در توافق سیاسی میان رئیس جمهور محمداشرف غنی و عبدالله عبدلله رئیس شورای عالی مصالحه ملی که برای حل تنشهای سیاسی به امضا رسید، به جنرال عبدالرشید دوستم رتبه مارشالی در نظرگرفته شده است.
برخی آگاهان در مورد این که مارشال چگونه رتبهای است و براساس قانون تحت چه شرایطی به افراد داده میشود، نظریات متفاوتی دارند.
آگاهان نظامی میگویند، کسی که رتبه مارشالی میگیرد، باید ظرفیت رزمی را در عالیترین سطح آن داشته باشد.
عتیقالله امرخیل جنرال بازنشسته میگوید که رسیدن به رتبه مارشالی در بخش نظامی و امنیتی به در حد داشتن سند دکتورا در تحصیلات عالی است.
آقای امرخیل گفت: "آنچه در قانون افسران و امور ذاتیه جای داده شده بود، میتوانند مارشال شوند. این هم چندین مرحله دارد. یکی این که در دفاع از کشورش با کشور دیگری جنگیده باشد. یا این که دوکتورا و ماستری داشته باشد، ارکان حرب باشد و اثری هم نوشته باشد."
به گفته آقای امرخیل، رتبه مارشالی به افسری توانا با توجه به اخلاق، وفاداری و شجاعتش از سوی شورای نظامی یا ملی در حضور سرقوماندان اعلی کشور پس از منظوری رئیس جمهور تفویض میشود.
از سویی هم جنرال وهاب وردک، یکی دیگر از جنرالان بازنشسته میگوید، افسری که به رتبه مارشالی میرسد، نباید به هیچ جرمی متهم باشد.
آقای وردک افزود: " او باید به جرایم حقوق بشری متهم نباشد. در قضا و سارنوالی دوسیه جرمی نداشته باشد. رسیدن به رتبه مارشالی یک موضوع پیچیده است. هر کسی نمیتواند این رتبه را به دست بیاورد. هر کسی هم نمیتواند به کسی تفویض کند."
هر چند براساس توافق سیاسی میان آقایان غنی و عبدالله تفویض رتبه مارشالی به جنرال دوستم منظور شد، اما آقای وردک و امرخیل با توجه به قوانین نظامی، آقای دوستم را مستحق این رتبه نمیدانند.
افزون بر این بکتاش ایشچی، پسر احمد ایشچی، والی پیشین جوزجان در شبکههای اجتماعی اعتراضاتی راه انداخته و تفویض رتبه مارشالی به دوستم را جفا به ملت دانسته است.
این در حالیست که جنرال عبدالرشید دوستم متهم به آزار و اذیت جنسی احمد ایشچی است و نهادهای عدلی و قضایی هم تا اکنون در مورد این قضیه توضیح نداده اند.
اما بشیر احمد تهینج، سخنگوی حزب جنبش ملی به رادیو آزادی گفت که رتبه مارشالی به آقای دوستم با توجه به توانایی وی در نظر گرفته شده است.
آقای تهینج میگوید: "او به حیث یک جنرال فعال به اساس اصول نظامی از رتبه بریدمن تا به سترجنرال ارتقا کرده است. در مراحل مختلف اشغال از کشور دفاع کرده است. خوشبختانه در این مرحله تاریخ این کار عملی شد. به نظر من، این موضوعی عادی و استوار بر اساس اصول و پرنسیپ نظامی است."
وزارت دفاع افغانستان از اظهار نظر در این مورد خودداری کرده. منابع این وزارت میگویند که در قانون ذاتیه افسران کشور رتبه مارشالی شامل نیست.
عبدالرشید دوستم سومین فرد نظامی در افغانستان است که رتبه مارشالی گرفته است. پیش از وی محمدقسیم فهیم و شاه ولی خان به این درجه نظامی رسیده بودند.
به گفته برخی جنرالان وزارت دفاع افغانستان، مواردی که در قانون ذاتیه افسران آمده است، در مسئله سه مارشال عملی نشده است.