برخی از زنان باشندۀ ولایتهای مختلف افغانستان میگویند، پس از آنکه حکومت طالبان پخش موسیقی را ممنوع کرده است، در محافل خوشی از دایره استفاده میکنند.
با رشد و پا باز کردن تنوع هنر موسیقی در محافل در افغانستان، استفاده از دایره، این ساز سنتی رفته رفته به حاشیه کشیده شده بود، اما چرا اکنون در زیر حاکمیت طالبان بار دیگر جای موسیقی با ساز دایره تغییر کرده است؟
پریسا، باشندۀ ولایت تخار چشمدید خود از بر خورد حکومت طالبان به ادعای او با نشر و پخش موسیقی در چند محفل عروسی را چنین میگوید:
"در بعضی از محافلی که گویا یک بلندگوی کوچکی را میمانند ولی طالبان با تمام معنی مخالفت دارند در چندین عروسیها خود ما شاهد بودیم که یک بلندگویی که روشن میکردند، (طالبان) وارد خانه شدند و خیلی وحشت به راه انداختند."
ثنا، باشندۀ کابل میگوید، دایره به گفتۀ او تنها سازی است که مردم اکنون میتوانند با آن محافل خوشی خود را از حالت سکوت بیرون کنند:
"بعد از اینکه حکومت طالبان موسیقی و آهنگ را کاملاً بند کرد، فعلاً هم زیادتر دایره رواج است که استفاده میکنند و اگر جای هم که محفل باشد، خواستند که آهنگ و کدام آلۀ موسیقی و این چیزها استفاده کنند آن هم به شکل پنهانی استفاده میکنند، اما بیشتر فقط دایره رواج دارد."
دوبیتی خوانی و برخی از رقصهای مشهور محلی همانند دورهگی و قرصک پنجشیر با دایره در افغانستان اجرا میشود.
سلما، باشندۀ شهر کابل میگوید، زنان بزرگسال در محافل با دایره دوبیتی خوانی میکنند و دختران و زنان جوان هم به اجرای رقصهای محلی میپردازند:
"رقص به شکل دورهگی بوده، هنوز هم است بخاطر همان استفاده میشود ازش و همچنان همراهاش یگان آهنگها و این چیزها میخوانند و از این رقصها میکنند همراهاش".
در اینجا بخشی از گفتگوی فروشنده و خریدار ساز دایره در یکی از بازارهای دایره فروشان شهر هرات را منعکس می سازیم.
در این گفتگو فروشندۀ ساز دایره تأیید میکند که بازار فروش ساز دایره بعد از ممنوعیت موسیقی از سوی حکومت طالبان گرمتر شده.
در این گفتگو خریدار اما در خرید دایرۀ آراسته با زنگوله نیز به دلیل محدودیتهای حکومت طالبان ظاهراً ترس دارد.
" دایره های کلان زنگوله دار هم دارید؟ زنگوله که دارد.
اینها، کدام است؟
به اینها خو کسی گیر نمیدهد طالبان.
نه.
خاطری یک نفر گفت این زنگوله دار را گیر میدهند.
فروشات چی رقم است حالا بهتر است یا قدیمها بیشتر بود؟
حالا بهتر است،
جالا بیشتر میخرند؟
بخاطر چی حالا بیشتر میخرند؟
موسیقی بند است".
این فروشندۀ ساز دایره میگوید که بهای هر دایره با توجه به سایز و کیفیت ساخت آن ۶۰ تا ۴۰۰ افغانی است.
دایره یکی از آلات موسیقی گرد شکلی است که از قدامت زیادی برخوردار است.
در گذشتهها دایره از پوست حیوانات از جمله گوسفند و بز ساخته میشد، اما اکنون به گفتۀ برخی دایرهفروشان، این ساز با استفاده از مواد پلاستیک شکل در کارخانههای دایرهسازی ساخته میشود.