آخرین روزهای فصل خزان است، سردی هوا کم کم بوی زمستان را به مشام می رساند و فعالیت در بیرون از خانه دشوار شده است، اما هنوز ده ها دختر خردسال در کوره های خشت پزی به کار های شاقه مشغول هستند.
یکی از این دختران، شایسته ۱۳ ساله است که با خانوادهً شش نفره اش در یک کوره خشت پزی در روستای صوفی قلعه شهر شبرغان مرکز ولایت جوزجان کار می کند.
این دختر ۱۳ ساله در کنار پدرش با یک خواهر و دو برادر خود از گل خشت می مالند و مادرش در چیدن خشت ها با آنها همکاری می کند.
شایسته، آرزو دارد به مکتب برود، آرزوی که فعلا با دو مانع بزرگ رو به رو است؛ فقر شدید و ممنوعیت تحصیل دختران و زنان بالاتر از صنف ششم. وی میگوید:
« از صبح تا شام در هوای خاک آلود در بین گل و لای کار می کنیم. پاها و دست هایم ترکیده شب که شد درد می کند. من می خواهم به جای کار کردن به مکتب بروم و درس بخوانم.»
شریف الله ، برادر کوچک شایسته که ۱۱ سال دارد نیز مجبور است تا شام بدون وقفه کار کند. وی نیز از کار های شاقه و نبود زمینه های تحصیل و درس شکایت دارد:
«ما از روی مجبوریت اینجا آمده خشت مالی می کنیم، اگر زمینه درس مساعد شود ما می خوانیم. چرا که وقت درس خواندن ما است.»
با به قدرت رسیدن دوباره طالبان، فقر و گرسنگی تشدید یافته و مردم مجبور شده اند تا فرزندان خود را به جای مکتب به کار روی جاده ها و کار های شاقه بفرستند.
حیات الله پدر شایسته، می گوید که عاید روزانه خانواده اش بیش از ۲۰۰ افغانی نیست. افزون بر چالش اقتصادی، او در محروم ماندن فرزندان خود از آموزش سخت نگران است.
حیات الله از مسوًلان می خواهد تا به مشکلات شان رسیدگی کنند:
« اگر ما پول داشته باشیم چرا مانع مکتب رفتن اطفال خود شویم. امروز ما مردم در بدر استیم. چونکه از دست بی پولی و از دست مجبوری که مشکلات زیاد داریم در گرمی و سردی هوا کار می کنیم.»
با این حال مسوًلان ریاست کار و امور اجتماعی حکومت طالبان در جوزجان می گویند که هم اکنون ۱۴ هزار کودک در این ولایت سرگرم کار های شاقه هستند.
نورالله مسافر، رییس کار و امور اجتماعی حکومت طالبان در جوزجان گفت که تلاش ها برای فراهم سازی زمینه آموزش برای کودکان خردسال در این ولایت ادامه دارد:
«۱۴ هزار کودک زیر سن شاقه کار را ما سروی نمودیم. پلان هایی داریم که برای آنها کار مناسبی پیدا کنیم که از این مشکلات فارغ شوند.»
شماری از کودکانی که برای یافتن لقمه نانی برای خانواده های شان از صبح تا شام با درآمد کمتر از ۵۰ افغانی در کوره های خشت پزی کار می کنند، می گویند که اگر وضعیت زندگی شان بهتر می بود به جای کار کردن درس می خواندند.
پیش از این صندوق پشتیبانی از کودکان سازمان ملل متحد« یونیسف» در بخشی از گزارش خود هشدار داده بود که در ۲۰۲۴ میلادی بیش از ۱۲ میلیون کودک در افغانستان به کمک های انسان دوستانه نیاز دارند.
