امروز هفدهم اکتوبر برابر به روز جهانی ریشه‌کنی فقر است.
فقر یکی از پدیده‌های اجتماعی است که در حال حاضر میلیون‌ها تن در افغانستان با مشکلات و فشارهای آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
هر چند به تازگی آمار تازه‌ای از میزان افراد مواجه با فقر نشر نشده، اما برنامۀ توسعه‌ای سازمان ملل متحد (یو ان دی پی) در پایان ماه سرطان امسال در گزارشی گفت که ۸۵ درصد مردم افغانستان در زیر خط فقر قرار دارند.
این سازمان همچنان گفته بود که پس از حاکمیت طالبان در سال ۲۰۲۱ به این سو درآمد افغانها ۳۰ درصد نسبت به گذشته کاهش یافته است.
شماری از باشندگان ولایت‌های مختلف افغانستان می‌گویند که در کنار افزایش بیکاری و بهای مواد غذایی، فرا رسیدن فصل سرما نگران‌شان کرده که چگونه وعده‌های غذایی‌شان را تهیه کنند.
ملیحه، یک تن از باشندگان شهر مزارشریف در صحبت با رادیو آزادی می‌گوید، در گذشته در یک اداره کار می‌کرد اما با ممنوعیت کار زنان از سوی طالبان، مجبور شده است که بولانی پزی کند.
"جای دیگر کار می‌کردم، اکنون بولانی درست می‌کنم، یک سرِ زندگی را بگیرم دیگر سرش می‌ماند. من برای امروزم پول ندارم، از آمادگی زمستان کاملاً دور هستم."
خاطره، باشندۀ شهر کابل که قبل از ممنوعیت کار زنان از سوی طالبان در کنار شوهرش نان‌آور خانواده بود، می‌گوید که اکنون او و شوهرش خانه نشین شده و با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند.
شماری زیاد از افغان ها در حکومت طالبان از نبود کار و افزایش مشکلات اقتصادی شکایت دارند
او به رادیو آزادی گفت:
"در حکومت قبل من و شوهرم کار می‌کردیم، وضعیت زندگی خوب بود. حالا هر دو بیکار هستیم. وضعیت اقتصاد خراب است. همه زنان خانه نشین شدند. قبلاً در موسسات کار می‌کردیم، همان را از ما گرفتند."
در کنار زنان مردان نیز می‌گویند که بیکاری افزایش یافته و سبب شده که آنها نتوانند نفقۀ خانواده شان را بدست بی‌آورند.
یک تن از متقاعدین که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به رادیو آزادی می‌گوید، پس از آنکه متقاعد شد، از سوی دولت معاش دریافت نکرد و اکنون بیکار است و با فقر دست و پنجه نرم می‌کند:
"چهل و یک سال به دولت خدمت کردم، کرایۀ خانه سه هزار است. تقریباً دو سال می‌شود که کرایه خانه را ندادیم. هر روز صاحب خانه می‌آید و پس می‌رود. نه زمین دارم، نه دکان دارم. نه کار دارم. از روزی که یادم می‌آید من در خانه کرایی هستم."
بر اساس آمار دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانه ملل متحد( اوچا) ۲۹.۲ میلیون تن در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.
برنامۀ جهانی غذا هم گفته که در حال حاضر بیش از ۱۵ میلیون تن در این کشور با ناامنی شدید غذایی روبه‌رو هستند و این سازمان به دلیل کمبود بودجه تنها قادر به کمک به سه میلیون نفر است.
سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در بارۀ آمار بیکاری و فقر در افغانستان و برنامه‌هایشان برای مبارزه با آن پاسخ نداد.
در همین حال برخی آگاهان اقتصادی می‌گویند که تغییرات سیاسی در دو سال اخیر در افغانستان بر افزایش فقر و بیکاری تاثیر گذاشته است و مردم را بیش از هر زمان دیگری نیازمند کمک‌های بشردوستانه کرده است.
توزیع مواد غذایی به افراد بی بضاعت در ولایت ننگرهار - عکس از آرشیف
عبدالنصیر رشتیا، یکی از آنان به رادیو آزادی می‌گوید، پس از تحولات سیاسی و توقف فعالیت‌های موسسات و کاهش سرمایه‌گذاری، سطح بیکاری و فقر در افغانستان افزایش یافته و اقتصاد کشور ضعیف شده است:
"تا زمانی که مشکل سیاسی حل نشود، سرمایه گذاری و تولید در کشور صورت نگیرد بعید به نظر می‌رسد که ما بتوانیم فقر و بیکاری را با کمک‌های بشردوستانه حل بکنیم. آن زمان است که بتوانیم سرمایه گذاری کنیم، زراعت رشد کند و کار ایجاد کنیم، زمانیکه کار ایجاد شد فقر پایین می‌آید و اقتصاد متکی به خودش می‌شود."
انتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی ریشه‌کن کردن فقر به مبارزه با این پدیده تأکید کرده است.
سازمان ملل متحد در وب سایتش به نقل از آقای گوترش نوشته است که فقر نباید در این جهان جای داشته باشد.
در این بیانیه آمده است که نزدیک به ۷۰۰ میلیون نفر در جهان به سختی و با درآمد کمتر از ۲.۱۵ دالر در روز زندگی می‌کنند.
آقای گوترش گفته است که بیش از یک میلیارد نفر از نیازهای اولیه مانند غذا، آب، مراقبت‌های صحی و آموزش محروم هستند و میلیاردها نفر دیگر با کمبود خدمات صحی و عدم دسترسی به انرژی، کار، مسکن و شبکه‌های امن اجتماعی روبه‌رو هستند.
برنامه جهانی غذا در گزارشی گفته که حدود پانزده میلیون نفر در افغانستان با ناامنی شدید غذایی مواجه اند
او افزوده که درگیری‌ها، بحران آب و هوا، تبعیض و محرومیت به ویژه علیه زنان و دختران – آمار فقر را افزایش می‌دهد.
براساس آمار سازمان ملل متحد، تقریباً ۵۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ همچنان در فقر شدید زندگی خواهند کرد.
سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳ هفدهم اکتوبر را روز جهانی "ریشه‌کنی فقر" نامگذاری کرد.
این در حالی است که فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر شنبۀ گذشته در گزارشی گفت، افغانستان به کشوری که یکی از بدترین بحران‌های بشری را در جهان تجربه می‌کند، مبدل شده است.