سازمان بین‌المللی مهاجرت (آی او ام) می‌گوید، افغانستان در صدر فهرست کشورهایی قرار دارد که بیشترین تعداد مرگ‌ومیر مهاجران را در سال ۲۰۲۳ داشته است.
این سازمان ناوقت روز پنجشنبه (۲۵ جولای) در گزارش سالانه‌اش که از جنوری ۲۰۲۳ تا دسمبر همین سال را پوشش داده گفته که در کل شمار افرادی‌که در جریان مهاجرت به یک کشور جهان در سال ۲۰۲۳ جان خود را از دست داده‌اند، بیشتر از هر سال دیگری پس از ۲۰۱۴ بوده‌است.
به‌گفته «آی او ام»، ۱۵۶۸ تن در کشورهای آسیا-اقیانوسه یا آسیا پاسفیک در راه مهاجرت در سال ۲۰۲۳ یا جان باخته یا ناپدید شده‌اند که افغانستان با داشتن ۱۰۷۸ تن از آنان دارای بیشترین تلفات و میانمار با داشتن ۴۳۶ تن تلفات پس از آن قرار داشته است.
سازمان بین‌المللی مهاجرت تعداد افراد جان باخته و ناپدید شده در سال ۲۰۲۲ در مسیر مهاجرت را ۱۱۸۳ تن گفته است.
سازمان بین‌المللی مهاجرت در این گزارش همچنان گفته که افغانها بیشترین تلفات را در مسیر زمینی بین افغانستان و ایران داشته اند.
سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته که افغانها بیشترین تلفات را در مسیرهای زمینی بین افغانستان و ایران داشته و تعداد قابل توجهی نیز در مسیرهای دریایی خلیج بنگال و دریای آندامان اتفاق افتاده‌است.
این سازمان جنسیت و گروه سنی ۷۳ درصد از این جان باخته‌گان را مشخص ساخته که ۸۰ درصد شان مردان، ۱۰ درصد این قربانیان زنان و ۱۰ درصد دیگر هم کودکان بوده‌اند.
این درحالی‌ست که مهاجران افغان نیز حکایت‌های وحشتناکی ازین‌گونه رویدادها دارند.
سعادت امانی یک باشنده کابل می‌گوید که دو برادر و دو پسر کاکایش حدود ۲ سال پیش افغانستان را به گونه قاچاقی به مقصد سویس ترک کردند که دو تن به مقصد رسیدند و دو تن دیگر نه.
کارشناسان میگویند که بایستی کشور های مهاجر پذیر سیاست های پذیرش را سهل تر بسازند تا جلو قاچاقبران گرفته شود و تلفات انسانی نیز در میان نباشد
به‌گفته او پس از ۸ ماه از موقعی که زمان و عرفان برادر و پسر کاکایش ترکیه را به مقصد سویس ترک کردند، جسد یک پسر کاکایش را از یک سردخانه بلغارستان پیدا کردند، اما برادرش تا هنوز ناپدید است:
"همراه قاچاقبران لعین که ما به تماس می‌شدیم می‌گفت حتماً پولیس گرفته این‌ها بندی هستند، این‌ها ۸ ماه یا ۹ ماه بازی داد ما را، بالاخره ما جنازه‌اش را از کشور بلغارستان پیدا کردیم، ولی باز در پهلویش که برادر من بود به نام زمان هر دویش در این مسیر یکجا بودند، متأسفانه دیگه همان زنده و مرده‌ای این بچه فهمیده نشد، گم شد تا امروز."
شماری از آگاهان امور مهاجرت میگویند که ساده‌سازی سیاست‌های مهاجرت کشورهای مهاجرپذیر و پروتوکول های کاری بین کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهای توسعه یافته و مهاجرپذیر می‌توانند در کاهش قربانیان مهاجرت‌های غیر قانونی نقش خوب داشته باشند.
مجیب‌الرحمن اتل، استاد و پژوهشگر امور مهاجرت پوهنتون نورنبرگ جرمنی اما می‌گوید که در شرایط کنونی افغانستان، این موارد برای افغانستان کمتر میسر است و افراد به گونه انفرادی نیز پیش از مهاجرت غیر قانونی برخی موارد را باید در نظر گیرند:
"کسانی‌که می‌خواهند مهاجرت کنند باید آگاهی کامل در مورد مسیر سفر، افرادی‌که با آنان سفر میکنند، بودجه سفر و جاهای‌که توقف میکنند و حتی در مورد سیاست‌های کشورهای میزبان باید اطلاعات کافی داشته باشند."
قابل ذکر است که پس از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان یک بار دیگر موج مهاجرت غیر قانونی افغانها به کشورهای مختلف افزایش یافت.
این مهاجران بارها در گفت‌وگو با رادیو آزادی تهدیدات امنیتی، افزایش بی‌کاری، چالش‌های اقتصادی و محدودیت‌های وضع شده از سوی حکومت طالبان بر ابعاد گوناگون زنده‌گی زنان و دختران چون ممنوعیت آموزش بالاتر از صنف ششم و ممنوعیت کار زنان در بسیاری از ادارات دولتی و غیر دولتی را از دلایل انتخاب راه مهاجرت غیر قانونی عنوان کرده‌اند.
اخیراً خسارات ناشی از آفات طبیعی نیز از دیگر عوامل مهاجرت افغانها خوانده شده‌است.
