سخنان اخیر حسن روحانی رئیس جمهور ایران در مورد ایجاد بندهای آب در افغانستان، سرخط رسانه‌های افغانستان قرار گرفته‌است.
از واکنش مردم و فعالان مدنی گرفته تا واکنش‌های تند شورای ملی و حکومت را در بر دارد.
نهاد موسوم به روند مدنی جوانان افغان سخنان اخیر حسن روحانی را به شدت تقبیح کرده و از وی خواستند تا از افغان‌ها معذرت بخواهد.
مسئولان این نهاد می‌گویند مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی استفاده از رود هلمند واضح است.
نهاد روند مدنی جوانان افغان نشستی خبری را برگزار کرده می‌گویند که این اظهارات آقای روحانی بیانگر مداخله آشکار ایران در امور افغانستان است.
غورزنگ سیال یکی از مسئولان این نهاد می‌گوید:
"ما صحبت‌های آقای روحانی را تقبیح می‌کنیم، از وزارت خارجه می‌خواهیم از ایران به‌گونه دیپلوماتیک بخواهد تا از افغان‌ها پوزش‌خواهی کرده و در آینده از بیان چنین اظهارات خودداری بکنند."
این در حالیست که حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در یک همایش گفته‌است که اعمار بندها در افغانستان بالای محیط زیست ایران تأثیرگذار است.
اما وزارت انرژی و آب افغانستان در واکنش به این اظهارات گفته‌است، مدیریت و کنترول آب در افغانستان بر اساس منافع ملی و احترام به کنواسیون‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد و این کار تهدیدی برای ایران نیست.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ در زمان صدارت موسی شفیق معاهده را در زمینه استفاده از آب هلمند به امضا رساندند.
بر اساس گزارش‌ها، حق آب ایران در این معاهده ۲۶ متر مکعب در ثانیه موافقت شده‌بود.
حکومت افغانستان نیز می‌گوید که در ماده پنجم این معاهده آمده‌است:
"ایران حق هیچ‌گونه ادعا بر آب هلمند، بیشتر از مقداری‌که طبق این معاهده تثبیت شده‌است، را ندارد."
رئیس جمهور غنی همچنان در همایش بین‌المللی بزرگداشت از کارنامه‌های محمد موسی شفیق، گفته بود که این معاهده به سود افغانستان است و اجرای آن در دستور کار دولت‌اش قرار دارد.
در یک محل دیگری از کابل هم جرگه مشترک انجمن‌های جوانان لویه پکتیا گردهم آمده و از موقف حکومت افغانستان در زمینه ایجاد بندها حمایت‌شان را اعلام کردند.
ضیاالحق فضلی یکی از این جوانان گفت:
"از پلان حکومت برای ایجاد بندهای آب پشتیبانی کامل می‌کنیم و برای دفع اهداف شوم کشور ایران در کنار حکومت خود خواهیم ایستاد."
از سوی هم نجیب‌الله آزاد معاون سخنگوی رئیس جمهور می‌گوید مدیریت آب یک موضوع قانونی است و نگرانی همسایه‌ها بی‌جاست.
او گفت:
"مدیریت آب در اولویت ماست، قوانین بین‌المللی به ما اجازه استفاده و مالکیت این آب‌ها را می‌دهد."
شماری از کارشناسان بین‌المللی افغان از جمله قدرت‌الله زواک می‌گوید استفاده از آب حق افغانستان است، اما باید تشویش‌های همسایه‌ها را نیز در نظر بگیرد.
وی می‌گوید که باید این مشکل از طریق گفت‌وگو و ایجاد راهکارهای مناسب حل شود.
گزارش: نورالله شایان
