هیئت معاونت سازمان ملل متحد «یوناما» میگوید که افزایش محدودیتها بر دسترسی مردم افغانستان به اطلاعات، سبب شده که بحثهای عمومی در مورد موضوعات مختلف صورت نگیرد.
«یوناماا» در گزارش تازهاش زیر نام «وضعیت حقوق بشر در افغانستان اپریل تا جون ۲۰۲۵» که یکشنبه ۱۰ اگست نشر کرده، در کنار پرداختن به سایر موضوعات حقوق بشری افزوده که پالیسیهای وضع شده توسط مقامات ادارهٔ حاکم در این کشور مناظرهٔ معنادار را سرکوب کرده و محتوای رسانهای را محدود میسازند.
گزارش افزوده که مادهٔ ۱۷ام قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان محتسبان این وزارت را موظف میسازد تا از انتشار محتوایی که با شریعت مخالفت دارد یا شامل تصاویر موجودات زنده است، جلوگیری کنند.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد گفته که دستورالعملی که حکومت طالبان در ۲۹ جون با رسانهها شریک ساخته، تحلیلگران سیاسی در بحثها ملزماند تا پایبند قوانین شریعت باشند و کارت شناسایی صادر شده از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان را دریافت کنند و همچنان کمیتهای از سوی این وزارت برای نظارت از تمامی محتوای سیاسی رسانهها تشکیل شده است.
در گزارش تازهٔ «یوناما» آمده که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ماه می نظارت خود بر شبکههای اجتماعی را گسترش داده و در همین ماه پنج تن به اتهام نشر ویدیوهای «نامناسب» در ولایتهای مختلف بازداشت شدهاند.
در ادامه آمده که طالبان همچنان محدودیتها را بر شاعری و محافل شعرخوانی افزایش داده که این همه آزادی بیان را بیش از حد محدود ساخته است.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در این گزارش گفته که فضای رسانههای خصوصی همچنان به دلیل عوامل مختلف از جمله مشکلات اقتصادی افغانستان و قطع کمکهای تمویلکنندگان، محدودتر میشود.
«یوناما» گفته که سرکوب و محدود شدن محتوای رسانهای از سوی طالبان باعث کاهش بینندگان شده و از سرمایهگذاری مالی و کمکهای بینالمللی به سکتور رسانه جلوگیری میکند.
در ادامه آمده که برخی رسانههای خصوصی بین یک تا سوم یا نیمی از کارکنان خود کاهش دادهاند و انتظار میرود این روند ادامه یابد و در نهایت مسدود شدن برخی این رسانهها پیشبینی میشود.
صدیق الله توحیدی
در این حال، صدیقالله توحیدی، فعال حقوق رسانهها و مسئول سابق «نی» یا نهاد حمایت از رسانههای آزاد افغانستان میگوید برای رفع محدودیت بر رسانهها و بازگرداندن حق دسترسی مردم به اطلاعات در افغانستان، نیاز است تا جهان نظام طالبان را از همه جهات تحریم کند.
«دسترسی به اطلاعات در افغانستان محدود نه بلکه کاملا متوقف است. اصلا هیچ دسترسی به اطلاعات وجود ندارد، خصوصا در زمینههای مسایل امنیتی، سیاسی و مالی. ادارهٔ طالبان حق انتقاد را از مردم افغانستان چه در رسانه یا بیرون از آن گرفته است. محتوای برنامههای رسانهها کاملا محدود است و این محتوایی که تولید میشود به دردی هیچکس در داخل افغانستان نمیخورد.»
گفتنی است که ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، به تاریخ ۳۰ جولای در نشستی در کابل تاکید کرده که فعالیتهای رسانهای باید بر اساس ارزشهای اسلامی، منافع ملی و اصول مسلکی انجام شود.
در این میان، شماری از نهادهای حامی خبرنگاران نگرانیهایی را در مورد تشدید سرکوب رسانهها و بازداشت خبرنگاران در ماه جولای نیز ابراز کردهاند.
سازمان خبرنگاران بدون مرز «آر اس اف» به تاریخ ۸ اگست گفت که بازداشتهای خبرنگاران و کارمندان رسانهای و اخذ اعترافات اجباری از آنان، نشان میدهد که طالبان کارزار هراسانگیزی را برای خاموش ساختن کامل صدای روزنامهنگاری مستقل در افغانستان تشدید کردهاند.
سه روز قبل از آن، فدراسیون بینالمللی خبرنگاران گفت که افزایش بازداشت خبرنگاران در افغانستان، ادامهٔ زندانی کردن خبرنگاران، دستورالعملهای سختگیرانهٔ رسانهای و تعطیلی رسانههای مستقل، چشمانداز رسانهای افغانستان را نابود کرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان به تاریخ ۷ اگست از بازداشت سه خبرنگار در ولایت دایکندی خبر داد و پیش از آن گفت در سه هفتهٔ اخیر ماه جولای، طالبان حداقل هفت خبرنگار و فعال رسانهای را به اتهامهای مختلف در افغانستان بازداشت کردهاند و در مجموع ۱۵ خبرنگار و کارمند رسانهای در بازداشت بهسر میبرند.