دیدگاه نویسنده‌گان افغان در مورد واصف باختری٬ شاعری که یک نسل از او تأثیر پذیرفت

تصویر آرشیف: واصف باختری

شماری از شاعران و نویسندگان افغان، واصف باختری شاعر، نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی افغان را از گنجینه‌های کم‌ پیدای ادبیات معاصر فارسی/دری افغانستان خوانده می‌گویند درگذشت وی داغی برای خانوادهٔ ادبیات معاصر افغانستان است.

منیژه باختری، دختر واصف باختری در صفحه فیس‌بوک‌ خود نوشته که واصف باختری شب چهارشنبه هفته روان در کالیفورنیای امریکا درگذشته است.

واصف باختری کی بود؟

غفور لیوال شاعر و نویسنده افغان در صحبت با رادیو آزادی گفت، واصف باختری نه‌تنها از شاعران مشهور و پیشتاز افغان بود، بلکه در نقد ادبی، نوشتن مقالات فلسفی، ترجمهٔ اشعار شاعران معروف دنیا و دسترسی در علوم بلاغی نیز شهرت منطقه‌ای داشت:

"استاد در ادبیات معاصر افغانستان به ویژه شعر نو نیمایی و سپید از پیش‌کسوتان شعر و ادبیات فارسی معاصر افغانستان است، استاد در مزارشریف، کابل و ایالات متحدهٔ امریکا تحصیلات‌شان را تکمیل کرده بود."

عبدالغفور لیوال٬ شاعر

به‌گفتهٔ آقا لیوال، واصف باختری در بخش تألیف و ترجمه در وزارت معارف افغانستان کار کرده و زمانی هم دبیر اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان بوده‌اند.

بر اساس زندگی‌نامهٔ که در وب‌سایت رسمی او منتشر شده، واصف باختری در ۲۴ حوت سال ۱۳۲۱ هجری خورشیدی در شهر مزارشریف ولایت بلخ متولد شده، دورۀ ابتدائیه را در لیسۀ باختر مزارشریف و صنوف دهم و یازدهم را در لیسۀ حبیبیه در کابل خواند و سند فراغت را در سال ۱۳۴۱ از لیسه باختر شهر مزارشریف به دست آورده است.

واصف باختری در سال ۱۳۴۵ هجری خورشیدی از رشتۀ زبان و ادبیات پوهنتون کابل گواهی‌نامۀ لیسانس گرفت و در همان سال در دیپارتمنت دری ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت معارف کار را آغاز کرد.

در ادامه گفته شده که آقای باختری در سال ۱۳۵۳ برای تحصیلات عالی به ایالات متحده رفت و سند ماستری خود را در رشتهٔ آموزش از پوهنتون کولمبیای امریکا گرفت و در سال ۱۳۵۷ به افغانستان برگشت و دوباره در وزارت معارف به کار ادامه داد.

فاروق فردا٬ شاعر

فاروق فردا از نویسنده‌گان افغان که مدتی با آقای باختری در اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان همکار بوده او را از شخصیت و نام‌های ویژهٔ ادبیات افغانستان یاد می‌کند.

آقای فردا در مورد چند نمونه از آثار واصف باختری به رادیو آزادی گفت:

"آفتاب نمی‌میرد اولین مجموعهٔ ادبی‌شان است، از معیاد تا هرگز، از این آینهٔ بشکستهٔ تاریخ، دیباچهٔ در فرجام، تا شهر پنج‌ضلعی آزادی، در استوای فصل شگفتن، دروازه‌های بستهٔ تقویم، مویه‌های اسفندیار گم‌شده، استورهٔ بزرگ شهادت، بیتن‌نامهٔ وارثان زمین، ولی آن‌چه که از دیدگاه من بسیار جالب بود نردبان آسمان است."

از واصف باختری بیشتر از ۲۰ عنوان کتاب در زمینه‌های سرایش و ترجمه شعر در اوزان کلاسیک، نیمایی و آزاد و مقالات فلسفی، پژوهش‌­های ادبی و فلسفی، ترجمۀ شعر، ترجمۀ مقالات فلسفی و ادبی و صدها مقاله چاپ شده است.

با این حال، وفا سمندر از نویسنده‌گان دیگر افغان مرگ او را به مثابهٔ از دست دادن پایهٔ عظیم شعر می‌داند:

"راهیان ادبیات افغانستان و شعر فارسی/دری پایهٔ عظیم شعر را از دست دادند، اما آن‌چه از باختری ماند برای سال‌ها تشنگی‌‌های هنری و ادبی را سیراب خواهد کرد."
واصف باختری از سال ۱۳۸۰ به این‌سو در ایالت کالفورنیای امریکا زندگی می‌کرد که سال‌های اخیر عمرش را در بستر بیماری گذراند.