امروز شنبه ۱۲ آگست برابر به روز جهانی جوانان است و انتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد به مناسبت این روز در توییتی نوشته است که در کنار جوانان میایستد و به کار برای آیندۀ مرفهتر، برابرتر و انعطاف پذیرتر برای همه ادامه خواهند داد.
این درحالیست که همزمان با روز جهانی جوانان شماری از جوانان افغانستان میگویند، فرصتهای کار، فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی از آنان گرفته شده است.
جان احمد ولیزاده، یک تن از فعالان مدنی میگوید که در گذشته با شمار دیگر از جوانان فعالیتهای فرهنگی زیادی داشتند، اما اکنون بستر آن به جوانان فراهم نیست:
"یک تعدادی جوانان گردهم آمده بودیم، فعالیت فرهنگی انجام میدادیم، صدایمان شنیده میشد، کسانیکه درس میخواندند امیدوار بودیم که بتوانیم یک جای برسیم."
در همین حال یک جوان دیگر که کارمند سابق یکی از وزارتهای افغانستان بود و نخواست نامش فاش شود به رادیو آزادی گفت، پس از روی کار آمدن طالبان از کار بیکار شده و با مشکلات اقتصادی روبهرو شده است.
او میافزاید که جوانان هیچ امیدی ندارند و او تلاش دارد تا افغانستان را ترک کند:
"با از دست دادن کار با چالشهای اقتصادی روبهرو شدیم و در قدم دوم فعالیتهای فرهنگی که در گذشته داشتیم را نداریم، جوانانی که با بستر فکری نظام بیست ساله بزرگ شدند، آیندهشان در خطر است."
یک جوان دیگر که قبل از حکومت طالبان فعالیت رسانهای داشت میگوید، به دلیل محدودیتها و اوضاع جاری در افغانستان و نبود فضای کاری اکنون در ایران به کارگری مشغول است:
"من یک سال پیش افغانستان را ترک کردم و ایران آمدم و به کارگری مصروف هستم. انتخاب ما این نبود انتخاب ما قلم و کتاب بود."
در همین حال پروین، یک تن از جوانان میگوید که در وضعیت فعلی جوانان به ویژه دختران با محدودیتهایی روبهرو هستند و فرصت تحصیل، کار، فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی از آنها گرفته شده است:
"در افغانستان که ما زندگی میکردیم با وجود مشکلات میتوانستیم به آینده فکر کنیم، اما حالا افغانستان برایم حکم قفس را دارد که نفس کشیدن سخت است و آرزو کردن ناممکن. ما به مفهموم واقعی بدبختی پی میبریم."
شمار دیگر از جوانان هم که با رادیو آزادی صحبت کردند، از مشکلاتشان شکایت دارند.
احمد شاه از کابل و نورالله از ولایت بلخ به رادیو آزادی گفتند:
" زمینۀ کاری نیست که این سبب شده تا بحران مهاجرت ایجاد شود، جوانان از زندگی ناامید هستند، تحصیل را رها میکنند و بخاطر کار به کشورهای همسایه رفته است."
" اگر مشکلات تحصیلی را مد نظر بگیریم، پس از آنکه حکومت طالبان آمد این مشکلات زیاد شدند، خواهران ما از تحصیل باز مانده اند. استادان و کادر علمی به دلیل تهدیدها بیرون شدند."
این در حالیست که دفتر سر مفتش ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) پیش از این گفته بود که پس از حکومت طالبان برای دومین بار در افغانستان، صدها هزار نفر شغل خود را از دست داده اند.
سیگار در ماه ثور۱۴۰۱ در گزارشی گفته که بر اساس ارزیابیهای سازمان بینالمللی کار ملل متحد در ۳ ماه پایانی ۲۰۲۱ ، بیش از ۵۰۰ هزار نفر در افغانستان شغل خود را از دست داده اند.
سیگار همچنین گفته بود که تا تابستان ۲۰۲۲، تعداد افرادی که پس از به قدرت رسیدن طالبان شغل خود را از دست خواهند داد بین۷۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن خواهد بود که زنان نسبت به مردان بیشتر متاثر خواهند شد.
مقامهای طالبان در بارۀ روز جهانی جوانان چیزی نگفتند و قاری محمد یونس راشد، معین امور جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان به پرسشهای رادیو آزادی در بارۀ مشکلات جوانان در افغانستان پاسخ نداد.
اما حبیب الرحمن حبیب، سخنگوی وزرات اقتصاد حکومت طالبان چند روز پیش در برنامۀ حسابدهی دولت به ملت گفته بود که برای حدود ۳۲ هزار تن برنامۀ آموزشی فن و حرفه را فراهم کردند و با فعال کردن ۱۲ شرکت دولتی برای ۴۰ هزار تن فضای اشتغال فراهم کردند.
بر اساس گزارش سال ۱۳۹۹ ادارۀ ملی احصاییه و معلومات افغانستان ، این کشور در میان ۲۰ کشور دارای جمعیت جوان قرار گرفت که حدود ۲۲ میلیون نفر یعنی ۶۷ درصد جمعیت را جوانان کمتر از ۲۴ سال تشکیل میدهد.
دوازدهم آگست از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به عنوان روز جهانی جوانان نامگذاری شده و همه ساله از این روز برای توجه به جوانان و مشکلات آنان بزرگداشت میشود.