۴۱ عضو و شریک سازمان پیمان اتلانتیک شمالی، ناتو در بارۀ صلح و امنیت افغانستان در هفتۀ روان در بروکسل پایتخت بلجیم بحث میکنند.
نشست دو روزۀ وزیران دفاع ۲۹ کشور عضوِ ناتو به روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در مقر این سازمان در بروکسل برگزار میشود.
در آستانۀ برگزاری این گردهمایی، پیرز کزالی معاون سخنگوی منشی عمومی ناتو در بارۀ اجندای بحثها در مورد افغانستان به رادیو آزادی بیشتر گفت: "در نشست در بارۀ افغانستان، انتظار میرود که وزیران دفاع ما از تلاشهای صلح ایالات متحده برای رسیدن به یک جورآمد صلحآمیز در افغانستان بهطور کامل بار دیگر پشتیبانی کنند. در کنار آن، انتظار میرود که وزیران دفاع ناتو تعهد دوامدار شان را نسبت به افغانستان تجدید کنند، به ویژه در مورد تقویت و توسعۀ هر چی بیشتر نیروها و نهادهای امنیتی در افغانستان."
او افزود که در کنار افغانستان، وزیران دفاع ناتو در مورد مصارف دفاعی این پیمان و نیز مسئلۀ پیمان نیروهای هستهای میان بُرد بحث میکنند. کزالی گفت، این پیمان دوران جنگ سرد میان امریکا و روسیه در حال حاضر در وضع آشفتۀ قرار دارد. او افزود که در جریان نشست از روسیه خواسته میشود که به رعایت این پیمان باز گردد: "اما برای انجام چنین کاری، روسیه باید برخی از راکتها و سیستمهای پرتاب راکت را تا دوم اگست نابود کند، اما هیچ نشانۀ را از جانب روسیه برای بازگشتن به رعایت این پیمان مشاهده نمیکنیم."
واشنگتن و مسکو دخالتشان در پیمان سال ۱۹۸۷ را اوائل امسال معلق کردند. در ماه فبروری، دونالد ترمپ رئیس جمهور ایالات متحده مسکو را بهخاطر "استقرار یک سیستم راکتی" به نقض پیمان متهم کرد. روسیه اما اتهامها را رد کردهاست.
کزالی گفت، در این نشست، جنرال اسکات میلر فرماندۀ عمومی نیروهای امریکایی و مأموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان، نیکلاس کی نمایندۀ ارشد ملکی ناتو در این کشور، اسدالله خالد سرپرست وزارت دفاع افغانستان و همچنین نمایندهگان سازمان مللمتحد، اتحادیۀ اروپا و بانک جهانی اشتراک میکنند.
ولی آریا تحلیلگر مسائل سیاسی مستقر در لندن است. او به این باور است که با وصف چالشهای موجود در افغانستان از جمله مبارزه با فساد و نیز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ششم ماه میزان، ناتو میتواند در برقراری صلح در این کشور نقش کلیدی بازی کند.
او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "مهمترین مسئله در این مرحله این است که اطمینان حاصل شود که همه مخالفان طالبان اعم از افغانها و غیر افغانها، توافق داشته باشند تا از موقف قوت با طالبان گفتگو کنند. ناتو بهعنوان یک اتحاد، به خوبی میتواند در این زمینه کار کند."
ناتو و شریکانش در نشستِ بروکسل در سال ۲۰۱۸ وعده کردند که نیروهای افغان را تا سال ۲۰۲۴ تمویل میکنند.
هزینۀ نیروهای افغان سالانه پنج میلیارد دالر تخمین زده میشود که قسمت اعظم آن را ایالات متحده میپردازد.
ناتو و شریکانش نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان را از راه سه صندوق مالی تمویل میکنند که یکی آن صندوق اعانۀ اردوی ملی است. ناتو میگوید، تا پانزدهم ماه می ۲۰۱۹، کشورهای کمک کننده دو میلیارد و هشت صد میلیون دالر به این صندوق ریخته اند.
- موانع بر سر راه
در کنار پشتیبانی و اطمینانبخشی، چالشهای هم بر سر راه است. به تازهگی، یک نهاد نظارتی حکومت ایالات متحده گفت، کمبود نظارت، توسعۀ نیروهای افغان را سُست کردهاست.
ادارۀ سرمفتش ویژۀ ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان، سیگار، گزارشِ ۲۱۰ صفحهای را در بیستم ماه جون به کانگرس این کشور فرستاد.
در گزارش آمده است که ایالات متحده بر نیروهای افغان نزدیک ۸۴ میلیارد دالر هزینه کرده است، اما در ادامه گفته شده است که میزان تلفات و سطح فرار در صفوف نیروهای افغان همچنان بالا است و اینکه، این نیروها در زمینههای سازماندهی، همآهنگی و تدارکاتی مشکل دارند.
در بخشی از این گزارش آمدهاست: "تلاش برای کمک در بخش امنیتی در افغانستان به دلیل کمبود ارتباطات روشن در زمینۀ فرماندهی و اداره میان اردوی ایالات متحده و سفارت امریکا مختل شده است."
کزالی وجود چالشها را میپذیرد، اما او میگوید که برای بهبود وضعیت روان در افغانستان و تقویت و توسعۀ هرچی بیشتر نیروهای افغان همچنان تلاش میکنند.
ناتو در سال ۲۰۱۴ مأموریت جنگیاش را در افغانستان به پایان رساند. از آن هنگام، نیروهای افغان سخت کوشیدهاند تا نگذارند شورشیان طالبان ولایتِ را در افغانستان تصرف کنند.
ایالات متحدۀ امریکا حدود ۱۴ هزار نیرو در افغانستان دارد. بسیاری از این نیروها در چهارچوب مأموریت حمایت قاطع در افغانستان عمدتاً سرگرم آموزش، مشورهدهی و کمک با نیروهای افغان اند. برخی از نیروهای ایالات متحده در عملیاتهای جنگی جداگانۀ در برابر شورشیان طالبان و دیگر گروههای مخالف حکومت افغانستان مثل جنگجویان وابسته به گروه تندرو دولت اسلامی، داعش، اشتراک میکنند. در مجموع، شمار نیروهای این مأموریت ناتو در افغانستان به بیش از ۱۷ هزار میرسد.
- افزایش تلاشهای صلح
در کنار تقویت نیروهای افغان ایالات متحده تلاشهای خود را برای پایان بخشیدن به جنگ تقریباً ۱۸ ساله در افغانستان افزایش دادهاست.
زلمی خلیلزاد، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده برای صلح و آشتی افغانستان در تلاش برای ترغیب طالبان به برقراری صلح، تا کنون چند بار با نمایندهگان ارشد شورشیان در قطر دیدار کردهاست. او به تازهگی در پیام روی حساب تویتر خود گفت، دور بعدی گفتگوها در بیست و نهم جون آغاز خواهد شد. پیش از این، دو طرف گفته اند که بر پیش نویس دو مسئلۀ کلیدی توافق کرده اند: خروج نیرو از افغانستان و ضمانتهای امنیتی در کار مبارزه با تروریزم. اما، خلیلزاد گفته است، تا بر همه موارد توافق نشده باشد، بر هیچ چیزی توافق نشدهاست.
اما با وصف تلاشهای فزاینده برای برقراری صلح در افغانستان، جنگ همچنان ادامه دارد. ملا هبتالله آخندزاده رهبر طالبان در پیام عیدی خود بر امیدواریها برای برقراری آتشبس آب سرد ریخت و بار دیگر هر گونه گفتگوی مستقیم با حکومت به رهبری رئیس جمهور محمد اشرف غنی را رد کرد.
قرار است، رئیس جمهور غنی به روز پنجشنبه، بیست و هفتم ماه جون به اسلامآباد سفر کند. او پیشاپیش ابراز امیدواری کرده که فصل جدیدی در روابط میان کابل و اسلامآباد گشوده شود و همکاری در راستای صلح جای "بیاعتمادی دیرینه" را بگیرد.
به تازهگی، پاکستان میزبان نشستِ در بارۀ صلح افغانستان بود. در آنجا، شاه محمود قریشی وزیر خارجۀ این کشور ضمن درخواست برای اعتماد سازی دوباره میان کابل و اسلامآباد گفت: پاکستان از افغانستانِ حمایت میکند که با خود و همسایهگانش در صلح باشد.