بازداشت هفت خبرنگار در افغانستان؛ نگرانی نهادهای رسانه‌ای از فشار فزاینده طالبان بر آزادی بیان

خبرنگاران افغان، عکس از آرشیف

مرکز خبرنگاران افغانستان در اعلامیه‌ای روز دوشنبه ۲۸ جولای از سلسلهٔ تازهٔ بازداشت‌های خبرنگاران ابراز نگرانی کرده و از حکومت طالبان خواسته است که به حقوق اساسی و آزادی خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای احترام بگذارد و خبرنگاران بازداشت‌شده را بدون کدام قید و شرط رها کند.

هرچند در اعلامیه به دلیل نگرانی‌های امنیتی هویت این هفت‌تن مشخص نشده است، اما آمده که به تاریخ ۲۲ و ۲۳ جولای یک خبرنگار، دو فعال رسانه‌ای «برگزارکنندهٔ ورکشاپ آموزشی برای دختران»، یک خبرنگار به اتهام کمک تخنیکی با رسانه‌های خارجی بازداشت و به ریاست استخبارات طالبان انتقال داده شده‌اند.

مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که پیش از این، به تاریخ ۱۴ جولای، کارمندان استخبارات و امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان به یک مرکز رسانه‌ای موسوم به پیکسل حمله کردند و رئیس شرکت را همراه با معاون‌اش بازداشت کرده و وسایل دفترشان را ضبط کردند.

پیش از این، یک رسانهٔ اجتماعی به نام «دریچه» که نزدیک به وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان خوانده می‌شود، به تاریخ ۲۶ جولای یک ویدیویی از اعتراف مسئولین شرکت پیکسل را در صفحهٔ ایکس خود منتشر کرد که گفته شده این دو تن به اتهام ترویج کلتور غرب و همکاری با رسانه‌های مغرض از طریق ترجمه و دوبلهٔ سریال‌ها بازداشت شده‌اند، اما مرکز خبرنگاران افغانستان این اعتراف‌ها را جبری خوانده و این بازداشت را عمل خلاف اصول بین‌المللی عنوان کرده است.

مرکز خبرنگاران افغانستان این را هم گفته است که به تاریخ ۶ می، در یکی از ولایت‌ها که نام‌ش را مشخص نکرده است، یک خبرنگار محلی از سوی استخبارات طالبان بازداشت شده، اما با گذشت دو روز با ضمانت رها شده است و از وی تعهد گرفته شده که شرایط سخت ادارهٔ حاکم را مراعات کند.


این مرکز گفته است که این بازداشت‌ها تهدید جدی به مصونیت خبرنگاران و آزادی بیان است و در حال حاضر دست‌کم ۱۵ خبرنگار و کارمندان رسانه‌ای در توقیف‌خانه‌های طالبان در قید بسر می‌برند.

شماری از خبرنگاران افغان می‌گویند که پس از بازگشت دوبارهٔ طالبان به قدرت در افغانستان، خبرنگاری به حرفه‌ای خطرناک تبدیل شده که با تهدید، زندان و شکنجه روبرو است.

یک خبرنگار در کابل که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نام‌اش در گزارش گرفته شود، به شرط تغییر صدایش به رادیو آزادی گفت:

هرکس توصیف این‌ها را نکند، به‌اساس روایت آن‌ها باید بازداشت شود، شکنجه و تحقیر شود

«من به‌عنوان یک خبرنگار به‌شدت نگران هستم، بخاطری که هرکس توصیف این‌ها را نکند، به‌اساس روایت آن‌ها باید بازداشت شود، شکنجه و تحقیر شود. من فکر می‌کنم با این‌گونه وضعیت در افغانستان کار کردن بسیار دشوار است. اگر این حالت به همین گونه ادامه پیدا کند، کاری‌رسانی و آزادی بیان در افغانستان که از گذشته هم وضعیت خوب ندارد با تهدید جدی از بین رفتن روبه‌رو می‌شود.»

یک خبرنگار دیگر در ولایت لوگر که همراه با یک رسانهٔ محلی کار می‌کند و نمی‌خواهد که نام‌اش در گزارش گرفته شود، به شرط تغییر صدایش به رادیو آزادی گفت:

«همهٔ هدف این است که صدای مردم را از طریق رسانه‌ها خاموش کنند و به‌گونهٔ تدریجی این فعالیت ضعیف‌رسانی که از افغانستان صورت می‌گیرد را هم متوقف کنند. ما خبرنگاران بازهم در شرایط بسیار سخت، فعالیت‌رسانی و رسالت خود را جاری نگه‌داشتیم.»

بیشتر در این باره: مجمع مدافعان حقوق بشر می‌گوید که افغانستان به زندان منتقدان طالبان و رسانه‌ها تبدیل شده‌است

در همین حال، فدراسیون خبرنگاران در تبعید، بازداشت این خبرنگاران را محکوم کرده و خواهان رهایی هرچه‌ زودترشان شده است.

این فدراسیون در اعلامیه‌ای روز سه‌شنبه ۲۹ جولای از نهادهای حامی رسانه‌ها خواسته است که برای رهایی خبرنگاران از طریق فشار آوردن به طالبان برای مصونیت خبرنگاران تلاش کنند.

قابل ذکر است که پس از حاکمیت دوبارهٔ طالبان در افغانستان، فشارها و محدودیت‌ها بر رسانه‌ها و خبرنگاران در این کشور بیشتر شده است، که به همین دلیل شماری از رسانه‌ها فعالیت‌های‌شان را متوقف کرده و همچنان تعدادی زیادی از فعالان رسانه‌ای مجبور به ترک این کشور شده‌اند.

هرچند حکومت طالبان بارها گفته است که مطابق به شریعت اسلامی، در چوکات منافع ملی، به آزادی بیان و رسانه‌ها متعهد است، اما روزا اتنبایوا، نمایندهٔ ویژهٔ سازمان ملل متحد در افغانستان و رئیس یوناما، به مناسبت سوم می، روز جهانی آزادی مطبوعات، در اعلامیه‌ای گفت که محدودیت از سوی طالبان بر آزادی بیان در این کشور قابل نگرانی است و کارمندان رسانه‌ها و خبرنگاران را با تهدید، بازداشت و برخورد نادرست روبه‌رو کرده است.