مسعود، یک دهقان ۲۹ ساله از ولسوالی کلکان ولایت کابل است که مسئولیت تأمین مخارج خانوادهای هشت نفره را بر عهده دارد.
او که بیش از یازده سال است در حوزه کشاورزی فعالیت میکند، میگوید که به دلیل نبود بازار مناسب برای فروش محصولات زراعتی خود، امسال ضربه بزرگی خورده و حتی نتوانسته هزینه های را که برای زمین های زراعتی خود کرده بود، جبران کند.
مسعود به رادیو آزادی میگوید که بر یک تاک انگور تا دوصد افغانی هزینه کرده اما بهای فروش حاصلات به مراتب کاهش یافته است:
"یک سیر انگور را تقریباً به قیمت هفتاد الی هفتاد و پنج افغانی به فروش می رسانیم. مصرفش را اگر سنجش کنیم، پنج افغانی پلاستیک و کرایه موترش می شود، چیزی می شود که در آن ضرر بیشتر می کنیم."
بازار فروش محصولات زراعتی افغانستان در داخل کشور در ماه های اخیر بسیار کمرنگ بوده و زمینه صادرات محصولات به بیرون از این کشور نیز اندک است.
ظهور صمدی، کشاورز ۴۲ ساله دیگری که سه جریب زمین را زیر کشت بادنجان رومی برده بود، به دلیل آنچه نبود بازار مناسب می خواند، هر هفت کیلو بادنجان رومی را تنها به ۳۰ افغانی فروخته است. او میگوید:
"سه الی چهار ماه به خاطر به ثمر رسیدن بادنجان رومی های خود زحمت کشیدیم. مصرف کردیم تا حاصلات خوب به دست بیاریم. اما وقتی که خوب پخته می شود قیمت ها به یکبارگی پایین میآید."
ظهور صمدی: سه چهار ماه روی زمین های زراعتی خود زحمت کشیدیم اما وقتی رومی های ما پخته شد، قیمت ها بسیار پایین آمد.
بیشتر محصولات کشاورزی افغانستان، از جمله میوه های تازه، از طریق گذرگاه مرزی تورخم به پاکستان و از آنجا به کشورهای دیگر صادر میشوند. اما بسته شدنهای مکرر این مسیر به دلایل مختلف، تأثیرات منفی بسیاری بر کشاورزان در افغانستان گذاشته است.
محبوب تنها، یکی از کارشناسان امور اقتصادی است. از دید او ضعیف بودن بازار فروش محصولات کشاورزان محلی عوامل مختلف دارد:
"اول اینکه ثبات سیاسی در کشور به شکل درست که قانونمند باشد وجود ندارد که تعامل کشور های همسایه را در یک مکانیزم قانونی بررسی کنند، بخصوص کشورهای همسایه ما مثل پاکستان، وقتی به ثمر رسیدن محصولات زراعتی ما که میشود یا راه را بسته میکنند یا میزان مالیات را بلند میبرند. این باعث تلف شدن محصولات زراعتی دهاقین ما میشود و این کار باعث میشود که سرمایه گذاران ما اعتماد نکنند تا در کشور سرمایه گذاری کنند."
لاری های محصولات زرعتی افغانستان که به دلیل بند شدن راه تورخم، متوقف مانده بودند.
او برای رفع مشکلات کشاورزان محلی چنین پیشنهاد میکند:
"تفاهم و روابط با کشورهای همسایه باید داشته باشیم بخصوص کشور هایی که صادرات ما از آنجا عبور می کند مثل پاکستان. آنان در یک چوکات لازم و همیشگی باید قانونمند رفتار کنند. دوم این که تفاهم با سرمایه گذاران و جذب آنان را داشته باشیم که آنان بالای دولت اعتماد کنند و سرمایه های خود را در افغانستان سردخانه ها و فابریکه های تولیدی بسازند که محصولات زراعتی ما به شکل درست به فروش برسد."
پیش از بازگشت طالبان به قدرت، محصولات زراعتی افغانستان از طریق زمین و دهلیزهای هوایی به کشورهای مختلف صادر میشد، اما در سه سال اخیر صادرات هوایی کاهش یافته و صادرات زمینی نیز با مشکلاتی مواجه شده است.