پاکستان و ترکمنستان برای تسریع کار پروژهٔ تاپی، پروژهٔ خط لولهٔ گاز ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند طرح مشترکی را امضا کردند.
طرح اجرایی مشترک (جه آی پی) در نشستی که روز پنجشنبه با حضور شهباز شریف صدراعظم پاکستان در اسلام‌آباد برگزار شده بود از سوی مصدق مالک، وزیر نفت پاکستان و مسقط بابایف، وزیر دولت و رئیس شرکت ترکمن گاز امضا شد.
شهباز شریف صدراعظم پاکستان در این نشست بر اهمیت پروژه خط لولهٔ گاز تاپی تأکید کرده گفت که تاپی نقشی حیاتی در چشم‌انداز دولت برای تضمین امنیت انرژی پاکستان و تقویت رشد و رفاه اقتصادی در سراسر منطقه ایفا می‌کند:
"تاپی پروژه‌ی مهمی برای رفاه تمام این منطقه است که از عشق‌آباد آغاز شده و از طریق کابل به اسلام‌آباد و بعداً به هند می‌رسد. پروژه تاپی با تضمین‌های قابل لمس و شرایط و ضوابط مورد توافق طرف‌ها، این منطقه را کمک خواهد کرد که گاز طبیعی خود را تأمین کند."
افغانستان و هند از اعضای اصلی پروژهٔ تاپی در طرح اجرایی مشترک (جه آی پی) حضور نداشتند.
جوانب پاکستانی و ترکمنستانی در مورد دلیل عدم اشتراک افغانستان و هند در این نشست جزئیاتی نداده اند.
اما چرا افغانستان که یکی از اعضای اصلی تاپی است و این پروژه گاز ترکمنستان از راه افغانستان به پاکستان و هند می‌رسد در این نشست حضور نداشت؟
آذرخش حافظی یکی از کارشناسان اقتصادی دلیل نادیده گرفته شدن افغانستان را به رسمیت نشناخته شدن حکومت طالبان می داند:
"این‌که در شرایط فعلی پاکستان و ترکمنستان باهم در مورد کارهای اجرایی توافقنامه امضا کردند یک دلیل آن این است که حکومت افغانستان را تا حال هیچ کشور به رسمیت نشناخته، مطابق به کنواسیون‌های بین‌المللی امضا کردن اسناد با کشورهای که دولت مطبوع آن را به رسمیت نشناسد مشکل حقوقی دارد و این‌که چهار کشور در این پروژه دخیل است در موافقت‌نامه آن‌ها هند هم غایب است، دلیل دیگرش شاید این باشد که هر کشور در داخل قلم‌رو خودش یک سلسله کارهای را باید انجام بدهد."
اما قدیر مطفی متخصص معادن و مشاور پیشین وزارت معادن نظام جمهوری مخلوع افغانستان می‌گوید که در پنج سال اخیر نظام جمهوری مخلوع٬ اقدام‌های واضح برای پروژه تاپی عملی شد و حتی در ساخت‌وساز نیز آمادگی‌ها گرفته شده بود و سهم اقتصادی افغانستان از روی محاسبه نیز از آن مشخص شده بود که توسط ترانزیت از آن به دست می‌آرود.
پروژه تاپی گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند منتقل می کند
به گفتهٔ او افغانستان می‌توانست تا ۳۰ سال آینده، در حدود یک‌ونیم میلیارد متر مکعب گاز را به دست بیاورد، اما به گفته او اکنون کشورهای دخیل از جمله پاکستان از شرایط بحرانی فعلی افغانستان در پروژهٔ تاپی به نفع خود شان استفاده می‌کنند.
قدیر مطفی به رادیو آزادی گفت:
"در شرایط کنونی که افغانستان با بحران مشروعیت مواجه است، کشورهای دخیل می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و افغانستان را زیر فشار قرار دهند و در مقابل منافع بسیار کوچک افغانستان منافع بزرگ اقتصادی را از دست بدهد، شرایطی‌که به خطر تغییر مسیر است هم می‌تواند ممکن باشد، به‌خاطری‌که پاکستان نهایتاً به بحران شدید عدم دست‌یابی به بحران اقتصادی مواجه است، به این خاطر کوشش می‌کند به هر راهی که گاز برای‌شان ارزان‌تر تمام شود گاز را به دست بیاورند."
در این مورد از مسئولان وزارت معادن حکومت طالبان و ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان پرسیدیم، اما پاسخی دریافت نکردیم.
موافقت‌نامه شروع کار این پروژه در سال ۲۰۱۶ بین کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند در شهر عشق‌آباد در ترکمنستان امضا شد، اما به دلایل امنیتی کارهای آن پیش نرفت.
اما پیش از این وزارت معادن حکومت طالبان گفته بود که گفتگوها به‌خاطر آغاز کار پروژهٔ تاپی با ترکمنستان ادامه دارد.
به اساس معلومات وزارت معادن و پترولیم حکومت طالبان، طرح گفتگوهای اولیه انتقال گاز طبیعی از ترکمنستان به افغانستان و پاکستان معروف به تاپی اولاً در دهه ۹۰ آغاز شد، اما در سال ۲۰۰۳ با حمایت مالی بانک انکشاف آسیایی عملاً وارد مذاکرات جدی گردید.
تا این‌که در سال ۲۰۰۸ میلادی کشور هند رسماً به این پروژه پیوست. هدف اصلی پروژه متذکره، انتقال ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز در سال از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند است.
درازای مجموعی لولهٔ گاز تاپی ۱٬۸۱۴ کیلومتر است و این لوله، گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال می‌دهد.
این لوله از ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و کندهار می‌گذرد و ۸۱۶ کیلومتر از مجموع ۱٬۸۱۴ آن در خاک افغانستان کشیده می‌شود.
