آنها میگویند که رادیو را بهعنوان یک وسیله اجتماعی ارزان، آسان و قابل انتقال برای ارائه اطلاعات گوش داده و آن را دوست خود ساخته اند.
امروز ۱۳ فبروری، روز جهانی رادیو است. امانالله، باشنده ولایت کندز است.
وی که حدود ۶۰ سال عمر دارد میگوید که از دیر زمانی رادیو گوش میکند: "من از مدتها قبل رادیو گوش میکنم. رادیو هم دل است، هم گوشها و هم زبان مردم است. بنابراین رادیو بهترین وسیله است."
رادیو ما را از بسیاری حوادث آگاه میکند و به ما اطلاعات زیادی میدهد. رادیو بهترین وسیله است.
عظمتالله از ولایت ننگرهار و امینالله از ولایت بلخ به رادیو آزادی گفته اند: "من بسیار رادیو گوش میکنم، اخبار، برنامههای تفریحی و آموزشی را دنبال میکنم و برنامههای ورزشی را که خیلی دوست دارم، برای شنیدن آنها وقت خاصی گذاشته ام. رادیو ما را از بسیاری حوادث آگاه میکند و به ما اطلاعات زیادی میدهد. رادیو بهترین وسیله است."
"در جامعه ما، به ویژه در مناطقیکه دسترسی مردم به ارتباطات محدود است و سطح سواد پایین است، رادیو وسیله بسیار خوبی برای بلند بردن سطح آگاهی عامه است. با وجود اینکه اکنون دوران انترنت است و پیشرفتهای زیادی در این زمینه صورت گرفته، اما هنوز هم شنیدن رادیو بخش مهمی از فرهنگ مردم افغانستان شدهاست."
تاریخچه ایجاد رادیو در افغانستان به سال ۱۳۰۹ هـ ش و دوران سلطنت شاه امانالله خان، شاه سابق افغانستان برمیگردد، زمانیکه اولین رادیو در کابل شروع به فعالیت کرد.
پس از آن، به ویژه در چند دهه اخیر، رادیوهای دولتی و بسیاری از رادیوهای مستقل محلی و بینالمللی در افغانستان ایجاد شد که تعداد آن به صدها رسید.
اما تمام رسانهها به ویژه رادیوها پس از بازگشت طالبان به قدرت با تعدادی از محدودیتها و مشکلات مالی روبهرو شدند و بسیاری از آنها مسدود شدند.
برخی از نهادهای حمایت از رسانهها میگویند که به سلسله وضع محدودیت بر رسانهها، بسته شدن رادیوها دسترسی مردم به اطلاعات را محدود کردهاست.
سمیه ولیزاده، مسئول بخش ارتباطات و عدالتخواهی مرکز خبرنگاران افغانستان در این باره به رادیو آزادی گفت: "متأسفانه در بیش از سه سال گذشته طالبان به سلسله اقدامات سرکوبگرانهای شان که علیه رسانهها اعمال کردند به ویژه رسانههای محلی و رادیوها، آزادیهای قانونیشان را از دست دادند. مرکز خبرنگاران افغانستان بارها خواستار لغو محدودیتهای اعمال شده و بازنگری این موضوع شدهاست."
دفتر حمایت از رسانههای آزاد افغانستان، نی پیش از این گفته بود که وضعیت رسانههای آزاد در افغانستان تحت حاکمیت طالبان رو به وخامت است.
ظریف کریمی، رئیس این نهاد در اواخر سال ۲۰۲۳ به رادیو آزادی گفته بود که در زمان حکومت طالبان، تقریباً نیمی از رسانهها مسدود شدهاند.
رهبری رادیو به ما گفت که دیگر نمیتوانیم به فعالیت ادامه دهیم.
در همین حال، یکی از کارکنان رادیو کیهان در ولایت کندز که به دلیل بسته شدن رادیو بیکار شدهاست و به دلیل حساسیت موضوع از افشای ناماش خودداری کرده به رادیو آزادی گفت: "من سه سال در رادیو کار کردم. با آمدن طالبان، از یکسو محدودیتهایی برای ما وضع کردند و از سوی دیگر رادیو با مشکلات مالی مواجه شد. رهبری رادیو به ما گفت که دیگر نمیتوانیم به فعالیت ادامه دهیم و شما هم باید چارهای خود را کنید، اگرچه حقوق من کم بود، اما میتوانستم با آن گذاره کنم."
این درحالیست که حکومت طالبان بارها اعلام کرده که به آزادی رسانهها متعهد است و ادعاهای محدود کردن رسانهها را رد کردهاست.
قابل یادآوریست که طالبان در سلسله اقدامات سرکوبگرانه خود علیه رسانهها و خبرنگاران، در دسمبر ۲۰۲۲، پخش برنامههای رادیو آزادی و رادیو آشنای صدای امریکا را در موجهای «افام» متوقف کرد.
با این حال، رادیو آزادی با تقویت امواج کوتاه و متوسط، برنامههای خود را از ۱۲ ساعت به ۲۴ ساعت افزایش دادهاست.
این درحالیست که سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی ملل متحد (یونسکو) در سال ۲۰۱۱ میلادی ۱۳ فبروری را بهعنوان روز جهانی رادیو نامگذاری کرد که در سال ۲۰۱۲ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تایید شد.
از آن زمان به این طرف این روز همهساله تحت یک شعار ویژه جشن گرفته میشود.
شعار و موضوع روز جهانی رادیو برای سال ۲۰۲۵ "رادیو و تغییرات اقلیمی" است.
سازمان ملل متحد در وبسایت خود به مناسبت روز جهانی رادیو گفته است که جهان با چالشهای رو به افزایش در زمینه تغییرات اقلیمی مواجه است، اما رادیو میتواند نقش مهمی در ترویج آگاهی عامه در این زمینه ایفا کند.