«در نظام جمهوریت تعداد خانواده‌هایی که در قریه ما زندگی می‌کردند به یک‌هزار خانواده می‌رسید، حالا از همین تعداد خانواده‌ها صد فامیل هم موجود نیست.»
«فامیل‌ها آهسته‌آهسته از این‌جا برآمدند، جوانانی که به این وطن خدمت می‌کردند و زحمت می‌کشیدند، آنان همه از این قریه برآمدند.
او می‌گوید، که جوانان شامل کسانی می‌شوند که آنجا را ترک کرده اند:
«فامیل‌ها آهسته‌آهسته از این‌جا برآمدند، جوانانی که به این وطن خدمت می‌کردند و زحمت می‌کشیدند، آنان همه از این قریه برآمدند. فعلاً ده درصد مردم در این‌جا زندگی می‌کنند، بسیار با وضعیت فقر.»
او می‌گوید که پوسته‌های نظامی طالبان بر فراز خانه‌های برخی از مردم ساخته شده؛ به‌طوری‌که حتی زنان نمی‌توانند از خانه بیرون بیایند یا روی بام بروند.
این مرد که از وضعیت کنونی به‌شدت آزرده است، می‌گوید:
«اگر توانایی داشته باشم، فردا من از همین‌جا کوچ می‌کنم، مرا از این زندگی کردن تیر که بیست‌وچهار ساعت زیر تهدید و امر باشیم.»
یک منبع دیگر هم که از گرفتن نامش خودداری می‌کند، به رادیو آزادی در مورد وضعیت فعلی در محل‌شان چنین می‌گوید:
«در نظام جمهوریت در قریهٔ ما ۱۲ الی ۱۳ صد خانواده بود، اما حالا صد نفر هم حساب کنیم، نیست. یعنی بیشتر مردم پنجشیر را ترک می‌کنند.»
باشندگان محلی پنجشیر
در مورد شمار دقیق افرادی که از پنجشیر بیرون شده یا به گفته‌ی منابع محلی کوچانده شده‌اند، اطلاعات مشخصی در دسترس نیست.
منابع طالبان هم اطلاعاتی در مورد تعداد نیروهای مستقر در پنجشیر ارائه نمی‌کنند.
اما شورای جهانی پنجشیریان که خود را یک نهاد اجتماعی معرفی می‌کند، می‌گوید که هزاران نظامی طالبان در پنجشیر مستقر هستند و خانه‌های مسکونی را به پایگاه‌های نظامی تبدیل کرده‌اند.
احمد ذکی، یکی از اعضای مرکزی شورای جهانی پنجشیریان، در مورد حضور نیروهای طالبان در ولایت پنجشیر چنین می‌گوید:
«نیروهای مستقر طالبان در ولایت پنجشیر به بیست‌وهشت هزار تن می‌رسد، که ترکیب این نظامیان داخلی و خارجی می‌باشند. این نیروها در تمام ولایت پنجشیر حضور دارند.»
اما رادیو آزادی نمی‌تواند این آمار را به‌طور مستقل تایید کند.
بیشتر در این باره: مردم از "کوچ‌های اجباری" در بغلان و پنجشیر شکایت دارند، طالبان رد میکننددر پی شکایت‌های متعدد از آزار و اذیت باشندگان محلی پنجشیر که نیروهای نظامی طالبان را عامل این رفتارها می‌دانند، تلاش کردیم تا نظر سیف‌الدین لتون، سخنگوی والی طالبان در پنجشیر، را جویا شویم.
اما با وجود پیگیری‌های مکرر، تا زمان تهیهٔ این گزارش هیچ پاسخی از سوی او دریافت نکردیم.
این سکوت از سوی مقامات محلی طالبان بر ابهامات افزوده و نگرانی‌های بیشتری را در خصوص وضعیت حقوق بشری و شرایط زندگی مردم در پنجشیر برانگیخته است.
بیشتر در این باره: ریچارد بنیت خواهان تحقیق و مستند سازی بیشتر موارد نقض حقوق بشر در افغانستان شدریچارد بنیت، گزارشگر ویژهٔ ملل متحد در امور حقوق بشر افغانستان، هم در گزارش‌های خود نسبت به نقض حقوق بشر در پنجشیر هشدار داده بود.
او مواردی چون بازداشت‌های خودسرانه، قتل‌های فراقانونی، شکنجه و آوارگی اجباری را گزارش کرده و از جامعهٔ بین‌المللی خواسته بود به این مسائل رسیدگی کند.
اما در اواخر ماه اسد سال ۱۴۰۳ خورشیدی، طالبان ورود ریچارد بنیت به افغانستان را به اتهام "تبلیغات" ممنوع کردند.
پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در تابستان ۱۴۰۰ خورشیدی، ولایت پنجشیر به‌عنوان تنها کانون مقاومت مسلحانه علیه طالبان شناخته می‌شد.
پنجشیر
این مقاومت که تحت عنوان جبهه مقاومت ملی افغانستان و به رهبری احمد مسعود سازماندهی شده بود، در تلاش بود تا جلوی پیشروی طالبان را بگیرد.
اما این نبرد تنها دو هفته به طول انجامید و در نهایت ولایت پنجشیر به کنترول طالبان درآمد.
پس از تسلط طالبان بر این ولایت، گزارش‌های متعددی از اخراج اجباری مردم از مناطق مختلف، به‌ویژه در پنجشیر، منتشر شد.
این گزارش‌ها به‌طور گسترده‌ای نگرانی‌هایی را در سطح داخلی و بین‌المللی برانگیخت. اما طالبان این ادعاها را رد کردند.
اما چرا طالبان در پنجشیر حضور نظامی گسترده دارند؟
ناظران به این باورند که حضور گسترده‌ی نیروهای طالبان در پنجشیر دو دلیل عمده دارد.
اول اینکه پنجشیر از لحاظ جغرافیایی منطقه‌ای استراتژیک با دره‌های پیچیده و اراضی دشوارگذر است و این خصوصیت در دههٔ هشتاد میلادی در مقاومت علیه شوروی نقش کلیدی داشت و حالا طالبان برای تقویت پایگاه‌های خود در این ولایت مستقر شده‌اند.
دیگر اینکه پنجشیر در دوره‌ی اول حاکمیت طالبان، مرکز مقاومت نیروهای ضد طالبان بود و طالبان از تحرکات مشابه در این منطقه هراس دارند.
برخی فعالان حقوق بشری نیز استقرار گسترده‌ی نیروهای طالبان در مناطق مسکونی را نقض آشکار قوانین داخلی و بین‌المللی می‌دانند.
حضور نیروهای نظامی در یک منطقه مسکونی و یک منطقه ملکی می‌تواند ترس و وحشت را در بین مردم ایجاد کند.»
عبدالله احمدی، یکی از این فعالان، چنین می‌گوید:
«طبق کنوانسیون‌های ژینو، ایجاد مناطق نظامی در نزدیکی مناطق مسکونی یا کوچ اجباری غیرنظامیان از خانه‌های‌شان بدون تضمین امنیت و امکانات، نقض سریع قوانین بشردوستانه به‌حساب می‌آید و باید در سطح بین‌المللی پیگیری شود. حضور نیروهای نظامی در یک منطقه مسکونی و یک منطقه ملکی می‌تواند ترس و وحشت را در بین مردم ایجاد کند.»
احمدی در ادامهٔ سخنانش بیشتر می‌گوید:
«خوب است که چنین اقدامات مستندسازی شود و از طرف نهادهای حقوق بشری و از طرف خود مردم و با نهادهای بین‌المللی شریک شود. و در این قسمت حمایت نهادهای بین‌المللی و سازمان ملل ضروری است که باید اقدام کنند.»
احمدی به این باور است که حضور گسترده‌ی نظامی طالبان در پنجشیر پیامدهای اجتماعی و روانی جبران‌ناپذیری را نیز در پی دارد، مخصوصاً برای زنان و کودکان.