بازگشایی گذرگاه ترمذ-حیرتان از سوی ازبیکستان؛ برخی تاجران از مشکلات در روند صدور ویزه شکایت دارند

احمد خالد، باشندهٔ کابل که پیش از بازگشت طالبان به قدرت از ازبیکستان دوا وارد می‌کرد و یک کسب‌وکار کوچک داشت، با مطرح کردن این خواست می‌گوید که ازبیکستان اکنون تنها به شمار محدودی از افراد ویزه می‌دهد:

"اکنون گرفتن ویزهٔ ازبیکستان در افغانستان بسیار دشوار است، حتی می‌توان گفت که ناممکن شده ‌است. کسانی‌که تجارت‌های خیلی بزرگ دارند می‌توانند آن را به‌دست آورند، اما برای کسانی‌که سرمایهٔ اندک دارند، گرفتن ویزۀ کار بسیار دشوار است."

نجیب‌الله، باشندهٔ شهر مزارشریفِ ولایت بلخ که پیشتر با سرمایهٔ اندک به ازبیکستان حجاب انتقال می‌داد و از این طریق برای خود کار و روزگاری ساخته بود، نیز همین مشکل را بیان می‌کند.

او می‌گوید:

"ما پیش‌تر به ازبیکستان تجارت حجاب داشتیم. خوبی‌اش این بود که برای ما ویزه می‌دادند و کار و بار ما خوب پیش می‌رفت، اما اکنون چنین مشکلاتی به‌وجود آمده که ویزه‌ها بند شده و تجارت ما با دشواری روبه‌رو شده ‌است. امید ما این است که برای همه ویزه صادر کنند، نه این‌که تنها برای چند نفر خاص."

این درحالی‌ست که اتاق تجارت و صنعت ازبیکستان به تازگی گفته که راه ترمذ–حیرتان دوباره فعال شده و اکنون مسافران می‌توانند میان دو کشور به‌گونهٔ مستقیم و امن رفت‌وآمد کنند، اما به‌گفتهٔ آنان شرایط ویزه همچنان پابرجاست.

این اتاق روز سه‌شنبه، دوم دسمبر در صفحه‌های اجتماعی رسمی‌اش از جمله انستاگرام و فیس‌بوک نوشته که با این اقدام، صادرات به افغانستان بیشتر خواهد شد و ممکن است در سال ۲۰۲۶ میزان آن به ۲.۵ میلیارد دالر برسد.

قطار تجارتی افغانستان و ازبیکستان

در این اعلامیه، به ویژه از فراهم شدن سهولت‌ها برای تاجران، کاروباریان و شهروندان ازبیکستان سخن گفته شده‌ است.

در این اعلامیه آمده که در سال ۲۰۲۱ رفت‌وآمد به افغانستان محدود شده بود، راهی که یک ‌ساعته طی می‌شد، به سفر روزانه تبدیل شده و رفت‌وآمد از مسیر تاجیکستان انجام می‌شد، اما به‌گفتهٔ این اعلامیه، اکنون این محدودیت برداشته شده و مسیر به گونۀ کامل باز شده‌ است.

خبرگزاری دولتی باختر در کنترل حکومت طالبان نیز روز چهارشنبه در ویب‌سایتش با نشر این خبر نوشته است که این راه پس از بازگشت طالبان به قدرت، برای بیش از چهار سال از سوی ازبیکستان بسته شده بود که باعث دشوار شدن تبادلات تجارتی میان دو کشور شده بود.

در همین حال اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان نیز تأیید می‌کند که کاروباریان و دکانداران افغان در به دست‌آوردن ویزهٔ ازبیکستان با مشکلات رو‌به‌رو اند، اما امیدوار است که پس از این سهولت‌هایی ایجاد شود.

خان‌جان الکوزی، عضو هیئت مدیرهٔ این اتاق روز پنج‌شنبه، چهارم دسمبر به رادیو آزادی گفت: "برای افراد خاص ویزه می‌دهند، باید از وزارت تجارت مکتوب برده شود یا وزارت خارجه یک تاجر را معرفی کند. فکر می‌کنم اکنون که این اعلام را نموده اند برای آن یک میکانیزم بسازند و سهولت‌هایی ایجاد کنند. احتمالاً شرایط را کمی ساده‌تر سازند، اما باز هم به آن اندازه که تاجران عادی یا دکانداران ما به دیگر کشورها سفر می‌کنند، به آنان اجازه داده نمی‌شود، یا کسانی‌که به نام سیاحت می‌روند یا تاجران کوچک، برای آنان چنین سهولتی موجود نیست."

قابل یادآوری‌ست که درخواست فراهم‌سازی سهولت‌ها در بخش ویزه از سوی حکومت ازبیکستان در حالی مطرح می‌شود که پاکستان، همسایهٔ دیگر افغانستان، از نزدیک به دو ماه به این‌سو تمام راه‌ها را با افغانستان بسته و روند صدور ویزه برای شهروندان افغان را نیز دشوارتر کرده‌ است.

مقام‌های طالبان تلاش دارند که برای کاهش وابستگی به پاکستان، روابط تجارتی با کشورهای منطقه به ‌ویژه همسایه‌گان دیگر افغانستان را گسترش دهند که ازبیکستان نیز شامل آن است.

دفتر والی حکومت طالبان در بلخ در صفحهٔ ایکس خود نوشته که نخستین محمولهٔ صادراتی افغانستان به ارزش ۲۵۰ هزار دالر که ۵۰۰ تُن محصولات زراعتی شاملِ سیب، انار و توت خشک بود، از طریق بندر تجارتی حیرتان به ازبیکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه صادر شده‌ است.