این مرکز در گزارش "وضعیت آزادی رسانهها و خبرنگاران در افغانستان در سال ۲۰۲۵" که روز شنبه، ۲۷ دسمبر، منتشر شده، افزوده است که در سال جاری دستکم ۲۰۵ رویداد خشونت و نقض آزادی رسانهها در افغانستان ثبت شده است.
در گزارش آمده است که این آمار در مقایسه با سال ۲۰۲۴ که ۱۸۱ مورد بود، حدود ۱۳ درصد افزایش را نشان میدهد.
در ادامهٔ گزارش گفته شده است که رویدادهای ثبتشده شامل دو کشته و سه زخمی، و ۱۶۶ مورد تهدید میباشد که از این میان، ۳۴ مورد آن بازداشت خبرنگاران را در بر میگیرد.
این در حالی است که شماری از خبرنگاران افغان که تجربهٔ زندان طالبان را دارند، میگویند که پس از رهایی با مشکلات جدی روحی و روانی روبهرو شدهاند و نتوانستهاند به فعالیتهای خبرنگاری خود ادامه دهند.
یکی از این خبرنگاران که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت:
"خبرنگاران با تهدید و بازداشت روبهرو هستند. متأسفانه من نیز تجربهٔ تلخی از بازداشت دارم و بهدلیل آن با مشکلات روحی و روانی روبهرو شدهام و حتا برخی مشکلات صحی نیز برایم ایجاد شده است."
وقتی ما را دستگیر کردند، چنان برخورد میکردند که گویی یک جنایتکار خطرناک را بازداشت کردهاند.
یک خبرنگار دیگر افغان که او نیز تجربهٔ مشابهی دارد، به شرط افشا نشدن نامش میگوید:
"وقتی ما را دستگیر کردند، چنان برخورد میکردند که گویی یک جنایتکار خطرناک را بازداشت کردهاند؛ خریطههای سیاه را بر سر ما کشیدند، دستانمان را ولچک و زولانه کردند و چندین نفر بهگونهای بسیار نادرست ما را به سلولها انتقال دادند."
مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید که هماکنون حدود پنج خبرنگار در بند طالبان بهسر میبرند.
این در حالیست که حکومت طالبان پیش از این بارها ادعا کرده است که هیچ خبرنگاری را به دلیل فعالیت حرفهایاش بازداشت نکردهاند.
گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان همچنان میافزاید که ممنوعیت نشر تصاویر زندهجان در رسانهها در سال جاری به ۱۷ مورد دیگر گسترش یافته و از زمان آغاز اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر در ماه آگست ۲۰۲۴ تا اکنون، این ممنوعیت به ۲۳ ولایت کشور رسیده است.
به گفتهٔ این مرکز، در پی این محدودیت، در سال جاری دستکم ۲۰ تلویزیون تعطیل شدهاند و همچنان دو تلویزیون و دو رادیو دیگر نیز به دلایل سیاسی یا امنیتی فعالیت خود را متوقف کردهاند.
در گزارش آمده است که اندک رسانههای باقیماندهٔ ویژهٔ زنان نیز به دلیل تبعیض جنسیتی، با تهدید جدی تعطیلی روبهرو بودهاند.
در بخش دیگری از گزارش تأکید شده است که محدودیتها علیه خبرنگاران زن و رفتارهای تبعیضآمیز نسبت به آنان در سال ۲۰۲۵ افزایش یافته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید که جلوگیری از حضور زنان خبرنگار در نشستهای خبری مقامهای ارشد حکومت طالبان و یا سانسور صدای زنان خبرنگار در کنفرانسهای خبری زنده، نمونههایی از ترویج سیاست ترس، اختناق و تبعیض شدید جنسیتی است؛ وضعیتی که به گفتهٔ این مرکز، تاکنون در تاریخ رسانهای کشور سابقه نداشته است.
خبرنگاران زن با مشکلات متعدد و جدی دیگری روبهرو هستند؛ از جمله فشارهای سنگین اجتماعی که بر دوش آنان قرار دارد.
یک خبرنگار زن که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود، در مورد محدودیتهایی که با آن روبهرو است، به رادیو آزادی گفت:
"خبرنگاران زن با مشکلات متعدد و جدی دیگری روبهرو هستند؛ از جمله فشارهای سنگین اجتماعی که بر دوش آنان قرار دارد. آنان در محیط کاری با تبعیض مواجهاند و حتا از سوی خانواده، جامعه و نهادهای مسلکی نیز با محدودیتها روبهرو میشوند. افزون بر این، ناامنی و گاهی خشونتهای فزیکی و روانی نیز بخشی از تجربهٔ کاری آنان است."
در این گزارش همچنان به موضوعاتی چون سیاستها و حقوق رسانهها در حکومت طالبان، چارچوب حقوقی آزادی بیان و آزادی رسانهها در افغانستان، سازوکارهای قانونی رسیدگی به شکایات و تخلفات رسانهای، دسترسی به اطلاعات، وضعیت اقتصادی رسانهها، وضعیت زنان شاغل در رسانهها و دیگر موارد، بهگونهٔ مفصل پرداخته شده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان میافزاید که تداوم این وضعیت، نگرانیهای عمیقی را در زمینهٔ نقض حقوق بنیادی خبرنگاران و رسانهها و محدودیت آزادیهای اساسی در کشور ایجاد کرده و آیندهٔ توسعهٔ رسانهای و آزادی بیان در افغانستان را با تهدیدهای جدی روبهرو کرده است.
با این حال، حکومت طالبان همواره تأکید کرده که به آزادی بیان و حقوق خبرنگاران در چارچوب شریعت اسلامی و منافع ملی پایبند است.
اما نهادهای بینالمللی حقوق بشری و سازمانهای حامی خبرنگاران، بارها در مورد وضعیت آزادی بیان در افغانستان و نقض حقوق خبرنگاران ابراز نگرانی کردهاند.
