ولایت هلمند جایی‌که ۹۰ درصد کوکنار افغانستان در آن کشت میشود، در حال حاضر میزبان هزاران نفریست که برای جمع‌آوری حاصلات کشت کوکنار به این ولایت سرازیر شده‌اند.
در میان این هزارن تن، افراد گروه طالبان نیز شامل اند که برای جمع‌آوری حاصلات کوکنار از کویته و پشاور به هلمند آمدهاند.
حیات‌الله حیات والی هلمند در صحبت با رادیو آزادی، آمدن طالبان در هلمند را برای نیشترزنی کوکنار تائید می‌کند و میگوید:
"در میان نیشترزنها طالبان مسلح نیز میایند، در حال حاضر ۲۵ هزار تن برای جمع‌آوری محصولات کشت کوکنار به هلمند، ارزگان و کندهار آمدهاند و آنها از کویته و ولایات همجوار داخل این ولایات شده‌اند."
آقای حیات میگوید، در مناطق هلمند که تحت کنترول طالبان مسلح قرار دارند کشت کوکنار افزایش یافته‌است.
در حال حاضر بخش اعظم ولایت هلمند در تصرف این گروه شورشی قرار دارد.
خبرنگار رادیو آزادی در هلمند میگوید، ولسوالیهای باغران، دیشو، نوزاد، موسی‌قلعه، خانشین، ناوه و سنگین به‌طور مکمل تحت کنترول طالبان قرار دارند، در حالیکه بخشهای از گرشک، نادعلی، مارجه و واشیر هنوز هم در تصرف نیروهای امنیتی میباشند.
نا امنی‌ها و ادامه گسترش حضور طالبان تا دروازههای شهر لشکرگاه عامل اصلی بالا رفتن سطح کشت کوکنار در هلمند گفته میشود.
والی هلمند این را نمیداند که کشت کوکنار در هلمند به چه پیمانه افزایش یافته‌است اما میگوید:
"کشت کوکنار در همه مناطق تحت کنترول طالبان مسلح افزایش یافته‌است سال گذشته هشتاد هزار هکتار زمین در هلمند کوکنار کشت شده بود و مطمئن استم که امسال افزایش یافته‌است."
جنگ در هلمند، بزرگترین تولید کننده تریاک، زمانی شدت گرفت که نیرو های بریتانیایی و امریکایی در اواخر سال ۲۰۱۴ میلادی آنجا را ترک کردند.
این اقدام پس از آن صورت گرفت که سازمان پیمان اتلانتیک شمالی یا ناتو بخش اعظم نیروهای تحت رهبری‌اش را از افغانستان بیرون کرد و مسئولیت رهبری جنگ علیه طالبان را به عهده نیروهای افغان گذاشت.
بر اساس گزارش‌ها، حدود ۲۵ هزار سرباز امریکایی و بریتانیایی تا سال ۲۰۱۴ میلادی در هلمند مستقر بودند، جایی‌که بیشترین تلفات را متحمل شدند.
والی هلمند میگوید، تریاک و سنگ رخام ولایت هلمند دو منبع بزرگ عایداتی طالبان اند و از همین‌رو هلمند همچنان به‌عنوان محور اصلی جنگ طالبان باقی ماندهاست.
وی افزود:
"کشت کوکنار، سنگ رخام که معادن‌اش در جنوب هلمند است و همچنان صرفیه برق منابع عایداتی طالبان در این ولایت است اما بیشترین پول را این گروه از درک کوکنار بدست میاورند که از آن نه‌تنها علیه نیروهای افغان در هلمند میجنگند بلکه جنگ‌شان را در ولایات دیگر نیز تمویل میکنند."
- اما طالبان از کوکنار چگونه سود میبرند؟
جبار قهرمان قوماندان اوپراتیفی نیروهای امنیتی و دفاعی در هلمند میگوید، عُشر، نیشترزنی و انتقال تریاک عواید عمده گروه طالبان را در این ولایت تشکیل میدهند.
قهرمان در باره جمع‌آوری عُشر از زمینهای کشت کوکنار توسط طالبان میگوید:
"حدود یک و نیم ماه پیش یک هیئت طالبان از پاکستان آمد و تمام زمینهای را که کوکنار کشت شده جریب به جریب محاسبه کرد و روی هر جریب زمین ۵۰۰۰ افغانی عُشر تعیین کرد. همچنان طالبان که برای نیشترزنی به هلمند میایند جداگانه پول میگیرند و حتی زمانیکه تریاک به نقطه صفری که رباط نام دارد انتقال میابد از هر کیلو تریاک پول میگیرند این همه پول برای تمویل جنگ کافی است."
- طالبان در این مورد چی میگویند؟
دو منبع نزدیک به شورای طالبان در شهر کویته که نخواستند نام‌هایشان گرفته شود، در صحبت با رادیو آزادی گفتهاند که انتظار دارند عایداتی بیشتر را از درک محصولات کوکنار امسال بدست آورند.
یک عضو ارشد گروه طالبان که برای جمع‌آوری محصولات کشت کوکنار از کویته به هلمند رفتهاست به رادیو آزادی گفت، در جمع آنها پاکستانیها نیز بنام کارگر برای نیشترزنی به هلمند آمدهاند.
ساکنان هلمند و برخی دیگر از نقاط نیز در این فصل به مزارع کوکنار رو میآورند و در آنجا به‌عنوان افراد روزمزد کار میکنند.
رادیو آزادی نیز با چند تن از کسانیکه برای جمع‌آوری محصولات کشت کوکنار به هلمند رفته‌اند صحبت کرده است.
دو تن از آنها میگویند:
"عبدالوهاب استم از بازار گرشک، وظیفه مه نیشتر زدن است از روی مجبوریتهای اقتصادی که دارم."
"محب‌الله استم از ولایت زابل به هلمند آمدیم در یک گروه ۲۴ نفری که همه برای جمع‌آوری محصولات کوکنار آمدیم، زمانیکه در جریان روز هوا گرم میشود یعنی در ظهر دو بار نیش میزنیم که تا عصر دوام می‌کند و یکبار هم صبح وقت."
در میان اینها یک پسر خورد سال هم است که برای جمع‌آوری محصولات کشت کوکنار به هلمند آمده و میگوید:
"عزت‌الله استم از غزنی به هلمند آمدیم برای نیشتر زدن و این کار برایم آسان است از روی مجبوریت زیاد این کار را میکنم."
- هلمند شامل کمپاین کشت کوکنار نیست
حکومت وحدت ملی که مبارزه با مواد مخدر را یکی از اولویتهای کاریش اعلان کرده اما وزارت مبارزه با مواد مخدر که پالیسیهای این حکومت در مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر را رهبری می‌کند، میگوید امسال هیچ نوع کمپاین برای جلوگیری از کشت کوکنار در هلمند راه اندازی نشدهاست.
ذبیح دایم مشاور مطبوعاتی این وزارت به رادیو آزادی گفت:
"پلان را که امسال وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان برای تخریب مزارع کوکنار ترتیب کردهاست متأسفانه نتوانستیم در ولایت هلمند تطبیق کنیم زیرا شرایط جنگ بود و نیرو های افغان همواره در جنگ با مخالفین مسلح بودند."
آقای دایم همچنان افزود، در اوسط ماه سپتمبر سال جاری میلادی روشن خواهد شد که کشت کوکنار به تناسب سال پیش در افغانستان افزایش یافته‌است یا خیر زیرا سروی که حکومت برای جمع‌آوری ارقام در این مورد می‌کند تا آن زمان پایان خواهد یافت.
اما امار سالهای پیش که از سوی این وزارت نشر شده، نشان میدهد که در ۲۰۱۴ میلادی ۲۲۴ هزار هکتار زمین، در ۲۰۱۵ میلادی ۱۸۳ هزار هکتار زمین و در سال ۲۰۱۶ میلادی دوصد و یک هزار هکتار زمین کوکنار در سراسر افغانستان کشت شد.
از مجموع ۳۴ ولایت افغانستان در ۲۰۱۶ میلادی، در ۱۳ ولایت کشت کوکنار صفر اعلام شد.
مشاور مطبوعاتی وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان میگوید، سالانه دهها میلیارد دالر از کشت کوکنار به جیب مافیا میریزد.
وی افزود:
"یک چالش عمده نه‌تنها برای هلمند بلکه در سرتاسر افغانستان است از یکسو مخالفین تمویل میشوند و از سوی دیگر افزایش معتادین در افغانستان. از کشت کوکنار مافیا منطقه و بیرون از منطقه نفع میبرند که یک پول گزاف سالانه مبلغ ۶۵ تا ۷۰ میلیارد دالر است."
بر اساس تخمین سازمان ملل، در سال ۲۰۱۶ میلادی بین ۴۸۰۰ تُن تا ۶۰۰۰ تُن تریاک در افغانستان تولید شدهاست.
گزارش: فرشته نگاه
