رینا امیری، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحدۀ امریکا در امور حقوق بشر، زنان و دختران افغانستان میگوید که بیشتر خبرنگاران در افغانستان به ویژه خبرنگاران زن بیکار هستند و آنهایی هم که هنوز مشغول به کار اند برای جلوگیری از تهدیدات، با خودسانسوری روبهرو هستند.
رینا امیر به روز چهارشنبه در پیامی به مناسبت ۱۳ فبروی، روز جهانی رادیو در صفحۀ ایکس خود نوشته است، افغانستان در دو دهۀ گذشته بازترین فضای رسانهای را در منطقه داشت، اما اکنون یکی از کشورهای سرکوبگر رسانهها در منطقه است.
او تأکید کرده است که افغانها بارها به صراحت گفته اند، خواهان مطبوعات آزاد و آزادی رسانهها هستند که به باور خانم امیری مسئولیت پذیری را تقویت میکند.
یک خبرنگار زن: اگر یک موضوع را که ما شواهد و مدارک هم داشته باشیم و خلاف امارت اسلامی باشه حق این را نداریم که آن را نشر کنیم.
این در حالی است که شماری از بانوانی خبرنگار نیز به رادیو آزادی میگویند، فضای رسانهای افغانستان برای شان تنگ شده و آنچه را که اتفاق میافتد، نمیتوانند گزارش دهند.
یکی از بانوان خبرنگار که به دلیل مشکلات امنیتی از گفتن نامش خودداری کرد، به رادیو آزادی گفت:
"خبرنگاران و رسانههای افغانستان با شدت با سانسور مواجه هستند. بیشتر اخبار نظامی و امنیتی و اخباری که مربوط به جنایات حقوق بشری میشود را ما نمیتوانیم نشر و پخش کنیم. خبرنگاران در افغانستان به ویژه خبرنگاران زن در پهلوی دیگر مشکلاتی که دارند مثل عدم دسترسی به معلومات با سانسور نیز در ابعاد گستردهای به صورت جدی مواجه هستند."
یک بانوی خبرنگار دیگر که او نیز نخواست نامش در گزارش گرفته شود، میگوید، هر روز فشارهای حکومت طالبان بر کار خبرنگاران زن بیشتر میشود و زنان خبرنگار با مشکلات جدید و غیر قابل پیشبینی روبهرو هستند:
"اگر یک موضوع را که ما شواهد و مدارک هم داشته باشیم و خلاف امارت اسلامی باشه حق این را نداریم که آن را نشر کنیم. اگر یک سوژۀ خیلی ناب میباشد، سوژهای که موضوع داغ روز است و میخواهیم روی آن کار کنیم از طرف دفتر اصلاً برای ما اجازه داده نمیشود. خودسانسوری یکی از معضلات و چالشهای خیلی جدی است که همه خبرنگاران زن با آن مواجه است."
درهمین حال سُمیه ولیزاده، مسئول کمیتۀ دادخواهی و ارتباطات مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید، فشار بر رسانهها سبب شده که خودسانسوری در رسانههای داخل افغانستان به اوج خود برسد:
"متاسفانه یک رویکرد انتقادی در بدنۀ گروه حاکم در داخل افغانستان وجود ندارد، نمیخواهند که هیچ نقدی از عملکرد حکومت و رژیم مستبد طالبانی صورت بگیرد و حقایق کتمان میماند. مردم نمیتوانند صدای خود را بلند کنند و رسانه تنها امید مردم افغانستان میباشند و این درد مردم را بیشتر میسازد و در حقیقت سبب میشود که رسانههای داخل افغانستان هم اعتبار و اعتماد خود را در مقابل مخاطبین خود از دست بدهند."
مهاجر فراهی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان به پرسشهای رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد، اما پیش از این ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان گفته بود که به آزادی بیان و رسانهها در چارچوب شریعت اسلام و منافع ملی متعهد هستند.
پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان، محدودیتهای زیادی بر رسانهها و خبرنگاران وضع شده است.
پیش از این کمیته بینالمللی حمایت از خبرنگاران گفته بود که طالبان در دو و نیم سال حاکمیت شان نزدیک به ۶۴ خبرنگار را به دلیل کار شان در افغانستان بازداشت کردهاند و بر اساس گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز، ۸۰ درصد خبرنگاران زن وظایف شان را از دست داده اند.