کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از موجودیت محاکم صحرایی در این کشور ابراز نگرانی می‌کند.
مسئولان در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گویند: محاکم صحرایی بیشتر در حوزه غرب این کشور صورت گرفته است.
رفیع الله بیدار سخنگوی این کمیسیون روز سه شنبه به رادیو آزادی گفت: هر چند در یک سال اخیر ده مورد قضایای محاکم صحرایی را ثبت کرده‌اند، اما بیشترین این قضایا نزد آنان به ثبت نمی‌رسد و پنهان باقی می‌ماند.
رفیع الله بیدار سخنگوی کمیسیون حقوق بشر افغانستان
وی گفت:
"این چنین فیصله‌های که در کمیسیون مستقل حقوق بشر و دفاتر ساحوی مان ثبت شده ده مورد است، حوزه غرب در این اواخر بیشتر خبر ساز بوده حتی غور اما در شمال هم این چنین فیصله‌ها صورت گرفته است."
محاکم صحرایی از جمله تخطی‌های عمده حقوق بشری است که گاه گاهی از سوی قومندانان محلی طالبان، افراد مسلح غیر مسئول و حتی مردم در نقاط ناامن و دور از کنترول دولت صورت می‌گیرد.
به گفته آقای بیدار، پس حوزه غرب بخصوص ولایت غور، ولایات شمال از جمله سرپل و جوزجان بیشتر گواه قضایای محاکم صحرایی بوده‌است.
رخشانه دختری که ماه‌های پیش به اتهام فرار از منزل و داشتن روابط نا مشروع با یک پسر در ولایت غور در یک محکمه صحرایی سنگسار شد.
پیش از آن ویدیوی به نشر رسیده بود که در آن نشان می‌داد که یک زن در محکمه صحرایی در قریه خانقاه ولسوالی آقچه ولایت جوزجان با فیر گلوله در محضر عام کشته می‌شود.
آقای بیدار می‌گوید که نا آگاهی و بی‌توجهی مردم به حقوق‌شان، تطبیق نشدن سراسری حاکمیت قانون، ضعف در ارگان‌های عدلی و قضایی، عدم دسترسی مردم به محاکم در مناطق ناامن و مشکلات در عرصه اجرای عدالت از جمله عوامل عمده‌ی روی آوردن مردم به محاکم غیررسمی عنوان کرد.
در همین حال لوی سارنوالی افغانستان می‌گوید، در ولسوالی‌های نا امن سارنوالی فعال نیست از همین رو بیشتر قضایایی محاکم صحرایی در آن محلات اتفاق می‌افتد.
مسئولان این اداره مشخصاً نمی‌گوید که در چند ولسوالی ادارۀ سارنوالی فعال نیست، اما پیش از این وزارت داخله افغانستان گفته است که ۵۰ ولسوالی کشور با تهدید امنیتی روبرو است.
بصیر عزیزی سخنگوی لوی سارنوالی گفت که محاکم صحرایی در قوانین کشور جای ندارد.
وی گفت:
"محاکم صحرایی که در افغانستان صورت می‌گیرد در حکومت و قوانین کشور جایگاه ندارد و محاکم صحرایی خصوصاً در مناطق ناامن بیشتر صورت می‌گیرد."
شماری از علمای دین در افغانستان از نظر اسلام اصدار حکم و تطبیق محاکم صحرایی را معتبر نمی‌دانند، طلب الدین قدیری یکی از این عالمان گفت که این عمل خلاف دین اسلام است.
در این حال فتانه گیلانی فعال حقوق زن نیز می‌گوید که بیشتر زنان قربانی محاکم صحرایی اند، نه مردان.
وی این عمل را بازی با عزت زنان خوانده و از حکومت خواست که برای جلوگیری از چنین اعمال اقدام کند.
محاکم صحرایی همواره از نگرانی شهروندان کشور بوده‌است.
محمد سلیم یکتن از باشندگان کابل، تکرار این رویدادها را نا توانی حکومت در تطبیق عدالت می‌داند و می‌گوید که حکومت باید از هر راه ممکن از آن جلوگیری نماید.
گزارش: نورالله شایان