وزارت خارجه هالند از عملکرد ایالات متحده برای بیرون کشیدن قوا از افغانستان انتقاد کرده و گفته است که تصمیم یکجانبه امریکا منجر به فرو پاشی قوای امنیتی افغانستان گردید.
به‌گفته این وزارت، در نتیجه این اقدام ایالات متحده٬ مأموریت حمایت قاطع از نیرو های افغانستان ختم شد و این حرکت سبب حاکمیت دوباره طالبان گردید.
وزارت خارجه هالند پس از نزدیک به دو سال از سقوط جمهوری مخلوع افغانستان به دست طالبان، با نشر گزارش ارزیابی سهم‌اش در مأموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان زیر نام "بین آرزو و واقعیت" به روز پنجشنبه گفت که هدف اصلی مأموریت حمایت قاطع در پیوند به ایجاد یک نیروی قوی امنیتی افغان که بتواند برای همیشه در برابر طالبان مقاومت کند، تحقق نیافت.
در ادامه آمده که این مأموریت در طول دورۀ که در افغانستان حضور داشته نیز در مسیر رسیدن به اهداف خود قرار نداشته است.
بر اساس گزارش ارزیابی وزارت خارجه هالند، در تمام مدت مأموریت حمایت قاطع در افغانستان طالبان کنترول مناطق بیشتری را بدست آورده بودند و هیچ سندی مبنی بر این‌که خوداتکایی یا مسلکی بودن نیروهای مسلح و پولیس افغانستان از نظر ساختاری در طول مأموریت بهبود یافته، وجود ندارد.
نیروهای امنیتی افغانستان در زمان حضور قوای بین المللی از حمایت ناتو و ایالات متحده برخوردار بودند
وزیران خارجۀ ناتو به تاریخ ۳۰ نومبر ۲۰۲۱ در اجلاس دو روزه در ریگا پایتخت لاتویا که افغانستان هم جزء از آجندای آن بود از کشورهای عضو خواستند ارزیابی مشترک از مأموریت چندین ساله ناتو در افغانستان داشته باشند.
ینس ستولتنبرگ سرمنشی ناتو آن زمان تأکید کرده بود که باید پذیرفته شود که جامعه بین‌المللی اهدافی را به منظور مبارزه با تروریسم تعیین کرد که به خوبی پیش رفت، اما افزود که از افغانستان درس‌های هم آموخته شده که برای مدیریت عملیات‌ها هنگام بحران در آینده تشخیص داده شوند.
ناتو در ۱۱ آگست سال ۲۰۰۳، رهبری نیروهای بین‌المللی را از نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) در افغانستان به عهده گرفت.
ینس ستولتنبرگ سرمنشی ناتو
به این ترتیب، ناتو مسئولیت فرماندهی، هماهنگی و برنامه‌ریزی نیروهای بین‌المللی را در افغانستان عهده‌دار شد.
در اخیر سال ۲۰۱۴ که پروسۀ انتقال تکمیل شد، تمامی مسئولیت‌های امنیتی افغانستان به نیروهای این کشور واگذار شد.
ریاست ارزیابی مستقل وزارت امور خارجه هالند در گزارش‌اش همچنان نوشته که مأموریت حمایت قاطع ناتو که بر آموزش، مشاوره و کمک به سربازان نیروهای مسلح و پولیس افغانستان متمرکز بود، از سال ۲۰۰۱، تلاش کرد تا افغانستان را کشوری بر اساس مدل غربی بسازد که با واقعیت افغانستان هم‌خوانی نداشت.
در ادامه آمده که علاوه بر این، نیروهای امنیتی افغان از فساد گسترده رنج می‌بردند، تلفات بالا و همچنان روحیه ضعیف و آمادگی رزمی پائین داشتند.
اجمل عمر شینواری
اما اجمل عمر شینواری سخنگوی عمومی نهاد های دفاعی و امنیتی جمهوری مخلوع افغانستان می‌گوید جنگ از سال ۲۰۱۴ عملاً بدوش نیروهای امنیتی و دفاعی افغان بود و امریکا و مأموریت حمایت قاطع ناتو در بخش تجهیز، آموزش و اکمالات این نیروها را همکاری می‌کردند.
به‌گفته آقای شینواری عدم هماهنگی سیاسیون و متوقف شدن اکمالات نیروهای امنیتی افغان که هنوز خودکفا نشده بود پس از امضای توافق‌نامه دوحه سبب سقوط نظام جمهوری و از هم پاشیدن قوای مسلح افغان شد:
"یکی بحث عدم هماهنگی سیاسیون بود و بحث دوم این بود که حتی اکمالات نیروهای امنیتی افغان که هنوز خودکفا نشده بود در همان زمان متوقف شد که باعث این شد که قوای مسلح افغانستان هم به سقوط برود، بجای این‌که این برنامه به طور درست و بهتر برنامه‌ریزی می‌شد که متأسفانه چنین نشد."
از سوی دیگر اسدالله ندیم آگاه مسایل نظامی و امنیتی می‌گوید مقصر درجه اول در موضوع افغانستان امریکایی‌ها که در ۲۰ سال گذشته در این کشور زمان و هزینه گزاف مصرف کردند، نیستند بلکه مسئولین بلندپایه افغانستان هستند که نتوانستند از فرصت‌های که مأموریت حمایت قاطع ناتو و امریکا مساعد کرده بودند استفاده درست کنند:
"مسئولین بلندپایه افغان که متوجه شده بودند که امریکایی‌ها احتمالاً از افغانستان بیرون می‌شوند حتی بارک اوباما در ۲۰۱۳ اعلام کرده بود که امریکا از افغانستان خارج می‌شود و ۲۰۱۴ را نقطه عطف قرار داده بود که تعداد نیروها کم می‌شود بی‌مسئولیتی ها و بی‌پروایی ها بود، مسئولین افغان مقصر هستند. درست است که امریکایی‌ها و سایر کشورها که در آن‌جا حضور داشتند تا حدی مقصر استند، اما مقصرین رده اول نیستند."
اسد الله ندیم
مقام‌های نیروهای امریکایی و ناتو در زمان حضور در افغانستان همواره از افزایش تلاش‌ها برای تقویت قوای مسلح افغانستان و فشار بر طالبان سخن می‌زدند، اما طالبان تأکید می‌کردند تا زمانی‌که نیروهای خارجی افغانستان را به گونه کامل ترک نکنند به جنگ ادامه خواهند داد.
علیم داد خان علیم آگاه سیاسی می‌گوید امریکا با محاسبه اشتباه برای خروج یک تصمیم یکجانبه گرفت و باعث حاکمیت طالبان در افغانستان شد و حالا دوباره تهدید این‌که افغانستان به پناهگاه های امن مبدل شود امریکا را بر آن داشته است تا در جستجوی راه‌های حل باشد.
گزارش وزارت خارجه هالند که به ارزیابی سهم هالند در مأموریت حمایت قاطع در افغانستان بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ پرداخته گفته که پیشرفت این مأموریت از سوی ناتو و هالند بسیار مثبت ارائه شده با وجود این‌که شواهد این را تأیید نمی‌کردند.
در این گزارش توصیه شده که از ناتو خواسته شود تا در آینده به درستی بر مأموریت‌ها نظارت کند و به طور شفاف گزارش دهد.