ازدواج دختران زیر سن واقعیت تلخی در افغانستان، ایران و پاکستان

ازدواج دختران زیر سن قانونی واقعیت تلخ‌یست که در برخی کشور های جهان از جمله افغانستان رخ می‎دهد.

با آن‌که سن قانونی برای ازدواج دختران در افغانستان ۱۶ سال تعیین شده‎است، اما ازدواج‎های زیر سن هنوز هم یکی از چالش‎هایست که دختران افغان با آن روبه‌رو اند.

فقر و تنگدستی، رسم و رواج ناپسند اجتماعی، ناامنی و ادامه فرهنگ معافیت از جرم، دلایل عمده افزایش ازدواج‎‌های زیر سن خوانده شده‎اند، اما این پدیده منحصر به افغانستان نیست.

"آهسته برو" آهنگی که برای نو عروس به‌خاطر وارد شدن در زندگی جدیدش نواخته می‎شود، در برخی موارد همه عروسان که با این آهنگ وارد خانه و خانوادۀ نو می‎شوند، در سنی نمی‎باشند که برای پذیرش مسئولیت‎های جدید آماده باشند.

نوریه از جمع یکی از همان خانم‎های است که در زمان ازدواج خود کمتر از شانزده سال داشت.

با آن‌که از ازدواج نوریه ۲۳ سال می‎گذرد، اما او می‎گوید که اگر در سن خورد ازدواج نمی‎کرد، ممکن زندگی‌اش امروز متفاوت و بهتر می‎بود.

نوریه در صحبت با رادیو آزادی از چالش‎های یاد کرد که پس از ازدواج منتظرش بودند.

نمای از عروسی یک دختر زیر سن

او افزود:

"شانزده ساله نبودم که عروسی کردم ۲۳ سال از عروسی‌ام گذشته و دختر کلانم نیز مانند خودم در سن خورد عروسی کرده‎است. مشکلات زیادی را من و دخترم در زندگی متحمل شده‎ایم. فامیل شوهرم بزرگ است چند زن ایور در یک خانه استیم و توقع عروس خوب بودن بسیار زیاد است، اما زمانی‎که من عروسی کردم اصلاً چیزی را نمی‎دانستم."

نوریه می‎گوید، اکنون خانواده شوهرش می‎خواهد که دختر دومی‌اش را که ۱۳ سال دارد نیز به شوهر بدهد، اما او با شدت مخالف آن بوده و آرزو دارد که دخترش حداقل بتواند پیش از ازدواج مکتب را به پایان برساند.

نوریه و دخترش تنها خانم‎های نیستند که در سن خورد ازدواج کرده‎اند، شیما خانم دیگری که به‌گفته خودش با داشتن دو طفل، تازه وارد هژدهمین بهار زندگی‌اش شده‎است می‎گوید، زمانی‎که مادر شد به‌خاطر کم عمر بودنش نمی‎توانست مسئولیت‎های یک مادر را به‌گونه درست به‌جا کند.

شیما می‎گوید، پس از نامزد شدن آرمان ادامۀ آموزش در دلش ماند و دیگر نتوانست به درس‌اش ادامه دهد.

او افزود:

"سیزده سالم بود که نامزد شدم و تازه که به صنف پنجم مکتب می‌رفتم دیگر نرفتم. یکسال پس از عروسی پسرم به دنیا آمد، اصلاً نمی‎دانستم چی کنم. گپ خشو گپ خسران همه را می‎شنوم، تمام مسئولیت‎های خانه هم بدوشم است."

نوریه و شیما کسانی اند که پیش از رسیدن به سن قانونی‌شان، ازدواج کرده‎اند.

  • قوانین نافذه افغانستان سن ازدواج را برای دختران و پسران چند تعیین کرده‎است؟

کبرا رضایی سخنگوی وزارت امور زنان افغانستان در این مورد به رادیو آزادی گفت:

"در قانون مدنی افغانستان برای دختران ۱۶ سالگی و برای پسران ۱۸ سالگی سن ازدواج تعیین شده‎است."

زمانی‎که از خانم کبرا در مورد موارد ازدواج‎های زیر سن در افغانستان پرسیدم او امار را که در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی نزد وزارت امور زنان ثبت شده، ۳۴ قضیه خوانده گفت:

"در سه ربع اول سال ۱۳۹۵ دو قضیه از کابل و از ولایات در ربع اول سال ۱۸ قضیه، در ربع دوم سال چهار قضیه، در ربع سوم سال شش قضیه و در ربع چهارم سال چهار قضیه نزد ما ثبت شد."

اما کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان امار متفاوت دارد و می‎گوید که سال پیش حدود ۱۵۰ قضیه ازدواج زیر سن قانونی دختران را در سراسر کشور ثبت کرده‎است.

به‌گفته این کمیسیون، ازدواج‎های زیر سن قانونی هنوز هم یکی از چالش‎هایست که دختران افغان با آن روبه‌رو اند.

بلال صدیقی سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان موارد را که از آغاز امسال شمسی تا کنون نزد این اداره ثبت شده‎است، با رادیو آزادی شریک ساخته گفت:

"در دو ماه گذشته امسال ۲۵ مورد نامزدی زیر سن در لوی سارنوالی ثبت شده و همچنان در همین مدت ۸۰ قضیه خشونت علیه زن‎ها که همه خانم‎های زیر سن استند و نشان می‎دهد که ازدواج‌هایشان پیش از رسیدن به سن قانونی صورت گرفته‎است. "

فقر و تنگدستی، رسم و رواج ناپسند اجتماعی، نا امنی و ادامه فرهنگ معافیت از جرم، از دید کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، دلایل عمده افزایش ازدواج‎‌های زیر سن و اجباری در افغانستان می‎باشند.

لوی سارنوالی افغانستان می‎گوید، در قانون منع خشونت علیه زنان افغانستان برای کسانیکه دختران‌شان را قبل از رسیدن به سن شانزده سالگی وادار به ازدواج می‎کنند، مجازات تعیین شده‎است.

رسولی: هرگاه کسی دختری را پیش از رسیدن به سن قانونی به ازدواج بدهد مطابق قانون به مجازات محکوم می‎شود.

جمشید رسولی سخنگوی این کمیسیون به رادیو آزادی گفت:

"در قانون منع خشنونت علیه زن‌ها در افغانستان در مورد ازدواج‎های زیر سن گفته شده که هرگاه کسی دختری را پیش از رسیدن به سن قانونی به ازدواج بدهد مطابق قانون نافذه کشور به حبس متوسط که کمتر از دو سال نباشد یعنی بین ۲ تا ۵ سال محکوم به مجازات می‎شود."

قانون منع خشونت علیه زنان افغان در سال ۱۳۸۸ هجری شمسی طی یک فرمان تقنینی حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان توشیح شد.

در قانون منع خشونت علیه زنان افغان ازدواج دختران زیر سن، ازدواج اجباری، خرید و فروش زن، بَد دادن دختر به هدف حل منازعه و تجاوز جنسی جرم پنداشته شده‎اند.

لوی سارنوالی افغانستان می‎گوید، در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی فقط سه قضیه ازدواج زیر سن قانونی به این نهاد راجع شد.

دختران تنها در افغانستان با چالش ازدواج‎های زیر سن قانونی روبه‌رو نبوده بلکه در همسایگی افغانستان نیز در بسیاری موارد دختران پیش از رسیدن به سن قانونی عروس می‎شوند.

قانون اساسی ایران سن ازدواج دختران را ۱۳ سال و از پسران را ۱۵ سال تعیین کرده‎است.

بر اساس آمار اداره ثبت احوال نفوس ایران در سال ۱۳۹۴ هجری شمسی بیش از ۳۷ هزار دختر قبل از رسیدن به سن قانونی ازدواج کرده‎اند.

ایران

لیلا شهروند ایران که پیش از رسیدن به سن بلوغ به خانه شوهرش رفته‎است به بخش ایران رادیو آزادی سرگذشت‌اش را چنین قصه کرد:

"ده ساله بودم و برایم ازدواج انتخابی نبود. خواب بودم که همسایه ما یعنی فامیل شوهرم آمدند و حلقه در دستم کردند. شوهرم از من ۵ سال بزرگتر است اصلاً نمی‎دانستم چی اتفاق افتاده بسیار ترسیده بودم، حتی به بلوغیت هم نرسیده بودم."

در پاکستان سن قانونی ازدواج برای دختران و پسران در هر ایالت آن متفاوت است.

صائمه منیر مسئول بخش ارتقای ظرفیت در عورت فاندیشن یا بنیاد زن در شهر پشاور می‎گوید، سن قانونی برای ازدواج دختران در ایالت سند ۱۸ سال، اما در ایالت‎های خیبر پشتونخوا، پنجاب و بلوچستان ۱۶ سال است.

یک دختر زیر سن در پاکستان

خانم منیر با ابراز نگرانی در مورد ازدواج‎های زیر سن قانونی در پاکستان در صحبت با رادیو آزادی گفت:

"در ایالت سند سن ازدواج برای دختران و پسران ۱۸ سال تعیین شده، اما در ایالت‎های پنجاب، خیبر پشتونخوا و بلوچستان سن ازدواج برای دختران ۱۶ سال و برای پسران ۱۸ سال تعیین شده‎است."

در قوانین پاکستان سن ازدواج دختران ۱۶ سال تعیین شده‌بود، اما در ۲۰۱۱ میلادی با تعدیل در این قوانین، صلاحیت‎های بیشتر به ایالت‎های این کشور منتقل شد و حکومت ایالتی سند توانست سن ازدواج دختران را با استفاده از این صلاحیت خود از ۱۶ به ۱۸ سال تغییر دهد.

صائمه منیر می‎گوید، موارد ازدواج‎های زیر سن اصلاً در پاکستان ثبت نمی‎شوند و در قانون برای کسانی‎که دختران‌شان را پیش از رسیدن به سن قانونی عروسی می‎کنند، ۳ تا شش ماه حبس و ۵۰۰ کلدار پاکستانی جرمانه تعیین شده‎است.

اما در تاجکستان مجازات سخت از سوی حکومت موارد ازدواج‎های زیر سن قانونی را به‌گونه چشمگیری کاهش داده‎است.

مریم دولت‌آور فعال حقوق در تاجکستان طی صحبت با رادیو آزادی گفت که سن قانونی ازدواج برای دختران و پسران در این کشور ۱۸ سال است.

خانم دولت آور گفت، در حال حاضر تنها در حالات استثنایی قانون اجازه می‎دهد دختران کمتر از هژده سال ازدواج کند.

او افزود:

"سال‎های پیش که تاجکستان دچار نابسامانی‎ها بود، عروسی‎های زیر سن هژده سال صورت می‎گرفت، اما اکنون تنها در صورتی‎که دختر پدر و مادر نداشته باشد و قانون اجازه دهد دختر می‎تواند در هفده سالگی عروسی کند، عروسی‎های زیر سن در تاجکستان اکنون نیست."

به‌گفته خانم دولت آور، حکومت تاجکستان چهار سال پیش اعلام کرد، در صورتی‎که دختری قبل از هژده سالگی ازدواج کند، مادر و پدر دختر، داماد و مادر و پدر داماد برای دو سال زندانی خواهند شد.

برای شنیدن نوع صوتی این گزارش بالای لینک زیر کلیک کنید.

Your browser doesn’t support HTML5

ازدواج دختران زیر سن واقعیت تلخی در افغانستان، ایران و پاکستان

گزارش: فرشته نگاه