هما که اکنون در پاکستان با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده و زنده‌گی دشواری دارد، می‌گوید به دلیل مشکلات امنیتی راه برگشت به افغانستان را هم ندارد:
همراه با یک لباس جان خود، همراه با چادری و پای پیاده با چپلق فرار کردیم، این‌جا کودکان ما از آموزش بازمانده‌اند
"بارها تهدید شدیم از سوی پولیس، سر شب، نصف شب هر وقت دل‌شان خواست آمدند، نگفتند این‌ها زن هستند، کودک هستند، می‌ترسند، من را بارها گفتند که تو را دیپورت می‌کنیم، اگر مرا دیپورت کنند کار تمام است، مرا کی زنده می‌مانند."
مشقت‌های روزگار و چالش‌های مهاجرت نه‌تنها دامن‌گیر پناهنده‌گان افغان در پاکستان است، بلکه گریبان‌گیر شماری زیاد از آنان در ایران نیز شده‌است.
شماری از این پناهنده‌گان افغان در ایران، این روزها در کنار دیگر مشکلات از موجی از درگیری بین ایران و اسرائیل نیز در امان نیستند.
آنان با نگرانی در این مورد می‌گویند حیران اند که از مهاجرت به کجا مهاجر شوند.
مرضیه یکی از آنان که پیش از این فعال مدنی بوده و به دلیل تهدیدات امنیتی همراه با خانواده یازده نفری‌اش به ایران پناه برده است در مورد مشکلات مهاجرین افغان در ایران به رادیو آزادی گفت:
"آن‌قدر حالت روحی ما خراب است که هیچ نمی‌توانم درست صحبت کنم، نگرانی‌ها بسیار زیاد است، در دو راهی قرار گرفتیم، هیچ نمی‌دانیم که در کدام مسیر حرکت بکنیم، در این وقت کارت‌های بانکی مردم هم مسدود شده و پول‌ها در بانک مانده است و وضعیت مهاجرین به شدت خراب است."
با وجود این همه چالش‌ها سر راه مهاجرین افغان در ایران و پاکستان، اما باز هم بسیاری از آنان با یک انتخابی‌که شاید برای بیشتر شان ناخواسته باشد، روبه‌رو هستند."بازگشت به کشور شان"
ایران و پاکستان اخیراً روند اخراج مهاجرین افغان را شدت بخشیده و روزانه هزاران تن از این کشورها به افغانستان برگشت داده می‌شوند.
به تازه‌گی عبدالمطلب حقانی سخنگوی وزارت مهاجرین وعودت کننده‌گان حکومت طالبان در صحبت با رادیو تلویزیون ملی تحت کنترول طالبان گفته که از آغاز حاکمیت‌شان در افغانستان تا کنون بیش از ۵ میلیون و۲۰۰ هزار تن از ایران، پاکستان و ترکیه به افغانستان برگشته اند.
بیشتر این برگشت کننده‌گان به گونه جبری از سوی کشورهای میزبان اخراج شده‌اند.
حکومت طالبان همواره ادعا می‌کند که برای افراد برگشته سهولت‌های را فراهم کرده‌است.
آیا سهولتی هم برای‌شان ایجاد شده‌است؟
شماری ازین افغان‌های برگشته از ایران و پاکستان روایتی مختلفی نسبت به حکومت طالبان داشته و از بی‌توجهی حکومت طالبان و نهادهای بین‌المللی شکایت دارند.
سید گل که حدود دو ماه قبل همراه با خانواده‌اش از پاکستان برگشته و در ولسوالی بهسود ولایت ننگرهار زنده‌گی می‌کند به رادیو آزادی گفت:
"هیچ پرسان نیست که شما از کجا آمدید، چه می‌کنید، کمک هیچ وجود ندارد، به سه هزار افغانی در یک خانه کرایی زنده‌گی می‌کنم، همین مشکلات ماست."
خال محمد که سه ماه قبل از ایران برگشته و در ولایت جوزجان زنده‌گی می‌کند نیز شکایت مشابهی دارد:
"کار وجود ندارد تا کار کرده و نفقه پیدا کنیم، خانه نداریم که زنده‌گی کنیم مواد غذایی نداریم، همین بدبختی و سختی‌ها وجود دارد."
به شمول اداره‌های حامی حقوق پناهجویان و مهاجرین سازمان ملل متحد، نهادهای مختلف بین‌المللی همواره در مورد وضعیت مهاجرین افغان در کشورهای مختلف به خصوص ایران و پاکستان نگرانی کرده‌اند.
به تازه‌گی نیز بیش از ۸۰ نهاد مدنی، حقوق بشری و جنبش‌های زنان معترض با نگرانی از وضعیت مهاجرین افغان در ایران و پاکستان، خواهان توقف روند اخراج آن‌ها از این کشورها شده‌اند.
این نهادها به مناسبت ۲۰ جون "روز جهانی پناهنده" در یک نامه سرگشاده گفته اند که هزاران مهاجر اکنون فاقد دسترسی به آموزش، خدمات درمانی، امنیت شغلی، سرپناه و ابتدایی‌ترین حقوق انسانی اند.
این نهادها همچنان افزوده که صدها هزار مهاجرافغان از جمله زنان، کودکان، سالمندان و بیماران بدون هیچ سازکاری حفاظتی به افغانستان بازگردانده شده‌اند، کشوری‌که به گفته این نهادها مطابق هیچ یک از معیارهای بازگشت داوطلبانه، ایمن یا پایدار نیست.
این نهادها خواهان توجه سازمان‌های مختلف بین‌المللی به وضعیت پناهجویان در پاکستان و ایران شده‌اند.
بیستم جون "روز جهانی پناهنده" امسال با شعار "همبستگی با پناهنده‌گان" از سوی سازمان ملل متحد اعلام شده و این سازمان گفته که باید فراتر از کلمات حرکت شود و اقدامات معنی‌داری برای حمایت از آن‌هاییکه مجبور به فرار شده‌اند، صورت بگیرد.
اما چه اقداماتی برای حمایت از مهاجرین، به خصوص مهاجرین افغان انجام شده می‌تواند؟
برخی آگاهان بخش مهاجرت می‌گویند که این مورد در کنوانسیون‌های بین‌المللی تسجیل است و فقط کشورهای میزبان باید آن را عملی کنند.
عبدالرازق عدیل یکی از این آگاهان در مورد به رادیو آزادی گفت:
کشور میزبان مؤظف است مجموع از حقوق را برای پناهنده‌گان تضمین بکند، از جمله حقوق اساسی یکی حق عدم بازگرداندن است
"هیچ پناهنده‌ی نباید به کشوری بازگردانده شود که جان‌شان در خطر است، دوم حق زنده‌گی، امنیت و کرامت انسانی می‌باشد، با توجه به شواهد حقوق انسانی و اجتماعی برای برگشته‌ها از ایران و پاکستان این مورد به طور کامل تأمین نشده است. این نقض حقوق در کشور میزبان در نحوه‌ی اخراج و هم در کشور مبدا در نحوه‌ی پذیرش و حمایت رخ داده‌است."
آقای عدیل می‌افزاید، مهاجرینی‌که از کشورهای همسایه اخراج شده‌اند متأسفانه قربانی سیاست‌های ناعادلانه مهاجرتی و ضعف مدیریتی حکومت در داخل کشور هستند.
گفتنی‌ست که افغان‌ها از چندین دهه به این‌سو، اما پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت بیشتر از پیش به دلایل مختلفی از جمله تهدیدات امنیتی، مشکلات اقتصادی و بی‌کاری افغانستان را ترک کرده و راهی کشورهای همسایه و جهان شده‌اند که اکنون در وضعیت دشواری به ویژه در ایران و پاکستان بسر می‌برند.
