مسئولان تاجیکستان و طالبان افغانستان تلاش کرده‌اند تا همکاری در زمینه انرژی و تجارت را در جریان مذاکرات گسترش دهند.
اما به گفته تحلیلگران با وجود پیشرفت‌هایی، هنوز بی‌اعتمادی عمیق و اختلافات غیرقابل حل در هر دو طرف وجود دارد
ادوارد لمون Edward Lemon کار شناس آسیای مرکزی در پوهنتون تکزاس می گوید که از دید او وضعیت فعلی به گفته او "همکاری سرد" ادامه خواهد یافت.
لمون گفت که انتظار دارد دوشنبه و کابل در زمینه‌های منافع مشترک، از جمله پروژه‌های اقتصادی مشترک، به‌طور عملی عمل کنند، اما او می گوید که نمی‌بیند که این دو کشور تمام اختلافات خود را حل کنند.
روابط دیپلماتیک
در ۱۵ نوامبر امسال، هیأتی متشکل از دیپلمات‌ها و مقامات ارشد امنیتی تاجیکستان برای گفتگو با مقامات طالبان وارد کابل شد.
خبرگزاری دولتی باختر در کنترل طالبان گزارش داد که دو طرف در جریان این دیدار چندروزه درباره همکاری‌های دیپلماتیک و اقتصادی و همچنین امنیت منطقه‌ای بحث کردند.
این گفتگوها چند هفته پس از آن انجام شد که محمد یوسف وفا، والی طالبان در ولایت شمالی بلخ که با تاجیکستان هم‌مرز است، به دوشنبه سفر کرد.
در جریان این دیدار در اواخر ماه اکتبر، وفا با جنرال سائم‌امین یاتیموف، رئیس سازمان اطلاعات تاجیکستان، ملاقات کرد.
به گفته مقامات تاجیک، آنها درباره راه‌های جلوگیری از عبور گروه‌های مسلح از مرز ۱۳۵۷ کیلومتری میان دو کشور گفتگو کردند.
دیپلماسی اخیر همزمان با درگیری‌هایی میان نیروهای مرزی تاجیک و طالبان رخ داد.
در تازه‌ترین حادثه در ۲۵ اکتبر، دو طرف در نزدیکی یک معدن طلا در امتداد دریای پنج، که افغانستان و تاجیکستان را از هم جدا می‌کند، تبادل آتش کردند. یک جنگجوی طالبان نیز در درگیری قبلی در ماه اگست کشته شد.
اختلاف بر سر گروه‌های مسلح
از زمانی که طالبان در سال ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، دوشنبه و کابل یکدیگر را به پناه دادن به گروه‌های مسلح متهم کرده‌اند.
تاجیکستان تنها کشور همسایه بود که به‌طور علنی بازگشت طالبان به قدرت را محکوم کرد و این گروه شبه‌نظامی را تهدیدی برای ثبات منطقه‌ای خواند
همچنین گزارش‌هایی هم وجود دارد که دوشنبه برخی از رهبران جبهه مقاومت ملی،گروه مقاومت ضد طالبان که عمدتاً از تاجیک‌های افغانستان تشکیل شده، را میزبانی می‌کند یا با آنها در تماس است.
تاجیکستان این ادعا را رد کرده است.
سفارت افغانستان در دوشنبه توسط سفیری اداره می‌شود که از سوی جمهوری مخلوع افغانستان تعیین شده و گفته می‌شود که با جبهه مقاومت ملی هم‌نظر است.
با این حال، طالبان کنترل کنسولگری افغانستان در شهر خروغ در شرق تاجیکستان را در دست دارند.
در همین حال، تاجیکستان طالبان را به حمایت از جماعت انصارالله، یک گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرا که در افغانستان مستقر است، متهم می‌کند.
این گروه عمدتاً از شهروندان تاجیک تشکیل شده و به دنبال سرنگونی حکومت سکولار تاجیکستان است.
در سال ۲۰۲۱، طالبان پس از آن که دوشنبه تمرینات نظامی مشترک با روسیه در نزدیکی مرز انجام داد، صدها جنگجوی جماعت انصارالله را در امتداد مرز افغانستان با تاجیکستان مستقر کردند.
عبیدالله بحیر، یکی از چهره های اکادمیک در کابل، گفت که طالبان از تاجکستان خواسته اند که کنترل سفارت افغانستان در دوشنبه را به آنان واگذار کند.
او افزود که طالبان همچنین خواستار بسته شدن دفاتر جبهه مقاومت ملی که ادعا می شود در تاجیکستان است، نیز شده‌اند.
وضعیت موجود
با وجود اختلافات، تاجیکستان و طالبان در حال برداشتن گام‌هایی برای تقویت همکاری هستند.
افغانستان در حال حاضر بخش بزرگی از برق خود را از تاجیکستان و همچنین ازبکستان یکی دیگر از همسایه های شمالی اش وارد می‌کند
دو طرف درباره پروژه‌های اقتصادی جدید و کاهش محدودیت‌های ویزا نیز گفتگو می‌کنند.
اما به گفته کارشناسان، همکاری آنها محدودیت‌هایی دارد.
شیرعلی رضاییان، تحلیلگر سیاسی تاجیک، به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که بعید به نظر می رسد که این روابط به حدی گسترش یابد که سفارت افغانستان در دوشنبه به طالبان واگذار شود، زیرا این موضوع در داخل تاجیکستان بسیار حساس است.
ادوارد لمون Edward Lemon کار شناس آسیای مرکزی در پوهنتون تکزاس گفته است که به‌رسمیت‌شناختن حکومت طالبان از سوی تاجیکستان همچنان بعید است.
او گفت که طرف تاجیکستان انگیزه چندانی برای تغییر وضعیت موجود ندارد.
روسیه تنها کشوری در جهان است که به‌طور رسمی حاکمیت طالبان در افغانستان را به رسمیت شناخته است.