فقر و تنگ دستی در افغانستان بسیاری از خانواده ها را مجبور ساخته تا اطفال شان را بجای فرستادن به مکتب از آنان به عنوان نان آور خانه استفاده نمایند. در جاده های بسیاری از شهر های بزرگ به خصوص کابل ده ها اطفال به چشم می خورند که مصروف کار های شاقه و حتی بالاتر از توان شان اند.
در یکی از جاده های شهر کابل با پسر 10 ساله سر خوردم که شغل بوت دوزی داشت و از همین طریق نان شب و روز خانواده اش را تامین می کند. این طفل که محمد آجان نام دارد، صنف پنج مکتب محمد علم فیضاد است و همه روزه در کنار جاده های شهر کابل مصروف بوت دوزی و رنگ کردن بوت می باشد.
خواستم با این پسر رشته سخن را باز کنم، وی بعد از صحبت مختصر با من در باره زندگی اش قصه کرد:
« اسم من محمد آجان است، صنف پنج مکتب هستم، یک برادرم در رستورانت کار می کند روز 150 افغانی می گیرد، قبلاً پدرم بوت دوزی می کرد حالی من می کنم و مصرف روزنانه فامیلم را تهیه می کنم. »
برای اینکه از احوال محمد آجان بیشتر جویا شوم سری زدم به خانهء این پسر. محل که محمد آجان با خانواده اش زنده گی می کند جز چهار دیواری کهنه و ویرانه بیش نبود. محمد آجان با 3 خواهر، 5 برادر، پدر و مادرش زیر یک سقف تاریک و کهنه که در اثر باران های موسمی کاملاً ازهم ریخته و شوریده است زندگی می کند.
مادر محمد آجان با گلوی گرفته و چشم های پراشک شرایط زندگی شان را برایم چنین قصه کرد:
« پسرم درس می خواند، زمانی که از مکتب می آمد می گفتیم که پول گاز نیست پول نان نیست بیچاره مجبور شد به خاطر همین ناداری و ناچاری ما بودت دوزی کند و مصرف خانه را پیدا کند. »
محمد آجان می گوید که او هم مانند دیگر هم سن و سال هایش آرزو دارد به درس ادامه دهد اما به گفته وی مشکلات اقتصادی او را مجبور می سازد که بسیاری اوقات را به جای حاضر شدن در مکتب، صرف کار نماید.
با تعداد از استادان محمد آجان در مکتب محمد علم فیضاد صحبت کردم آنان می گویند که این پسر یکی از شاگردان است که به درس، تعلیم و تربیه علاقه زیاد دارد. یک تن از معلمین محمد آجان در این مورد بیشتر گفت:
« محمد آجان از جمع شاگردان ممتاز این صنف است، با وجودیکه مشکلات اقتصادی دارد ولی منظم به مکتب می آید، جریده تهیه می کند، قرآن شریف تلاوت می کند، مقاله و سرود ملی را می خواند. در این مدت از هیچ معلم و هم صنفی اش نه شنیده ام که از وی ناراض باشند. »
این تنها محمد آجان نیست که مجبور به تهیه نفقه خانواده اش است بلکه اطفالی دیگری هم در افغانستان زندگی می کنند که به سبب مشکلات اقتصادی دست به انجام کار های مختلف بالاتر از توان شان می زنند.
در این حال مسوول بخش اطفال در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می گویند، استخدام اطفال در کار های شاقه از سوی مالکین شرکت ها و نبود قانون در این خصوص، فقر و شرایط نا مناسب محیطی از عوامل افزایش اطفال کارگر در این کشور اند.
نجیب الله ببرک زی در صحبت با رادیو آزادی در رابطه به ارقام اطفال که مصروف انجام کار های شاقه اند گفت:
« در افغانستان تا حال کدام نهادی ملی یا بین المللی نبوده که تعداد دقیق اطفال که کارشاقه انجام میدهند را تعین کند. اما در سطح کشور کارشاقه اطفال وجود دارد، که از صدها هزار هم زیاد می باشد ولی بین 65 و هفتاد هزار طفل تنها در کابل مصروف کار شاقه می باشند. »
آقای ببرک زی افزود، اطفال که تن به انجام کارهای شاقه میدهند در برخی اوقات مورد سوی استفاده هم قرار می گیرند. هرچند انجام کار های شاقه و اجباری بالای اطفال به اساس قانون در افغانستان منع است، اما فقر و بیچاره گی، این اطفال را مجبور به کار کردن می سازد.
خانواده های اطفال از آنچه عدم توجه حکومت افغانستان در زمینه تامین حقوق اطفال و بهبود وضعیت زنده گی آنها می خواند، انتقاد می کنند. اما وزارت کار و امور اجتماعی، شهدا و معلولین افغانستان پیوسته از یک سلسله برنامه ها و اقدامات در این راستا سخن زده است. اقدامات که گفته می شود در حل مشکلات اطفال تاکنون نتایج موثر نداشته اند.
لیزا حیدری
در یکی از جاده های شهر کابل با پسر 10 ساله سر خوردم که شغل بوت دوزی داشت و از همین طریق نان شب و روز خانواده اش را تامین می کند. این طفل که محمد آجان نام دارد، صنف پنج مکتب محمد علم فیضاد است و همه روزه در کنار جاده های شهر کابل مصروف بوت دوزی و رنگ کردن بوت می باشد.
خواستم با این پسر رشته سخن را باز کنم، وی بعد از صحبت مختصر با من در باره زندگی اش قصه کرد:
« اسم من محمد آجان است، صنف پنج مکتب هستم، یک برادرم در رستورانت کار می کند روز 150 افغانی می گیرد، قبلاً پدرم بوت دوزی می کرد حالی من می کنم و مصرف روزنانه فامیلم را تهیه می کنم. »
برای اینکه از احوال محمد آجان بیشتر جویا شوم سری زدم به خانهء این پسر. محل که محمد آجان با خانواده اش زنده گی می کند جز چهار دیواری کهنه و ویرانه بیش نبود. محمد آجان با 3 خواهر، 5 برادر، پدر و مادرش زیر یک سقف تاریک و کهنه که در اثر باران های موسمی کاملاً ازهم ریخته و شوریده است زندگی می کند.
مادر محمد آجان با گلوی گرفته و چشم های پراشک شرایط زندگی شان را برایم چنین قصه کرد:
« پسرم درس می خواند، زمانی که از مکتب می آمد می گفتیم که پول گاز نیست پول نان نیست بیچاره مجبور شد به خاطر همین ناداری و ناچاری ما بودت دوزی کند و مصرف خانه را پیدا کند. »
محمد آجان می گوید که او هم مانند دیگر هم سن و سال هایش آرزو دارد به درس ادامه دهد اما به گفته وی مشکلات اقتصادی او را مجبور می سازد که بسیاری اوقات را به جای حاضر شدن در مکتب، صرف کار نماید.
با تعداد از استادان محمد آجان در مکتب محمد علم فیضاد صحبت کردم آنان می گویند که این پسر یکی از شاگردان است که به درس، تعلیم و تربیه علاقه زیاد دارد. یک تن از معلمین محمد آجان در این مورد بیشتر گفت:
« محمد آجان از جمع شاگردان ممتاز این صنف است، با وجودیکه مشکلات اقتصادی دارد ولی منظم به مکتب می آید، جریده تهیه می کند، قرآن شریف تلاوت می کند، مقاله و سرود ملی را می خواند. در این مدت از هیچ معلم و هم صنفی اش نه شنیده ام که از وی ناراض باشند. »
این تنها محمد آجان نیست که مجبور به تهیه نفقه خانواده اش است بلکه اطفالی دیگری هم در افغانستان زندگی می کنند که به سبب مشکلات اقتصادی دست به انجام کار های مختلف بالاتر از توان شان می زنند.
در این حال مسوول بخش اطفال در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می گویند، استخدام اطفال در کار های شاقه از سوی مالکین شرکت ها و نبود قانون در این خصوص، فقر و شرایط نا مناسب محیطی از عوامل افزایش اطفال کارگر در این کشور اند.
نجیب الله ببرک زی در صحبت با رادیو آزادی در رابطه به ارقام اطفال که مصروف انجام کار های شاقه اند گفت:
« در افغانستان تا حال کدام نهادی ملی یا بین المللی نبوده که تعداد دقیق اطفال که کارشاقه انجام میدهند را تعین کند. اما در سطح کشور کارشاقه اطفال وجود دارد، که از صدها هزار هم زیاد می باشد ولی بین 65 و هفتاد هزار طفل تنها در کابل مصروف کار شاقه می باشند. »
آقای ببرک زی افزود، اطفال که تن به انجام کارهای شاقه میدهند در برخی اوقات مورد سوی استفاده هم قرار می گیرند. هرچند انجام کار های شاقه و اجباری بالای اطفال به اساس قانون در افغانستان منع است، اما فقر و بیچاره گی، این اطفال را مجبور به کار کردن می سازد.
خانواده های اطفال از آنچه عدم توجه حکومت افغانستان در زمینه تامین حقوق اطفال و بهبود وضعیت زنده گی آنها می خواند، انتقاد می کنند. اما وزارت کار و امور اجتماعی، شهدا و معلولین افغانستان پیوسته از یک سلسله برنامه ها و اقدامات در این راستا سخن زده است. اقدامات که گفته می شود در حل مشکلات اطفال تاکنون نتایج موثر نداشته اند.
لیزا حیدری
