شماری از نهادهای مستقل می گویند که وکلای مدافع، څارنوالان و قضات حکومت مخلوع افغانستان، با مشکلات مختلف روبرو هستند.
مسول شورای عدالت خواهان افغانستان می گوید که در دو سال گذشته، از زمانیکه طالبان دوباره در افغانستان قدرت یافتند، بسیاری از قضات، وکلای مدافع و سارنوالی ها را از وظایف شان برکنار کردند.
جمعه خان عمرخیل مسول این شورا به رادیو آزادی گفت که برای تامین عدالت در مورد این افراد در افغانستان تلاش می کنند:
"اکثریت این افراد به مهاجرت در کشورهای همسایه، رو آورده اند و در انجا زندگی میکنند، امارت اسلامی نه تنها از آنها حمایت نکرده، بلکه در اولین قدم بعد از تسلط دوباره بر افغانستان آنها را از وظایف شان سبکدوش کردند. بالای از قضات، وکلای مدافع و څارنوالی ها، سرمایۀ افغانستان مصرف شده و از آنها باید در آبادی و پیشرفت کشور استفاده می شد."
تعدادی از مهاجرین افغان به شمول قضات و کارمندان حکومت پیشین افغانستان که در جریان کمتر از دو سال اخیر به پاکستان مهاجر شده اند
پیش از این، گروهی از کارشناسان سازمان ملل متحد در بیانیه ای به تاریخ ۲۰ جنوری گفته بودند که وکلای مدافع، قضات، څارنوال ها و سایر افرادی که با سیستم حقوقی افغانستان سروکار دارند، در معرض خطر جدی قرار دارند.
این کارشناسان سازمان ملل متحد نیز گفته اند که کنترل دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی، قضات، وکلای مدافع و څارنوال ها را با موانع و مشکلات زیاد روبرو ساخته است.
این کارشناسان بیشتر برخورد مقامات طالبان را با وکلای مدافع، قضات و څارنوال های زن در افغانستان تبعیض آمیز خوانده، گفته اند که تاکنون ۲۵۰ قاضی زن که ۱۰ درصد قضات افغانستان را تشکیل میدهند و صدها سارنوال، از کار برکنار شده و وکلای مدافع نیز کارهایشان خود را از دست داده اند.
اما انجمن بین المللی وکلای مدافع(International Bar Association) در ۲۳ می گفته که حدود دو هزار وکیل زن در افغانستان، کارهایشان را از دست داده اند.
میر عبدالواحد سادات، رئیس انجمن حقوق دانان افغانستان در اروپا می گوید، وکلای مدافع، څارنوال ها و قاضی های افغان که مهاجرت کرده اند در حالت بد قرار دارند، اما وضعیت آنهایی که در افغانستان باقی مانده اند، به مراتب بدتر است:
"قضات، څارنوال ها و وکلای مدافع مربوط به رژیم جمهوریت، در این بیست و دو ماه اخیر در شرایط بسیار دشوار و ناگوار قرار دارند، نه تنها سبکدوش و بیکار شده اند، بلکه مورد توهین، تحقیر، تعذب و تعقیب هم قرار دارند، اطلاعاتی نیز وجود دارد که شماری از آنها از سوی طالبان زندانی و حتی شکنجه هم شده اند."
بسیاری از قضات و څارنوالان ها گفته اند که آنان توسط طالبان تهدید شده و تحت تعقیب قرار گرفته اند
شماری از وکلای مدافع زن می گویند که طالبان جواز کار آنها را تمدید نکرده اند و شرایطی را وضع کرده اند که وکلای مدافع زن نتوانند، جواز کار شان را تمدید کنند.
در این مورد از سخنگوی وزارت عدلیه طالبان توضیح خواستیم، اما تاهنوز به سوالات رادیو آزادی پاسخ نداده است.
براساس گزارش ها تا ماه جنوری گذشته ۱۲ سارنوال در افغانستان کشته شده اند و شماری از آنها هم در جریان تلاشی های خانه به خانه، دستگیر شده اند.
گفته می شود که پس از کنترل دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی، و فرار هزاران زندانی از محابس این کشور، شماری از قضات، وکلای مدافع و څارنوال ها نیز در اثر حملات انتقام جویانه کشته شده اند.
آرش همایون