درحالی‌که فصل انگور در افغانستان آغاز شده، شماری از مالکان باغهای انگور و تاجران کشمش در ولایت‌‌های مختلف از سرمایه‌گذاران می‌خواهند تا در بخش ساخت فابریکه‌های معیاری پروسس کشمش سرمایه‌گذاری کنند.
آنان می‌گویند، اگر این کار انجام شود، تا اندازه‌ی زیادی از زیان‌‌ها جلوگیری خواهد شد و فعالیت‌‌های شان رونق خواهد یافت.
بابر، یکی از باغداران انگور و تاجران کشمش در ولسوالی قیصار ولایت فاریاب، به رادیو آزادی گفت: "این فابریکه‌ها به نفع تمام باغداران است. حاصل جمع می‌شود، اما بازار خارجی برای آن وجود ندارد. این فابریکه‌ها بازار خارجی را برای ما فراهم می‌کنند."
این کشمش که حالا نزد من مانده، نیمی آن از باغ خودم است و نیم دیگر آن را خریده‌ام، هفت ماه شده که همه باقی مانده و به بیرون صادر نمی‌شود.
عبدالله، یکی از باغداران و تاجران کشمش در ولایت غزنی نیز نگرانی مشابه دارد. او می‌افزاید که در حال حاضر هیچ بازاری برای تولیدات‌‌شان وجود ندارد: "این‌که صادرات وجود ندارد، خودش یک مشکل است، این کشمش که حالا نزد من مانده، نیمی آن از باغ خودم است و نیم دیگر آن را خریده‌ام، هفت ماه شده که همه باقی مانده و به بیرون صادر نمی‌شود."
اتحادیه‌ی صادرات میوه‌ی خشک افغانستان نیز صحبت‌‌های باغداران را تأیید می‌کند.
خالد احمد رحمانی، سخنگوی این اتحادیه به رادیو آزادی گفت: "در سال گذشته، ما نتوانستیم به‌گونه‌ی مناسب صادرات انجام دهیم، زیرا محصولات ما با کیفیت نبود، ساخت فابریکه‌های پروسس کشمش می‌تواند محصولات را با معیارهای بین‌المللی برابر سازد و آن را به بازارهای داخلی و خارجی صادر کند."
به گفته‌ی وی، سالانه بیش از یک میلیون تُن انگور در افغانستان تولید می‌شود که از این مقدار، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد آن خشک شده و به کشمش تبدیل می‌شود.
اما او می‌گوید که بیشتر این کشمش‌‌ها به‌گونه‌ی غیرمعیاری و سنتی خشک می‌شوند.
آقای رحمانی می‌افزاید که افغانستان سالانه حدود یک‌ونیم درصد کشمش جهان را تولید می‌کند.
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان، با آن‌که این نیاز را رد نمی‌کند، اما می‌گوید که در حال حاضر ده‌ها فابریکه‌ی کوچک و بزرگ پروسس کشمش در کشور فعال است.
خان‌جان الکوزی، عضو هیئت‌مدیره‌ی این اتاق، به رادیو آزادی گفت که امیدوار است سرمایه‌گذاران افغان با درک این نیاز، در این بخش بیشتر سرمایه‌گذاری کنند.
این درحالی‌ست که به تازه‌گی، روز چهارشنبه ۳۰ جولای، یک فابریکه‌ی پروسس کشمش در ولسوالی استالف ولایت کابل گشایش یافت.
مسئولان این فابریکه می‌گویند که مجتمع تولیدی این فابریکه با سرمایه‌گذاری بیش از ۸ میلیون دالر امریکایی، در ۱۲۸ جریب زمین ساخته شده و ظرفیت پروسس ۱۰ هزار تُن کشمش را در سال دارا می‌باشد.
نصیب فدا، یکی از مسئولان این فابریکه، به رادیو آزادی گفت که در این فابریکه نزدیک به ۱۵۰ نفر مصروف کار هستند که زنان نیز در آن شامل اند: "ما مواد خام را از حدود ۳٬۰۰۰ باغدار دریافت می‌کنیم. ظرفیت ما طوری‌ست که در یک ساعت می‌توانیم ۴ تُن کشمش را پاک‌کاری کنیم، شمار کارگران زن بین ۲۰ تا ۲۵ نفر می‌رسد."
به گفته‌ی وی، این فابریکه در حال حاضر دو نوع کشمش، سرخ (Red) و تامپسون (Thompson) را پروسس می‌کند که هر دو نوع آن از اعتبار لازم برای بازارهای جهانی برخوردار اند.
او افزود که این محصولات پروسس‌شده به کشورهای روسیه، عربستان سعودی، امارات متحده‌ی عربی، هند، کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا، کانادا، ایالات متحده‌ی امریکا، بریتانیا و کشورهای شرق آسیا صادر خواهند شد.
ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست‌‌الوزرای حکومت طالبان، در مراسم گشایش این فابریکه حضور داشت.
رادیو تلویزیون ملی افغانستان، تحت کنترول طالبان در وب‌سایت خود نوشته است که ملا برادر در مراسم گشایش این فابریکه، بر کیفیت و بسته‌بندی صادرات محصولات زراعتی به بیرون از کشور تأکید کرده و این موضوع را برای اعتبار افغانستان و توسعه‌ی روابط تجاری آن با سایر کشورها مهم دانسته است.
در گزارش آمده که معاون اقتصادی ریاست‌‌الوزرای حکومت طالبان ادعا کرده که آنان توجه ویژه‌ای به بخش زراعت در افغانستان داشته‌اند.
درحالی‌که باغداران در افغانستان بارها شکایت کرده‌اند که باغهای شان هزینه‌ی زحمت‌شان را تأمین نمی‌کند، خشک‌سالی است، آب در دسترس نیست، کمک‌های حمایتی با آن‌ها صورت نمی‌گیرد، با کمبود سردخانه‌‌های محافظتی برای نگهداری محصولات مواجه اند و همچنین برای محصولات‌شان فابریکه‌های معیاری پروسس و بسته‌بندی وجود ندارد و به بازارهای خارجی نیز دسترسی ندارند.
آنان همچنین ادعا می‌کنند که نبود امکانات لازم و نبود حمایت‌های مؤثر، تا حد زیادی سکتور باغداری را در کشور آسیب‌پذیر ساخته است.
