شماری از آنان در صحبت با رادیو آزادی میگویند که شور و شوقی را که قبل از حاکمیت دوبارۀ طالبان نسبت به این ورزش داشتند حالا ندارند.
به گفتۀ آنان، حتی معاش ناچیزی را که حکومت پیشین ماهانه برای آنها پرداخت میکرد، طالبان آن را قطع کرده و در حال حاضر به گونۀ افتخاری بازی میکنند.
شماری از کارشناسان حوزۀ ورزش میگویند در صورتیکه ورزشکاران حمایت نشوند روحیهی بازی و شرکت در مسابقات ملی و بینالمللی را نخواهند داشت.
قبلاً بازیکنان معاش ناچیز دریافت میکردند حال آن هم بند شدهاست.
عبدالوهاب میرزاد، عضور تیم ملی بسکتبال افغانستان در صحبت با رادیو آزادی با تأکید بر این که با مشکلات و چالشهای گوناگون روبهرو اند میگوید که به شمول بسکتبال بیشتر بازیها هر روز در افغانستان کمرنگ میشوند و طرفداران خود را از دست میدهند.
او افزود: "در سه سال گذشته همه ورزشها حالت بحرانی را میگذراند و به لیست سیاه المپیک جهانی افزوده میشوند، سفرهای خارجی مهیا نمیشود، فقط مسابقات ولایتی برگزار میشود. قبلاً بازیکنان معاش ناچیز دریافت میکردند حال آن هم بند شدهاست."
رومان عباسی از مدافعان حقوق ورزشکاران نیز شکایت مشابهی دارد.
او به رادیو آزادی میگوید: "معاشی که بسیار ناچیز بود و یک هزار یا کم و بیش که در دو سه ماه از دولت میگرفتند این پول قطع شده و این باعث شده که ورزشکاران افغانستان دلسرد شوند و امیدی برای ادامۀ ورزش در افغانستان وجود نداشته باشد."
عثمان ارغندیوال یکی دیگر از بازیکنان تیم ملی بسکتبال که همواره در مسابقات ملی درخشیده به رادیو آزادی گفت: "در مسابقات ولایتیکه داشتیم کابل نایب قهرمان شد و در مسابقات سره میاشت مقام اول را از آن خود کردیم، چالشهای فرا راه ما این است که ما جمنازیوم که ویژۀ بسکتبال باشد نداریم، یک جمنازیوم تربیت بدنی است که همه رشتهها در آنجا بازی میکنند."
ما با کمبود امکانات و زیرساختها در این ورزش مواجه هستیم
مسئولان تیم ملی بسکتبال تأیید میکنند که نبود لیگ معیاری و حرفهای، کمبود مربیان و متخصصین حرفهای، کمبود بودجه و عدم حمایت نهادهای ملی و بینالمللی از ورزشکاران از چالشهای فرا راه ورزش بسکتبال در افغانستان است.
حسیبالله آزاد، معاون فنی و مسلکی فدراسیون بسکتبال افغانستان به رادیو آزادی گفت: "ما با کمبود امکانات و زیرساختها در این ورزش مواجه هستیم، نبود یک میدان مجهز و استندرد در سطح فدراسیون ملی یک مانع کلان در رشد این ورزش بوده است. ما کمبود بودجه داریم، مربیان حرفهای و آموزش دیده نداریم، قبلاً که بودند کشور را ترک کردند و حمایت ملی و بینالمللی را نداریم، از همینرو نمیتوانیم برای رشد بسکتبال گام بلند برداریم."
به گفتۀ فدراسیون بسکتبال، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان زنان کاملاً از همه رشتههای ورزشی حذف شدند و در حال حاضر تنها آقایان این ورزش را در افغانستان بازی میکنند.
بیشتر در این باره: برخی بانوان ورزشکار افغانستان خواستار شرکت در مسابقات المپیک ۲۰۲۴ پاریس شدندیک بازیکن سابق زن از تیم ملی بسکتبال در کابل که به دلیل حساسیت موضوع نخواست از او نام ببریم، به رادیو آزادی گفت: "تیمها، بازیها، ورزشها امروز همه مردانه شده، ورزش افغانستان نه امروز و نه دیروز چیزی داشت، دیروز در حال شکوفایی بود، امروز در حالت از بین رفتن است. من یک عمر تلاش کردم تا ورزشکار شوم، ورزش مورد علاقهام که بسکتبال بود، حرفهای تمرین کردم و آموختم، ولی امروز محکوم هستیم به محرومیت و نمیتوانیم ورزش کنیم و به کشور خود افتخار بیاوریم."
به گفتۀ فدراسیون بسکتبال، مسابقات این تیم در حال حاضر فقط به سطح ملی برگزار میشود و ادعا میکنند که تیم ملی بسکتبال با محدودیتهای برای شرکت در مسابقات بینالمللی روبهرو اند.
مشکلات تیم ملی بسکتبال را با ذبیحالله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان مطرح کردیم، اما او تا زمان نشر این گزارش به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداد، اما پیش از این شماری از مقامهای طالبان در دیدار با برخی ورزشکاران گفته بودند که متعهد به حل مشکلات ورزشکاران هستند.
بر اساس معلومات فدراسیون ملی بسکتبال افغانستان، تیمهای فعال در سطح مرکز و ولایات در افغانستان وجود دارند و مسابقات همواره در سه بخش که شامل خردسالان، تیم ۱۴ سال و بزرگسالان اند، برگزار میشوند.
به گفتۀ این فدراسیون، این تیمها متمرکز به دو نوع بازی "پنج در پنج و سه در سه" هستند که تأیید شدۀ سازمان فیبا است.
فیبا، نهاد حاکم بر بسکتبال، تخمین میزند که حداقل ۴۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان امروزه بسکتبال بازی میکنند. بسکتبال همچنین از زمان معرفی آن در المپیک برلین در سال ۱۹۳۶ بخشی از رشتههای المپیکی بوده است.
گفتنیست که تیم ملی بسکتبال افغانستان در سال ۲۰۱۰ مدال طلای بازیهای جنوب آسیاه را بدست آورد و این اولین مدال طلا در تاریخ بسکتبال این کشور محسوب میشود. گفته میشود این تیم در رده بندی جهانی رتبۀ ۸۵ را دارد.
بر اساس گزارش ملل متحد، در حال حاضر بسکتبال به یکی از محبوبترین و پر طرفدارترین ورزشهای جهان تبدیل شدهاست.
ملل متحد میگوید که بسکتبال بر حوزههای مختلف جهانی از جمله تجارت، صلح و دیپلماسی تأثیر میگذارد و فضای منحصر به فرد برای همکاری، تحرک فیزیکی و وابستگی متقابل ایجاد میکند.
ملل متحد ۲۱ دسمبر را روز جهانی بسکتبال نامگذاری کرده است.
این روز در مجمع عمومی این سازمان که در آگست ۲۰۲۳ برگزار شد، بنام روز جهانی باسکتبال نامگذاری شد.