و پیامدهای جهانی
طالبان از زمان بازگشت به قدرت در آگست ۲۰۲۱، ممنوعیت‌های گسترده‌ای علیه آموزش و کار زنان اعمال کرده‌اند، از بسته شدن مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم گرفته تا ممنوعیت کار در بسیاری از اداره های حکومتی و نیز نهادهای بین‌المللی.
تضاد میان علما: سیاسی یا دینی؟
محمد محق، پژوهشگر مطالعات اسلامی، دلیل اختلاف میان علمای داخل افغانستان و علمای جهان اسلام را بیشتر سیاسی می‌داند تا دینی:
فقدان چنین نهاد بزرگ و سر تا سری در جهان اسلام یکی از عوامل است که سبب نوعی از آشفته گی در زمینۀ فتوا و بحث های دینی شده، و وقتی که مشکلات پیش می آید؛ مثلاً موضوع محروم ساختن دختران افغانستان از تعلیم، یا موضوعات مشابه مثل عملیات انتحاری در بعضی از کشور ها، هیچ وقت یک موضع‌گیری جهانی از طرف علمای مسلمان صورت نگرفته که مشکل جوامع اسلامی را بتواند حل کند.
ناظران به این باور اند در حالی که علمای بین‌المللی ممنوعیت آموزش دختران را غیرشرعی اعلام کرده‌اند، سکوت بسیاری از علمای داخل افغانستان، به دلایل ترس یا مصلحت، همچنان ادامه دارد. این اختلاف، نشان‌دهندهٔ شکاف عمیقی است که میان علمای دینی داخل و خارج افغانستان در تفسیر از اسلام وجود دارد.
آیا این شکاف به همگرایی منجر خواهد شد یا همچنان به عنوان یک چالش باقی می‌ماند؟ گذر زمان پاسخ خواهد داد.