با افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در افغانستان، اکنون روند برگشت ده‌ها هزار مهاجر افغان از ایران نگرانی‌های جدی را در بارۀ خطر گسترش هر چه بیشتر این ویروس برانگیخته.
در چند هفتۀ گذشته، حدود دو صد هزار مهاجر افغان از ایران به کشور برگشته اند و به اساس برخی از گزارش‌ها، بدون معاینات لازم در سرحد، روانۀ شهرهای مختلف افغانستان شده‌اند.
مهدی نوری جوان مهاجر افغان در ایران زمانی بیکار شد که کارخانۀ سنگ شکنی که در آن کار می‌کرد، به خاطر گسترش ویروس کرونا بسته شد.
به گزارش اسوشیتدپرس، نوری که دیگر معاش و منبع درآمد در ایران نداشت، از ترس ابتلا به ویروس کرونا در ایران، تصمیم گرفت به افغانستان برگردد.
در گزارش آمده که این جوان از جمله حدود دوصد هزار افغان است که در چند هفتۀ اخیر از ایران به افغانستان برگشته اند. ایران از متضررترین کشورهای جهان از ویروس کرونا است و افغانستان کشور فقیری پنداشته می‌شود که به تنهایی از مقابله با ویروس کرونا عاجز است.
افغان هایی‌که از ایران برگشته در قطار ایستاده اند تا پس از سپری کردن معاینات صحی به سوی شهر هرات حرکت کنند.
مهدی نوری در آغاز همین ماه در سرحد میان افغانستان و ایران برای ورود به کشورش در صف طولانی در کنار دیگران از جمله کودکان و زنان ایستاده بود. او به اسوشیتدپرس گفته است، "باخودش فکر می‌کرد که اگر این همه انسان‌ها، در اینجا مبتلا شوند، چه خواهد شد؟"
مبین قادری آمر امور مهاجرین در ریاست مهاجرین و عودت کنندگان هرات است. او در مورد شمار دقیق برگشت کنندگان افغان از سرحد اسلام قلعه به تازگی به رادیو آزادی گفت: "از شروع برج حوت ۱۳۹۸ آمار برگشت کننده‌ها از ایران به افغانستان گسترش یافت که تا مرز دوازده و سیزده هزار نفر روزانه داخل کشور گردیدند. و بعد از شروع سال جدید ۱۳۹۹ این پروسه موقتاً کاهش یافت. ولی دوباره شدت گرفته و فعلاً آمار برگشت کنندگان روزانه به دو هزار تن می‌رسد."
هجوم بزرگ برگشت کنندگان از ایران به افغانستان که به اساس گزارش‌ها، بدون معاینات طبی و نظارت، به شهرها و قریه‌های مختلف افغانستان بر می‌گردند، خطر گسترش بیشتر ویروس کرونا را در کشوری محتمل می‌سازد که چندین سال جنگ و ناامنی به زیربنای صحی‌اش سخت آسیب رسانده است.
مقام‌های افغان تا حال حدود ۴۲۰ قضیه مثبت ویروس کرونا در این کشور را ثبت کرده اند که بیش از ۲۱۰ تن آن‌ها کسانی اند که از ایران برگشته اند. حد اقل ۴ تن تا حال از اثر این ویروس جان داده اند.
فیروزالدین فیروز وزیر صحت عامه افغانستان
فیروز الدین فیروز وزیر صحت عامۀ افغانستان گفت که ویروس کرونا قبلاً با برگشت کنندگان افغان از ایران در بعضی نقاط کشور گسترش یافته است و اگر این قضیه‌ها افزایش یابد، از کنترول خارج خواهد شد و افغانستان به شدت نیازمند کمک خواهد بود.
بانک جهانی به تازگی گفت، بیش از صد میلیون دالر برای مبارزه با ویروس کرونا با حکومت افغانستان کمک می‌کند.
فیروزالدین فیروز و شماری دیگر از مقامات افغان ابراز نگرانی کرده اند که ایران شاید بیش از یک میلیون افغان را که در ایران بدون مجوز کار می‌کنند برگرداند. (این را اسوشیتدپرس گفته؟)
مقام‌های افغان در کابل از روند بازگشت گروهی مهاجران از ایران نگران هستند. سید حسین عالمی بلخی وزیر مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان به روز دوشنبه (۱۸ حمل) به رادیو آزادی گفت برای جلوگیری از افزایش شیوع ویروس کرونا در افغانستان، مهاجران افغان نباید سیل آسا از ایران وارد افغانستان شوند.
بیشتر در این باره: عالمی بلخی: افغانستان ظرفیت بازگشت روزانه هزار تن از پاکستان را دارد
او افزود: "به تاریخ ۱۲ ماه حمل کمیتۀ مبارزه علیه کرونا در ایران فیصله کرد که تمامی اتباع غیر ایرانی که در ایران اند به صورت رایگان تداوی می‌شوند به شمول مهاجرین افغان. خوب اگر این‌ها مانند روزهای قبل از نوروز هجوم بیاورند، تعداد کثیری مصاب خواهند شد، بنابرین حوصله مندی داشته باشند."
ایران قبلاً ورود افغان‌ها به آن کشور را متوقف ساخته؛ به این معنا کسانی که وارد افغانستان شده بودند دوباره به ایران رفته نمی‌توانند.
مقامات ایران موجودیت حدود ۶۰۵۰۰ قضیه مثبت ویروس کرونا و مرگ بیش از ۳۷۰۰ تن از اثر این ویروس در ایران را تأیید کرده اند، رقمی که به گفته متخصصان می‌تواند خیلی بلندتر باشد.
سازمان بین‌المللی مهاجرت تا حال از برگشت ۱۹۸ هزار افغان مهاجر از ایران در جریان امسال خبر داده که ۱۴۵ هزار تن آن‌ها در اوج شیوع ویروس کرونا در ایران، وارد افغانستان شده بودند.
به اساس گزارش، حکومت افغانستان و ادارات مستقل توانایی اجرای معاینات نزد این برگشت کنندگان و اقلاً اندازه‌گیری درجۀ حرارت بدن آنان را نداشته و نتوانسته آن‌ها را قرنطینه کند. تقریباً همۀ این برگشت کنندگان با وسایط نقلیۀ عمومی مانند بس‌ها و مینی بس‌ها به شهرها و محلات اصلی‌شان برگشته اند.
تجربۀ مهدی نوری حکایت‌گر قصۀ صدها و شاید هم هزاران برگشت کننده دیگر افغان از ایران است.
اسوشیتدپرس می‌گوید، نوری در ۱۵ سالگی مکتب را در افغانستان نیمه تمام رها کرد و برای کار به ایران رفت؛ در چندین جا مزدورکاری کرده و اخیراً در اصفهان سنگ شکنی می‌کرد و ماهانه حدود ۱۸۰ دالر به خانوادۀ فقیرش در افغانستان می‌فرستاد.
پس از بسته شدن کارخانه سنگ شکنی به دلیل شیوع ویروس کرونا در ایران، مهدی نوری بیکار شد و از ترس آن که مبادا به ویروس آلوده شده باشد، تلاش کرد در ایران معاینه شود. اما او گفته که تقاضایش رد شد.
در ادامۀ گزارش آمده که نوری با دست خالی، بدون معاینه و بی‌آنکه بداند به ویروس کرونا دچار شده یا خیر، با چندین افغان دیگر که معلوم نبود سالم اند یا مبتلا، پس از پیمودن سفر چندین ساعته با بس خود را به کابل رساند.
در گزارش آمده که در بس هم مسافران دیگر، نوری را با نیش زبان اذیت می‌کردند و می‌گفتند، "ترس از ویروس کرونا ترا به اینجا کشاند، آمده‌ای تا دیگران را بکشی."