بحران بشری و اقتصادی در افغانستان با گذر هر روز افزایش مییابد.
احمد شهرام شیرزاد از باشندگان کابل تجارت کوچک داشت. او میگوید بیش از پنجصدهزار افغانی را برای خدمات رساندن غذای آنلاین در شهرنو کابل سرمایه گذاری کرده بود.
شهرام میگوید اکنون تمام سرمایه خود را از دست داده و کار و بار نیز ندارد: "به لکها در هتل سرمایه گذاری کردم خدمات آنلاین غذا در شهرنو داشتم با سقوط نظام همه دار و ندارم رفت و همان پول هتلها را هم در خانه مصرف کردم. چه کنم حیران هستم یک عالم آرزو داشتیم نه کار است و نه زندگی."
با افزایش نگرانیها از وضعیت بشری و اقتصادی در افغانستان خواستها برای آزاد کردن میلیاردها دالر پولهای منجمد شده افغانستان از سوی آمریکا در هفتههای پسین بیشتر شده است.
به تازگی دهها قانون گذار دموکرات و یک سناتور جمهوری خواه در نامهای به رئیس جمهور بایدن از او خواسته اند که برای جلوگیری از اوضاع بحرانی بشری کنونی در افغانستان باید بخش عمدۀ پولهای منجمد شدۀ این کشور را آزاد سازد.
این اعضای مجلس نمایندگان آمریکا گفته اند این پولها را ایالات متحده باید از طریق نمایندگیهای سازمان ملل متحد، بیآنکه به دست طالبان بیفتد، به مردم افغانستان برساند.
در بخشی از این نامه چنین نگاشته شده است: "آقای رئیس جمهور به شما توصیه میکنیم که کمکهای بشری را برای کمک به بحران بشری و اقتصادی به مردم افغانستان آزاد سازید. امروز ما نه تنها یک مسئولیت اخلاقی داریم که به مردم افغانستان کمک کنیم بلکه برای منافع ملی ما و جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه دشمنان ما هم مسئول هستیم."
پس از سقوط افغانستان به دست طالبان امریکا بیش از ۹.۵ میلیارد دالر سرمایۀ افغانستان را منجمد کرد.
در بخشی از این نامه که به نمایندگی از چهل قانون گذار اکثریت از حزب دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا نگاشته شده و ۱۳ تن در پای آن امضا کرده اند، همچنان گفته شده که باید یک بانک خصوصی مشخص ساخته شود تا در توزیع این پولها کار بانک مرکزی افغانستان را که بانک دولتی است انجام دهد.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان در باره مشخص کردن بانک خصوصی برای مدیریت پولها چیزی نگفت اما از خواست قانونگذاران امریکایی در پیوند به رها کردن پولهای افغانستان استقبال کرد: "ما از این موقف سناتوران استقبال میکنیم، یک خواست بجاست، آزاد کردن این پولها به راستی که کمک میکند به استحکام نظام در افغانستان و امنیت در منطقه، در این راستا گامهای عملی باید برداشته شود."
از سوی دیگر شماری از سناتوران به سرکردهگی چاک شومر رهبر اکثریت سنا در نامهیی به آنتونی بلینکن وزیر خارجۀ آمریکا و الخاندرو مایورکس وزیر امنیت داخلی آن کشور از آنان خواسته اند که روند توزیع ویزههای بشردوستانه را به افغانانی که متقاضی آن اند آسان سازند.
نگرانی که در میان صدها شهروند افغانستان که با نیروهای آمریکایی بهگونۀ مستقیم و یا غیر مستقیم کار کرده اند نیز مطرح است.
یکی از کسانی است که نمیخواهد به دلیل امنیتی از او در گزارش نام برده شود میگوید هفت سال با نیروهای امریکایی در یکی از پایگاههای نظامی کار کرده است.
او نگران امنیت جان خود است و میگوید از هراس نه در بیرون از منزل کار کرده میتواند و نه هم درآمدی برای فراهم کردن نیازهای خانواده خود دارد: "باشنده کابل هستم، در کمپ نظامی مرین با امریکاییها هفت سال ترجمان بودم، پروسه اس آی وی خود را پیش بردم و اپرول من هم آمد اما پنج ماه است که بیسرنوشت هستم و پنهان زندگی میکنم آرزو دارم که صدای ما به مراجع ذیصلاح برسد."
اکنون پانزده سناتوری این نامه را فرستاده اند از مقامهای ارشد خواسته اند تا گزارشهایی را در پیوند با سطح بلند رد ویزههای بشردوستانه به کم و بیش ۳۵۰۰۰ افغان وجود دارند، بررسی کند و روند توزیع ویزه را ساده تر سازند.
امریکا با خروج کاملاش در آخر ماه اگست سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۲۴۰۰۰ تن را از افغانستان بیرون کرد. شمار زیادی از این افراد هنوزهم در کشورهای دیگر زیر بررسی و غربالگری استند تا پس از طی مراحل اسنادشان به امریکا بروند.