ممنوعیت کشت کوکنار؛ دهقانان سرپل در جست‌وجوی راهی برای نجات زندگی

افغانستان - مزرعه‌ی کوکنار (تصویر آرشیف)

محمد زبیر، یکی از دهقانان ولسوالی سیدآباد در سرپل می‌گوید که با وجود فقر شدید و بیکاری، به دستور طالبان در مورد ممنوعیت کوکنار عمل می‌کند.

اما او می‌گوید که اگر کشت بدیل کوکنار برایش فراهم نشود، زندگی برایش سخت‌تر خواهد شد. او به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید:

ما از مؤسسات و حکومت طالبان می‌خواهیم برای ما گندم و تخم‌های اصلاح‌شده توزیع کنند.

«کوکنار باشد، چرس باشد، این نوع چیزها را تعهد کرده‌ایم که دیگر کشت نمی‌کنیم. ما از مؤسسات و حکومت طالبان می‌خواهیم برای ما گندم و تخم‌های اصلاح‌شده توزیع کنند. اگر ما از بازار این تخم‌ها را خریداری کنیم، از یک سو قیمت آن بلند است و از سوی دیگر کیفیت هم ندارد.»

خان جان، دهقان دیگری از ولسوالی صیاد، نیز خواهان حمایت بیشتری از سوی حکومت و مؤسسات کمک‌رسان است.

«تخم‌های اصلاح‌شده بی‌کیفیت در بازار زیاد است، اما حاصل خوب نمی‌دهد. قیمت آن هم خیلی بالا است. اگر حکومت از طریق اداره زراعت برای دهقانان تخم‌های اصلاح‌شده بذری کمک کند، در آن صورت زحمات دهقانان به هدر نخواهد رفت.»

بیشتر در این باره: کشت کوکنار در ولایت سرپل افزایش یافته است

کشت کوکنار عمدتاً در مناطق کفترسای، جرقدوق، اوقاف، امام جعفر و دوآبه در ولسوالی‌های صیاد، سیدآباد، سانچارک و سوزمه‌قلعه متمرکز بوده است.

به گفتهٔ مسئولان مبارزه با مواد مخدر حکومت طالبان، تمام مزارع کشت‌شدهٔ کوکنار در این مناطق تخریب شده‌اند.

با وجود این اظهارات طالبان، به‌تازگی ادارهٔ مبارزه با جرایم و مواد مخدر ملل متحد با انتشار گزارشی گفته که در جریان سال ۲۰۲۴ تولید تریاک در افغانستان در مقایسه با سال قبل آن ۳۰ درصد افزایش یافته است.

بیشتر در این باره: پخش گزارش تازه‌ی ملل متحد، میانمار برای دومین سال پیهم در کشت کوکنار از افغانستان پیشی گرفت

مسئولان ادارهٔ زراعت طالبان در سرپل می‌گویند که پس از ممنوعیت کشت کوکنار، برنامه‌هایی برای حمایت از دهقانان اجرا کرده‌اند.

بازار گیاه هنگ در سال‌های اخیر خیلی گرم است و از فروش حاصلات آن دهقانان متضرر نخواهند شد.

شریف‌الله مصدق، آمر امور دهقانان این اداره، در این باره چنین می‌گوید:

«کشت بدیل، ما بعد از ممنوعیت کوکنار برای دهقانان سرپل از قبیل هنگ پیشنهاد کردیم و طرز و طریقهٔ کشت آن را آموزش دادیم. بازار گیاه هنگ در سال‌های اخیر خیلی گرم است و از فروش حاصلات آن دهقانان متضرر نخواهند شد.»

اما آگاهان اجتماعی به این باورند که جایگزینی کشت کوکنار با محصولاتی مانند هنگ یا گندم نمی‌تواند به‌طور کامل نیازهای زندگی دهقانان را مرفوع کند.

به گفتهٔ آن‌ها، درآمد کوکنار بسیار بالاست و بدون ارائهٔ یک بدیل مناسب که سطح درآمد مشابهی ایجاد کند، ممنوعیت کامل این کشت مشکل‌برانگیز خواهد بود.

محمد یعقوب آزرده، یک کارشناس اجتماعی، چنین تحلیل می‌کند:

«به نظر من فقر و بیکاری سبب می‌شود که دهقانان برای نفقهٔ روزگار و حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی‌شان دست به کاری بزنند که عواید بیشتری به دست بیاورند.»

ناظران به این باورند که ممنوعیت کشت کوکنار ممکن است گامی در راستای مبارزه با مواد مخدر باشد، اما از دید آنان، بدون حمایت همه‌جانبه و ایجاد فرصت‌های واقعی، می‌تواند دهقانان را با مشکلات عمیق‌تری روبه‌رو کند.