در طی دو دهه اخیر، این اولین بار است که موضوع افغانستان در انتخابات امریکا بسیار کمرنگ است. انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در ۵ نومبر برگزار می‌شود و این سوال بار دیگر اهمیت یافته که تا چه اندازه حکومت پس از انتخابات این کشور برای افغانستان تحت کنترل طالبان اهمیت خواهد داشت.
نام افغانستان در کمپاین‌های انتخاباتی امسال به این محدود می‌شود که حزب جمهوری‌خواه حزب دموکرات حاکم را مسئول هرج‌ومرج در جریان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در ماه اگست ۲۰۲۱ می‌داند. در مقابل، مقامات دموکرات، حزب جمهوری‌خواه را مسئول امضای توافق‌نامه دوحه در سال ۲۰۲۰ با طالبان می‌دانند که به خروج نیروهای امریکایی و بازگشت طالبان به قدرت منجر شد.
بسیاری از تحلیلگران به این باورند که افغانستان دیگر در اولویت سیاست خارجی امریکا قرار ندارد، زیرا توجه امریکا به درگیری‌های اوکراین و شرق میانه متمرکز شده است. پروفیسور محمد اسحاق اتمر از پوهنتون دیپلماسی فرهنگی برلین به رادیو آزادی گفت:
«در حال حاضر، اولویت‌های رئیس‌جمهور بعدی امریکا جنگ در اوکراین، وضعیت شرق میانه و درگیری ایران و اسرائیل است. فکر می‌کنم که موضوع افغانستان در حال حاضر جزو اولویت‌های اصلی آنان نیست.»
بیشتر در این باره: بازداشت یک افغان به اتهام برنامه‌ریزی برای حمله بر مردم در روز انتخابات ایالات متحدۀ امریکاعلی احمد جلالی، استاد پوهنتون دفاع ملی واشنگتن نیز معتقد است که افغانستان در انتخابات امسال اهمیت چندانی نداشت و نتایج آن تغییری بزرگ در وضعیت افغانستان ایجاد نخواهد کرد.
«سیاست خارجی در انتخابات امریکا مطرح نیست و مسائل داخلی اهمیت بیشتری دارند. از افغانستان یادی نشده، بنابراین فکر نمی‌کنم اگر هر کدام برنده شوند در بخش افغانستان کدام تغییر بزرگی بیاید زیرا اکنون مهم‌ترین مسئله در امریکا رقابت بین قدرت‌های بزرگ است و روی مسائل کوچک سرمایه‌گذاری زیادی نمی‌شود.»
جلالی: سیاست خارجی در انتخابات امریکا مطرح نیست و مسائل داخلی اهمیت بیشتری دارند
استاد زمان استانیزی از پوهنزی علوم سیاسی پوهنتون دولتی کالیفرنیا می‌گوید که افغانستان همچنان در حاشیه‌ی انتخابات امریکا قرار دارد.
آقای استانیزی پیش‌بینی می‌کند که افغانستان در سیاست‌های آیندهٔ ایالات متحده جای زیادی نخواهد داشت.
«در سیاست خارجی بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها تفاوت چندانی وجود ندارد. به همین دلیل موضوع افغانستان همچنان در حاشیه مانده است. فکر می‌کنم فقط در صورتی مسئله افغانستان دوباره برای امریکایی‌ها مهم خواهد شد که مسئله اوکراین حل شود. زیرا این مسئله باعث شد امریکایی‌ها در نتیجۀ توافق دوحه افغانستان را ترک کنند، اما همان‌طور که می‌بینیم مسئله اوکراین حل‌شده به نظر نمی‌رسد.»
پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان در اگست ۲۰۲۱، ماهیت روابط بین حکومت طالبان و ایالات متحده چندان روشن نیست. امریکا از یک سو به افغانستان تحت حاکمیت طالبان کمک مالی می‌کند، اما از سوی دیگر بیش از ۶ میلیارد دالر از دارایی‌های افغانستان را مسدود کرده است و همواره از طالبان به دلیل نقض حقوق بشری، به ویژه محدودیت‌های تحصیل و کار برای دختران و زنان، انتقاد می‌کند.
آیا این سیاست امریکا پس از انتخابات ادامه خواهد داشت؟
آقای استانیزی هشدار می‌دهد که اگر طالبان در سیاست‌های خود تجدید نظر نکنند، آیندهٔ افغانستان چندان روشن نخواهد بود.
«سیاست داخلی افغانستان در انحصار مطلق طالبان است و متأسفانه به نظر می‌رسد تا کنون تغییر قابل توجهی صورت نگرفته است. اگر طالبان از شرایط کنونی استفاده نکنند و به ملت رجوع نکنند، کسانی دیگر خواهند آمد و مردم را به طرف خود خواهند برد و علیه طالبان استفاده خواهند کرد. یعنی افغانستان روزهای امیدوارکننده زیادی در پیش ندارد.»
مقامات طالبان در جریان امضای توافق‌نامهٔ دوحه با ایالات متحده در فبروری ۲۰۲۰، توافق کرده بودند که به هیچ گروه تروریستی اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان برای تهدید منافع امریکا و متحدانش استفاده شود.
با این حال، ادعا می‌شود که بیش از بیست گروه تروریستی بین‌المللی، از جمله القاعده و شاخهٔ ولایت خراسان داعش، همچنان در افغانستان فعال‌اند.
ادعا می شود که بیش از بیست گروه تروریستی در افغانستان فعال هستند.
آیا پس از انتخابات، حکومت جدید امریکا علاقه‌مند به سرکوب این گروه‌های تروریستی خواهد بود؟
رئیس‌جمهور جو بایدن پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان آشکارا گفت که ایالات متحده همچنان به سرکوب گروه‌های تروریستی در افغانستان ادامه خواهد داد. مقامات نظامی امریکا از حملات هوایی یا به اصطلاح عملیات «فرا افق» یاد می‌کنند.
جنرال پاتریک رایدر، سخنگوی وزارت دفاع امریکا، در ماه اسد امسال گفت که گروه داعش می‌تواند دوباره در کشورهایی مانند افغانستان رشد کند. او در پاسخ به پرسشی در مورد تحت نظر داشتن شاخهٔ خراسان داعش گفت که در صورت تهدید منافع امریکا، اقدامات لازم علیه آنان انجام خواهد شد.
آیا این تهدید برای افغانستان تحت حاکمیت طالبان مشکلی ایجاد نخواهد کرد؟
در پاسخ به این سوال، آقای اتمر چنین می‌گوید:
«وضعیت افغانستان در سیاست امریکا جایگاه ویژه‌ای دارد، به این معنی که امریکایی‌ها همچنان در تعقیب گروه‌هایی هستند که گفته می‌شود در منطقه فعال‌اند مانند القاعده، داعش و گروه‌های دیگر. امریکا همواره در تلاش است تا این گروه‌ها را ردیابی کند و در صورت تهدید برای منافع امریکا در منطقه، آن‌ها را هدف قرار خواهد داد.»
آقای جلالی نیز به این باور است که هر حزبی که انتخابات امریکا را برنده شود، از طریق شرکای منطقه‌ای، مانند قطر، از منافع خود در افغانستان محافظت خواهد کرد تا شرایطی ایجاد نشود که منافع ایالات متحده را به خطر اندازد.
به گفتۀ ناظران، اگرچه توجه امریکا به افغانستان کاهش یافته، اما این به معنای اجازه دادن به اقدامات علیه منافع امریکا نیست.
بیشتر در این باره:
تهاجم قوای امریکایی و متحدین به افغانستان؛ بیست سال حضور و مبارزه با چی چالش‌هایی به همراه بود؟کانگرس امریکا: برای آزادی سه امریکایی دربند طالبان، باید زود اقدام شودمراسم یادبود از یازدهم سپتامبر با حضور رئیس جمهور بایدن و شخصیت های برجسته در نیویارک برگزار شدپانزده سپتامبر «روز جهانی دموکراسی» ، چالش‌های فرا راه دموکراسی در افغانستان کدام‌ها اند؟در جولای ۲۰۲۲، ایمن الظواهری، رهبر شبکهٔ القاعده، در یک حمله هوایی امریکا در کابل کشته شد. همچنین گزارش‌هایی از گزمه‌های طیاره‌های بی‌سرنشین امریکایی در مناطق مختلف افغانستان به گوش می‌رسد.
در سه سال گذشته، سیاست امریکا در قبال افغانستان به این اندازه محدود بوده است. اما زمانی که رئیس‌جمهور جدید امریکا در ۲۱ جنوری سخنرانی خود را ارائه کند، شاید روشن شود که آیا سیاست جدیدی در قبال افغانستان در پیش خواهد گرفت یا خیر.