حکومت افغانستان می‌گوید، سازمان ملل‌متحد در این کشور نقش مهم داشته و تلاش‌هایش قابل قدر است.
با وجود حضور فعال سازمان ملل‌متحد در افغانستان، روزانه تعداد زیادی از افغان‌ها به دلیل ناامنی‌های جاری در این کشور جان‌های شان‌را از دست می‌دهند.
ریاست اجرائیه افغانستان می‌گوید که نقش و تأثیر سازمان ملل‌متحد در این کشور مؤثر و قابل توجه است.
جاوید فیصل معاون سخنگوی این ریاست به رادیو آزادی گفت، هرچند تأمین صلح و ثبات مسؤلیت افغان‌ها است، اما این سازمان می‌تواند در زمینه با آنان همکاری مؤثر داشته باشد.
او می‌گوید:
"در زمینه قبل از همه مسئولیت بر می‌گردد به خودما، ما باید در زمینه با مسئولیت تمام کار کنیم تا مشکلات ما حل شود، اما سازمان ملل به‌حیث یک آدرس معتبر می‌تواند حکومت افغانستان را کمک بکند و هنوز هم اولویت‌های حکومت افغانستان به این سازمان مهم است."
۲۴ اکتوبر مصادف است با روز جهانی سازمان ملل‌متحد و این روز همه‌ساله از سوی کشورهای مختلف تجلیل می‌شود.
سازمان ملل‌متحد پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ ایجاد شد و امروز تقریباْ تمامی کشورها عضویت آن را دارند.
در کنار مسایل مختلف، همکاری ملل‌متحد در بخش حل نا هنجاری‌ها و تأمین صلح و ثبات در کشورها از مأموریت مهم و اساسی این سازمان خوانده می‌شوند.
اما در افغانستان دیدگاه و نظریات مختلفی در رابطه به نقش و مؤثریت سازمان ملل‌متحد درین کشور موجود است.
برخی از آگاهان سیاسی و بین‌المللی افغان انتقاد دارند که با وجود حضور فعال ملل‌متحد در افغانستان باز هم روزانه ده‌ها افغان بی‌گناه به دلایل گوناگون از بین می‌روند.
مشتاق رحیم آگاه امور بین‌الملل می‌گوید، هرچند از مؤثریت نقش سازمان ملل‌متحد در خصوص تأمین حقوق بشری و بازسازی در افغانستان نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، اما به‌گفته وی این نیز واقعیت دارد که این سازمان در زمینه تأمین صلح و ثبات درین کشور کوتاه آمده‌است.
او می‌گوید:
"این دوره معاصره را که شما یادآور شدید به نظر من سازمان ملل در بخش صلح ناکام بوده است و این سازمان نتوانسته است که مؤثریت‌اش را در زمینه تأمین صلح داشته باشد."
از سوی هم مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان می‌گوید، ملل‌متحد از زمان آغاز فعالیت‌اش تا کنون موفق نشد تا به کشورهای قدرتمند منطقه و جهان قناعت دهد که تأمین ثبات در افغانستان به نفع تمامی کشورها است.
رفیع‌الله نیازی رئیس این مرکز به رادیو آزادی گفت که ملل‌متحد نه‌نتها نتواست در خارج از افغانستان اجماع شکل دهد بلکه در حل اختلافات سیاسی موجود در داخل این کشور نیز موفق نبوده است.
او افزود:
"سازمان ملل باید در قدم اول کار عمده را که انجام می‌داد این بود که نظر کشورهای دخیل در قضایا را باید متحد بسازد یک میکانیزم قابل قبول به تمامی کشورها ترتیب بکند و بعد از آن برای تطبیق آن استراتژی همکاری‌های لازم را بکند که این خلا هنوز هم موجود است."
اما این که به چه دلیلی سازمان ملل‌متحد در افغانستان نتوانسته نقش مؤثری در خصوص تأمین صلح و ثبات این کشور داشته باشد، سؤالی است که بشیر هاتف یکی از آگاهان سیاسی به آن پاسخ می‌دهد:
"در این شک نیست که سازمان ملل‌متحد و نهادهای مربوط به این سازمان در بخش صلح برخی تلاش‌ها را انجام داده‌اند، اما به دلیل برخی مشکلات این تلاش‌ها بی‌نتیجه بوده است و در کل برخورد ضعیف سازمان ملل سبب شده که تا هنوز یک میکانیزم قابل قبول جور نشود و گام‌‌های عملی و تأثیرگذار در بخش صلح برداشته نشود."
تلاش نمودیم تا در مورد مؤثریت نقش سازمان ملل‌متحد در افغانستان نظر این دفتر این سازمان در کابل را نیز داشته باشیم، اما مسئولین آن از ابراز نظر در مورد خودداری کردند.
اما یک منبع دفتر سازمان ملل‌متحد در کابل به رادیو آزادی گفت که در اثر تلاش‌های این سازمان در افغانستان تغییرات مثبت زیادی درین کشور به میان آمده‌است.
این در حالیست که چندی قبل، رئیس جمهور محمد اشرف غنی در کنار انتقاد از کارکرد ملل‌متحد در افغانستان پیشنهاد نمود که این سازمان باید فعالیت‌هایش را منسجمتر و مؤثرتر سازد.
برخی از مردم عام نیز در مورد نقش و تأثیر سازمان ملل‌متحد در افغانستان نظریات مختلف دارند.
تعدادی نظر مثبت داشته، اما تعدادی دیگر نظر منفی دارند.
آنان می‌گویند:
"یوناما یک سازمان کامیاب بوده و به‌خصوص در بخش‌های تعلیم تربیه و صحت بیشتر تلاش کرده و موفق بوده است."
"مأموریت ملل‌متحد ناکام است و هیچ کاری نکرده، معاشات زیاد می‌گیرند اما از فقر زیاد اطفال افغان مصروف کارهای شاقه است به نظر من کاملاً ناکام است."
با آن که انتقادات عمومی برین است که ملل‌متحد در افغانستان باید نقش بیشتری در تأمین صلح و ثبات این کشور ادا می‌کرد، اما حمید عزیزی یکی از آگاهان سیاسی می‌گوید که این سازمان نیز با برخی محدودیت‌ها مواجه است.
به‌گفته وی، در کنار چالش‌ها در داخل افغانستان، بی‌اعتنایی برخی کشورهای قدرتمند بر نقش سازمان ملل‌متحد نیز روی فعالیت‌های این سازمان تأثیر منفی گذاشته است.
