در این نشست سه‌جانبه که با حضور امیرخان متقی وزیر خارجه طالبان، وانگ یی وزیر خارجه چین و اسحاق دار وزیر خارجه پاکستان برگزار شد، روی همکاری‌های مشترک در مبارزه با تروریزم و همچنان بر توسعه پروژه بزرگ جهانی چین به نام «کمربند، یک راه» تمرکز گردید که از طریق «دهلیز اقتصادی چین – پاکستان» به افغانستان گسترش می‌یابد.
این دهلیز یک سلسله پروژه‌های ۶۰ میلیارد دالری است که از سوی اسلام‌آباد و بیجینگ تحت چتر "ابتکار کمربند و راه" آغاز شده است.
پیش از دیدار سه جانبه در دیدارهای دوجانبه وزیر خارجه طالبان امیر خان متقی و وزیر خارجه چین وانگ يي روی تجارت و ترانزیت گفتگو کردند. بر اساس اعلامیه وزارت خارجه طالبان در این دیدار وانگ یی گفت کشورش علاقه مند است که افغانستان رسما شامل پروژهٔ زیربنایی جهانی چین "ابتکار کمربند و راه" شود.
به‌دست‌آوردن توافق رسمی برای گسترش"دهلیز اقتصادی چین-پاکستان" معروف به CPEC به افغانستان نه تنها برای طالبان که در جستجوی مشروعیت بین‌المللی و منابع مالی هستند یک امتیاز بزرگ محسوب می‌شود، بلکه برای بیجینگ نیز یک دستاورد دیپلوماتیک خواهد بود زیرا در پی افزایش نقش‌آفرینی و همگونی با تحولات تازه در منطقه است.
سفر وانگ یی به کابل پس از نشست‌های سطح بالا در دهلی‌نو انجام می‌شود؛ جایی که بیجینگ کوشید از تنش‌های ناشی از تعرفه‌های امریکا بر کالاهای هندی بهره‌برداری کند. وزارت خارجه چین گفته است در آن نشست توافق شد تا روی منازعهٔ مرزی میان چین و هند نیز کار شود.
پس از کابل، وانگ یی برای یک سفر سه‌روزه به اسلام‌آباد خواهد رفت و در آستانهٔ اجلاس سازمان همکاری شانگهای در پایان ماه اگست، با رهبران و مقام‌های ارشد پاکستان، هند، روسیه، آسیای میانه، بلاروس و ایران دیدار خواهد کرد.
پیش‌برد دیپلماسی چین
اگرچه نه چین و نه پاکستان حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته‌اند، اما بیجینگ در پشت صحنه نقش میانجی را ایفا کرده است.
آخرین دیدار سه‌جانبه در ماه می برگزار شده بود که در آن چین به‌گونهٔ لفظی موافقت کرد تا پیوندهای تجارتی و زیربنایی ایجادشده در چارچوب CPEC طی یک دههٔ گذشته را به افغانستان گسترش دهد. پس از آن، پاکستان نخستین سفیر خود را از زمان به قدرت‌رسیدن طالبان در ۲۰۲۱ به کابل فرستاد.
این در حالیست که روابط میان طالبان و پاکستان به مرور زمان متشنج بوده است. اسلام‌آباد طالبان افغانستان را به پناه‌دادن به گروه تحریک طالبان پاکستان متهم کرده است، گروهی که در ۲۰۰۷ شکل گرفت و با طالبان افغانستان ریشه‌های ایدیولوژیک مشترک دارد اما مستقلانه فعالیت می‌کند.
تحریک طالبان پاکستان همچنان منافع چین به‌ویژه پروژه‌های CPEC را هدف قرار داده است و شهروندان چینی در پاکستان بارها آماج حملات قرار گرفته‌اند. از سال ۲۰۲۱ تا کنون دست‌کم ۱۴ حملهٔ تروریستی علیه اتباع چینی در پاکستان رخ داده است.
چین برای مقابله با این تهدیدات بر همکاری‌های مشترک امنیتی میان طالبان و پاکستان فشار وارد کرده است. طالبان تعهد داده‌اند که خاک افغانستان برای عملیات‌های تحریک طالبان پاکستان استفاده نخواهد شد. همچنان، یو شیائویونگ نمایندهٔ ویژهٔ چین در امور افغانستان در ماه جولای به کابل و اسلام‌آباد سفر کرد.
آیا"دهلیز اقتصادی چین-پاکستان" یا CPEC به افغانستان گسترش می‌یابد؟
«سی‌پک» که در ۲۰۱۵ به‌عنوان پروژهٔ شاخص "ابتکار کمربند و راه" معرفی شد، حالا به‌یک نمونهٔ هشداردهنده برای چین مبدل شده است. زیرا این پروژه چین با تأخیر پروژه‌ها، هزینه‌های اضافی، نگرانی‌های امنیتی و فشارهای بدهی فزاینده در پاکستان روبه‌رو است.
از همین رو، بیجینگ محتاطانه‌تر عمل می‌کند و بیشتر تلاش دارد پروژه‌های موجود و قابل‌اجرا را تکمیل کند تا اینکه وارد سرمایه‌گذاری‌های بزرگ جدید شود.
این احتیاط در هرگونه اقدام برای ادغام افغانستان در این پروژهٔ زیربنایی نیز ادامه خواهد یافت.
علاقهٔ بیجینگ به وصل‌کردن افغانستان با "ابتکار کمربند و راه" از طریق "دهلیز اقتصادی چین–پاکستان" (CPEC) پیش از بازگشت طالبان به قدرت وجود داشت، اما با وجود علاقهٔ تازهٔ چین به ثروت‌های بزرگ معدنی و منابع طبیعی افغانستان، پیشرفت عملی اندکی به‌دست آمده است.
هنوز روشن نیست که چین با چه سرعتی خواهد کوشید افغانستان را به‌گونهٔ رسمی در این طرح بگنجاند.
گرچه علاقهٔ چین به منابع معدنی و طبیعی افغانستان مشهود است، اما هنوز معلوم نیست بیجینگ با چه سرعتی حاضر خواهد شد افغانستان را رسماً در CPEC بگنجاند.
بهبود روابط میان طالبان و پاکستان و همکاری‌های امنیتی شرط اولیه‌ای است که چین می‌خواهد روی آن حساب کند. با این حال، اجرای پروژه‌های بزرگ در خاک افغانستان همواره دشوار ثابت شده است و هر طرح تازه‌ای در چارچوب CPEC باید با وضعیت امنیتی ناپایدار در افغانستان دست‌وپنجه نرم کند.
نویسنده: رید ستاندیش – رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی