آرامش نسبی در وردوج بدخشان؛ ترس از بازگشت طالبان

باشندگان وردوج می‌گویند، آرامش در این ولسوالی دور افتادۀ ولایت بدخشان کمابیش برقرار شده؛ اما ترس از بازگشت طالبان همچنان پابرجاست.

نیروهای افغان حاکمیت چهارسالۀ طالبان را در بسیاری از بخش‌های وردوج در ماه سپتمبر به پایان رساندند.

اکنون زندگی آرامانه به حالت عادی باز می‌گردد. بسیاری از آوارگان، به ویژه آنانی‌که به ولسوالی بهارک گریخته بودند، به خانه‌هایشان باز می‌آیند. ولایت شمال‌شرقی بدخشان با تاجیکستان، چین و پاکستان هم‌مرز است.

ولسوالی استراتژیک وردوج در ماه اکتوبر ۲۰۱۵ به‌دست شورشیان طالبان و جنگجویان خارجی همراهِشان افتاد.

قیام‌الدین فایق باشندۀ ۵۳ سالۀ وردوج نزدیک چهارسال تمام زیر حاکمیت طالبان به سر برد. او همراه همسر، سه دختر و چهار پسرش در کلبۀ گلی محقر شب و روزش را با دشواری سپری می‌کند.

قیام‌الدین فایق

قیام‌الدین به رادیو آزادی بیشتر گفت:"خانه‌های ما در بمب باران و آتش توپخانۀ دولت و طالبان ویران شده."

او گفت، وضعیت امنیتی بهتر شده؛ اما ترس از بازگشتن طالبان هنوز در ولسوالی حکمفرما است.

قیام‌الدین افزود: "اگر دولت توجه نکند، طالبان باز خواهند گشت و مکتب‌های ما بسته خواهند شد. فرزندان ما بی‌سواد خواهند ماند و باردوش جامعه خواهند شد."

قیام‌الدین بیکار است. او گفت: "با فروش چند تا گوسفندش شب و روز خانواده‌اش را به سختی می‌گذراند."

او افزود: "چیزی غیر از چند دوشک نداریم. فقط لحاف‌های نازکی داریم که، در زمستان کار نمی‌دهد."

قیام‌الدین از عدم حمایت حکومت شکایت کرد و افزود: "ما بین ۳۰ تا ۴۰ خانواده بودیم که، با پای برهنه از منطقه فرار کردیم. ولسوال قبلی یک بوری آرد، یک بوری برنج، کمی روغن و کمی هم چای به ما کمک کرد. از آن زمان، دیگر هیچ کمکی دریافت نکرده ایم."

محمد طاهر دهقان ۶۹ ساله است که، مثل قیام‌الدین، در زمان حاکمیت طالبان در وردوج حضور داشت. طاهر به یاد دارد که، شورشیان مردم محلی را وادار می‌کردند که، به آنان غذا فراهم کنند، آب و تجهیزات‌شان را هم به مخفیگاه‌های کوهستانی ببرند.

محمد طاهر

طاهر از آرامش نسبی در وردوج خرسند است. اما از این می‌ترسد که، مبادا طالبان بازگردند.

او افزود: "وضعیت زندگی خوب نیست. از دولت می‌خواهیم که، به ما کمک کند. چهار سال است که، در بدبختی هستیم. هیچ کمکی دریافت نکرده ایم. "او ادامه داد:" از دولت می‌خواهیم که با سرعت عمل کند و وضعیت زندگی مردم را بهبود بخشد."

مقام‌های محلی می‌گویند، طالبان نسخۀ از امارات اسلامی‌شان را همانند سال‌های حاکمیت‌شان در افغانستان در سال‌های ۱۹۹۰ در ولسوالی وردوج تطبیق کرده بودند.

محمد دولت خاور ولسوالی پیشین وردوج مثل هزاران تن دیگر در دوران حاکمیت چهارسالۀ طالبان در این ولسوالی به بهارک پناه گزیده بود. او در سال ۲۰۱۸ به رادیو آزادی گفته بود که، طالبان قوانین سختگیرانه‌ ای را در وردوج وضع کرده بودند." پس از گرفتن منطقه، آنان تمامی تلویزیون‌ها را جمع آوری کردند و دیگر نگذاشتند زنان به بازار محلی بروند."

در کنار نظارت بر زندگی روزمرۀ مردم، جنگجویان طالبان، به گفتۀ مقام‌های محلی، ولسوالی را از تطبیق پروژه‌های بازسازی هم بی‌بهره کرده بودند.

دولت محمد ۵۷ ساله ساکن چاکران مرکز ولسوالی وردوج است. او به رادیو آزادی گفت:" در طول چهار سال حکومت طالبان، ما ۳۰ سال عقب مانده ایم."

دولت محمد گفت، شاگردان زیر سایۀ درختان درس می‌خواندند و شفاخانۀ‌شان هم دارو نداشت.

ولسوالی وردوج ۱۵ مکتب دارد، از جمله دو لیسۀ پسرانه و سه لیسۀ دخترانه. اما در بیشتر زمان حاکمیت طالبان، دختران نمی‌توانستند به مکتب بروند. محصلان دختر هم از رفتن به یگانه نهاد تربیۀ معلم بی‌بهره بودند.

محمد عمران پیام، ولسوال وردوج است. او به رادیو آزادی گفت که، طالبان در زمان عقب‌نشینی از مرکز ولسوالی کلکین‌ها و دروازه‌های دفتر‌های حکومتی را با خود برده اند و مکان‌های حکومتی را آتش زده اند.

محمد عمران پیام

او به رادیو آزادی بیشتر گفت:" ولسوالی ما چهار سال ناداری، بی‌خانمانی، در‌به‌دری و آوارگی را دیده. مشکلات فراوان است. ما در حال ساختن دفتر محلی هستیم. مسائل مربوط به ساخت و ساز دیگر مشکلات وجود دارد که، نمی‌توان همه‌اش را یک‌باره رفع کرد."

او خواهان جا‌به‌جایی نیروهای امنیتی بیشتر برای مقابله با چالش‌های پیش رو است. جنگجویان طالبان همراه چند صد جنگجوی خارجی، که به‌گفتۀ پیام، عمدتاً از کشورهای آسیای مرکزی هستند، هنوز هم در روستاهای دور افتاده مثل باشُند، صوفیان و تیرگران حضور دارند.

او گفت:" نگرانی ما این است که، هماهنگی بیشتر میان نیروهای هوایی و زمینی به‌وجود آید."

به تازگی، احمد بشیر صمیم، رئیس شورای ولایتی بدخشان به رادیو آزادی گفت که، در جریان عملیات هوایی نیروهای افغان در منطقۀ باشُند، دستکم ۱۰ غیرنظامی کشته و زخمی شدند.

اما فؤاد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان گفت که، این غیرنظامیان وردوجی در اثر اصابت راکت طالبان در محل‌شان کشته و زخمی شدند.