رقم روز افزون بیجا شده گان داخلی از بهر نا امنی‌ها و بازگشت پنجصد هزار پناهجو از ایران و پاکستان، معضلی است که ادارۀ کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهجویان (یو ان اچ سی آر ) را نگران ساخته و پیامد آن را وقوع یک بحران انسانی در افغانستان می‌خواند.
این اداره می‌گوید از وضعیت مهاجراینی که از پاکستان بازگشت می‌کنند و به سرپناه و کمک‌های اولیه دسترسی ندارند، سخت نگران است.
فابیو وارولی معاون این سازمان در کابل در پایان یک سیمینار در صحبت با رادیو آزادی گفت:
"یو ان اچ سی آر و جامعه جهانی نه تنها از افزایش بیجاه شده‌های داخلی بلکه از بازگشت تعدادی زیادی مهاجرین افغان که از پاکستان به کشور بر می‌گردند، سخت نگران است. پروسه برگشت مهاجرین افغان به کشور در ماه جولای آغاز شده و تا اخیر نیم میلیون مهاجر افغان از پاکستان به کشور بر خواهند گشت."
در سیمینار سه روزهای که روز شنبه در کابل برگزارش شده بود، از مسئولان ریاست‌های مهاجرین و عودت کنندگان ولایات دعوت شده است تا برای آنان از چگونگی آمادگی و فراهم سازی زمینه بازگشت مهاجرین افغان از ایران و پاکستان و نیز رسیدگی به بیجا شدگان داخلی، آگهی دهی شود.
با این همه، کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهجویان در حالی از پیامد‌های بازگشت سیل آسای مهاجرین و بیجا شده‌گان داخلی در افغانستان هشدار می‌دهد که بر بنیاد آمارهای پیش بینی شده، قرار است نیم میلیون تن تا پایان امسال تنها از پاکستان به کشور بازگشت کنند.
اما آیا به راستی حکومت افغانستان آماده پذیرش این شمار از بازگشت کنندگان است؟
سید حسین عالمی بلخی وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان که در این سیمینار حضور داشت، در صحبت با رادیو آزادی گفت، این وزارت بودجه کافی برای کمک رساندن به بیجا شدگان را ندارد. اما تأکید کرد که با آن هم این وزارت در همکاری با نهاد‌های کمک رسان به نیازهای بیجا شدگان رسیدگی کرده‌است.
بلخی می‌گوید، تلاش‌ها برای جلوگیری از بحران انسانی در این کشور ادامه دارد.
وی گفت:
"به بیجا شده‌گان کندز که بیرون از این ولایت بودند، کمک‌ها رسانیده شد، طبعاً زمانیکه بازگشت از پاکستان افزایش یافت، تلاش کردیم که آمادگی لازم در این راستا گرفته شود، موسسات بودجه های‌شان را در این راستا افزایش دادند و هم وزارت مهاجرین با توجه به نزدیک شدن زمستان، برنامه داشته باشیم که آسیب پذیری کمتر شود."
بر بنیاد آمارهای وزارت مهاجرین، تنها بیست هزار بیجا شده از کندز در دیگر ولایات کشور پناه برده‌اند و تلاش برای فراهم سازی زمینه بازگشت آنان به ولایت‌های شان ادامه دارند.
با این همه نگرانی‌ها، در دو روز گذشته گزارش‌های از بیرون کردن اجباری هشتاد هزار پناهجوی افغان از سوی کشورهای اروپایی نیز پخش شده‌است، آنچه وزارت مهاجرین و عودت کنندگان آن را بیجا می‌خواند.
این وزارت می‌گوید، قرار است افغانستان در نشست سه جانبۀ که میان افغانستان، پاکستان و ادارۀ "یو ان اچ سی آر" در روزهای آینده برگزار گردد، افغانستان معضل پناهجویان افغان را به گونه جدی مطرح کند و برای رسیدگی به این بحران، به یک توافق نهایی با این کشورها دست یابد.
نظیفه محبوبی
