هرچند، هزاران راننده لاری های باربری در مسیر بندر افغانستان و پاکستان، اسناد سفر موقت یا تاد در دست دارند، اما تجارت بین این دو کشور هنوز به وضعیت عادی آن بر نگشته است.
با کمک سند موقت تاد (TAD- Temporary Admission Document) رانندگان افغان و پاکستانی می توانند که به مدت شش ماه بدون پاسپورت یا ویزه رفت و آمد کنند.
این سند توسط سفارت پاکستان در کابل و نمایندگی های دیپلماتیک طالبان در پاکستان به مبلغ ۱۰۰ دالر امریکایی ترتیب می شود و در هر ششماه یکبار تمدید می گردد .
خانجان الکوزی یکی از اعضای هیئت مدیره اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان روز پنجشنبه (۱۵ سنبله) به رادیو آزادی گفت که تا کنون سند موقت به هزاران راننده داده شده است:
«بر اساس معلومات ما، از طرف افغانستان به ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ موتر سند موقت TAD داده شده و از طرف پاکستان به ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ موتر. اکنون امارات اسلامی و پاکستان معتقدند که رانندگان این وسیله های نقلیه نباید بدون سند موقت رانندگی کنند. برخی مکلفیت ها اند که جلو مفقودی اموال هم گرفته می شود و تاجران همچنان راضی اند. هنوز برخی از رانندگان به دلیل مشکلات فنی این سند را بدست نیآورده اند و یا در جریان تهیه آن می باشند. »
در این حال شماری از رانندگان اعتراض کردند که بدست آوردن سند موقت تاد زمان گیر بوده و به اوراق و مدارک بیشتری نیاز دارد.
همزمان، عدهٔ از تاجران میوه های تازه افغانستان میگویند که در دو هفته گذشته جنجال دیگر به میان آمده است.
راننده های که سند تاد را دریافت کرده اند اجازه دارند تا شش ماه بدون پاسپورت در مسیر افغانستان و پاکستان فعالیت کنند.
تعدادی از مردم در دره خیبر به عنوان اعتراض جلوی رفت و آمد لاری های تجارتی را گرفته اند.
معترضان کسانی اند که ۱۰ سال پیش به دلیل ناامنی از منطقه تیرا به اینجا آواره شده اند و اکنون تقاضا برای برگشت به مناطق خود را دارند، اما حکومت پاکستان هنوز درخواست آنها را نپذیرفته است.
محمد یمین حمیدی تاجر میوه تازه در افغانستان است. او در گفتگو با رادیو آزادی گفت که رفت و آمد لاری ها متوقف شده است:
« چون راه عمومی را بسته اند و موتر ها از راه دیگر می روند. آن مسیر راه خامه و کوهستانی است، یک موتر که خراب شد، دیگر موتر ها از آن عبور کرده نمی توانند. بنأ اموال به وقت و زمان آن نمی رسید و فرسوده می شوند، حتی قمیت کشت و انتقال آن نمی براید. »
اما داکتر مخلص احمد یکی از اعضای هیئت مدیره اتاق تجارت و سرمایه گذاری ننگرهار و مشاور اتاق مشترک تجارت پاکستان و افغانستان می گوید که توقف رفت و آمد کالا از طریق تورخم، به تاجران افغان آسیب جدی وارد کرده است:
«رفت و آمد مسافرین مشکلی ندارد ، اما راه در برابر ترانزیت کاملاً بسته است. بعضی اموال تاجران افغان و پاکستان از طریق شولمان انجام می شود که این مسیر طولانی زمانگیر و خطرناکی است. مشکل دوم، انتقال اموال از راه صوبه است که حکومت پاکستان بر اموال تاجران دو فیصد مالیه وضع می کند که این خیلی زیاد است.در این مورد تاجران علاقه صوبه بازهم از حکومت پاکستان می خواهند که این مشکل را نیز حل کند.»
سفارت افغانستان در اسلام آباد تحت کنترول طالبان در اعلامیه ای به تاریخ ۲۸ ماه آگست از حکومت پاکستان تقاضا کرد تا به بازگشایی راه تورخم توجه جدی کند.
اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان و دیگر تاجران افغان می گویند که ترانزیت و تجارت باید از سیاست مجزا گردد .
