ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در ویدیویی که به مناسبت پنجمین سالگرد توافقنامهٔ دوحه میان طالبان و ایالات متحده که روز جمعه، ۱۰ ماه حوت در صفحهٔ اکس، توییتر سابق تلویزیون ملی زیر ادارهٔ طالبان نشر شده، گفته است که در حال حاضر حاکمیت خود را بر اساس آن توافقنامه به پیش نمیبرند.
مجاهد با آنکه تأکید میکند که تعهدات اساسی این توافقنامه عملی شده، اما ایالات متحده را به عملی نکردن برخی از آن متهم میکند، آنچه پیش از این بارها ایالات متحده آن را رد کرده است.
مجاهد میافزاید: «فکر میکنم بخشهای اساسی این توافق حل شده است، اما در این توافق بخشهایی بود که آمریکا باید آن را عملی میکرد، مثلاً پایان دادن به لیست تحریمها و برداشتن گامهای مثبت جهت تعامل با افغانستان، این چیزهایی است که عملی نشده است، ما میخواهیم که اینها همچنان عملی شود.»
بیشتر در این باره: سرنوشت توافقنامۀ دوحه با برگشت دونالد ترمپ به کاخ سفیددونالد تمپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در یک مناظرۀ انتخابات ریاستجمهوری آن کشور در ماه سپتمبر سال گذشته گفته بود که این توافقنامه مدتی پس از امضای آن از سوی حکومت او لغو شد، زیرا بهگفتهٔ او طالبان به تعهدات خود در این توافقنامه پایبند نبودند.
پیش از این نیز مقامات مختلف امریکایی بارها حکومت طالبان در افغانستان را به نقض توافقنامهٔ دوحه متهم کرده بودند.
توافقنامهٔ دوحه پس از ۱۸ ماه مذاکرات میان ایالات متحده و طالبان، در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ از سوی زلمی خلیلزاد، نمایندهٔ پیشین ایالات متحده برای صلح افغانستان، و عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاستالوزرای کنونی حکومت طالبان، امضا شد.
براساس این توافقنامه، ایالات متحده باید ظرف ۱۴ ماه نیروهای خود را از افغانستان خارج میکرد و زمینهٔ گفتوگوهای صلح با نمایندگان جمهوری مخلوع افغانستان فراهم میشد.
اما تقریباً دو هفته پیش از پایان روند خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان، حکومت به رهبری محمد اشرف غنی سقوط کرد و طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ دوباره قدرت را در دست گرفتند.
دونالد ترمپ بارها مخالفت خود را با نحوهٔ خروج نیروهای امریکایی از افغانستان ابراز کرده و حتی بهتازگی همواره تأکید بر بازگرداندن تمام تجهیزات نظامی امریکایی باقیمانده در این کشور کرده است.
بیشتر در این باره: دونالد ترمپ: تجهیزات نظامی بجامانده امریکا در افغانستان را از طالبان پس میگیریمشماری از افغانها در مورد نتایج و پیامدهای این توافقنامه نظریات متفاوت دارند.
برخیها این توافقنامه را پایان جنگ در افغانستان میدانند، درحالیکه شماری میگویند که توافقنامهٔ دوحه نتایج و پیامدهای منفی به بار آورده است.
انور، باشندهٔ غزنی، در صحبت با رادیو آزادی گفت: «توافق دوحه در مجموع یک توافق مثبت بود، جنگ ۴۰ ساله در افغانستان به پایان رسید.»
یکی از پایتختنشینان که نخواست به دلیل حساسیت موضوع نامش در این گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت که این توافقنامه نتایج مثبتی در پی نداشته است: «اگر مواردی که در توافقنامه ذکر شده بهصورت درست آن عملی میشد و مذاکرات بینالافغانی صورت میگرفت، پس فکر نمیکنم که وضعیت افغانستان امروزه در چنین حالت میبود و زنان و دختران افغان با وضعیتی روبهرو میشدند که از تمام حقوق اساسیشان محروم شوند.»
شماری از کارشناسان سیاسی، از جمله داوود مایار، اما میگویند که خاتمهٔ هر جنگ توسط یک توافق صورت میگیرد و توافقنامهٔ دوحه هم یکی از این توافقها برای پایان جنگ در افغانستان بود.
وی در صحبت با رادیو آزادی افزود که این توافقنامه هم پیامدهای منفی و هم پیامدهای مثبت به همراه داشته است: «افغانستان از نگاه مواد مخدر، مرگومیر و تلفات در جنگها، مشکلات جنایی و دیگر مسائل در یک حالت مطلوب نبود، اگرچه این همه با توافق تا یک اندازه حل شد. اگرچه من نمیتوانم بگویم که بعد از توافق، افغانستان در حالت مطلوب است، چون حتی جهان در حالت مطلوب نیست، از نگاه روحی، اجتماعی، عدالت و حقوق بشر، و افغانستان هم از این مسئله استثنا نیست.»
بهگفتهٔ زلمی خلیلزاد، نمایندهٔ خاص وقت ایالات متحده برای صلح افغانستان، چهار بخش اصلی توافقنامهٔ دوحه تضمین طالبان مبنی بر عدم استفاده از خاک افغانستان علیه ایالات متحده و متحدانش، تعیین جدول زمانی برای خروج کامل نیروهای ایالات متحده از افغانستان، آغاز مذاکرات بین افغانها و بحث دربارهٔ برقراری آتشبس فراگیر بود.