سرمنشی ناتو: صلح در افغانستان "آسان" نیست؛ اما به آن "بیش از پیش نزدیک شده‌ایم"

ینس ستولتنبرگ منشی عمومی ناتو می‌گوید، رسیدن به صلح در افغانستان آسان نیست؛ اما گفتگوها یگانه راه رسیدن به صلح است.

ستولتنبرگ در پاسخ به پرسشِ رادیو آزادی در یک نشست خبری در بروکسل پایتخت بلجیم به روز چهارشنبه، ۲۶ جون، خطاب به طالبان گفت که در میدان جنگ برنده شده نمی‌توانند.

او بر یک راه حل صلح‌آمیز از راه مذاکره تأکید کرد و افزود: "برای حمایت از تلاش‌های صلح، بهترین راه برای ناتو این است که از نیروهای افغان حمایت کند و آنان را آموزش و مشوره دهد. زیرا، طالبان باید بدانند که نمی‌توانند هرگز در میدان جنگ پیروز شوند. آنان باید به میز مذاکرۀ صلح حاضر شوند."

هنوز نشست دو روزۀ وزیران دفاع ناتو شروع نشده بود که خبر کشته شدن دو سرباز امریکایی در شرق افغانستان در یک کمین طالبان به روز چهارشنبه، سرخط‌ساز شد.

از ستولتنبرگ پرسیدم که این رویداد بر هفتمین دور گفتگوها میان زلمی خلیل‌زاد نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده برای صلح افغانستان و طالبان به روز شنبه در دوحۀ قطر چقدر تأثیر خواهد گذاشت؟

منشی عمومی ناتو در کنار همدردی با خانواده‌های کشته شده‌گان، پاسخ داد که این رویداد اهمیت برقراری صلح در افغانستان را برجسته می‌سازد.

او افزود که ناتو از تلاش‌های صلح ایالات متحده در افغانستان قویاً پشتیبانی می‌کند: "این گفتگوها یگانه راه رسیدن به صلح است. سفیر خلیل‌زاد با همه متحدان ناتو از نزدیک مشوره می‌کند."

واشنگتن برای پایان بخشیدن به جنگ تقریباً ۱۸ ساله در افغانستان تلاش‌های خود را بیش از پیش افزایش داده‌است.

مایک پامپیو وزیر خارجه امریکا حین صحبت در یک کنفرانس خبری در کابل. June 25 2019

مایک پامپیو وزیر خارجۀ ایالات متحده روز سه‌شنبه در کابل بود. او به خبرنگاران گفت: "انتظار دارد که توافق‌نامه صلح افغانستان تا کمتر از دو نیم ماه دیگر پیش از اول سپتمبر امضاء شود."

سفیر خلیل‌زاد برای ترغیب طالبان به برقراری صلح، تا کنون چند بار با نماینده‌گان ارشد شورشیان در قطر دیدار کرده‌است.

دو طرف گفته اند که از جمع چهار موضوع مورد بحث، بر مسودۀ دو مسئلۀ کلیدی توافق کرده‌اند: خروج نیرو از افغانستان و ضمانت‌های امنیتی در کار مبارزه با تروریزم. اما، خلیل‌زاد گفته است، تا بر همه موارد توافق نشده باشد، بر هیچ چیزی توافق نشده‌است.

اما طالبان تا اکنون به درخواست‌ها برای برقراری آتش‌بس و گفتگوی مستقیم با حکومت به رهبری رئیس جمهور غنی پاسخ منفی داده‌اند. این گروه شورشی با افزایش تحرکاتش در مناطق گوناگون هم‌چنین خواهان خروج کامل نیروهای بین‌المللی از افغانستان شده‌است.

ولی آریا تحلیلگر مسائل سیاسی مستقر در لندن است. او به این باور است که با وصف چالش‌های موجود در افغانستان از جمله مبارزه با فساد و نیز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ششم ماه میزان، ناتو می‌تواند در برقراری صلح در این کشور نقش کلیدی بازی کند.

او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "مهم‌ترین مسئله در این مرحله این است که اطمینان حاصل شود که همه مخالفان طالبان اعم از افغان‌ها و غیر افغان‌ها، توافق داشته باشند تا از موقف قوت با طالبان گفتگو کنند. ناتو به‌عنوان یک اتحاد، به خوبی می‌تواند در این زمینه کار کند."

صلح و امنیت کلیدیترین بحث ناتو در بارهء افغانستان

• بحث مفصل در بروکسل

وزیران دفاع ناتو و شریکان‌شان که در افغانستان سرباز دارند، در آخرین روز نشست دو روزۀ‌شان امروز پنجشنبه، ۲۷ جون، به گونۀ مفصل در مورد صلح و امنیت افغانستان بحث می‌کنند.

اسدالله خالد سرپرست وزارت دفاع افغانستان، جنرال اسکات میلر فرماندۀ مأموریت حمایت قاطع ناتو و نیکلاس کی نمایندۀ ارشد ملکی ناتو در افغانستان و نماینده‌گان سازمان ملل‌متحد، اتحادیۀ اروپا و بانک جهانی نیز در این نشست اشتراک می‌کنند.

در حال حاضر، بیش از ۱۷ هزار نیروی ناتو در چهارچوب مأموریت حمایت قاطع در افغانستان حضور دارند که عمدتاً سرگرم آموزش، مشوره و کمک با نیروهای افغان هستند.

ناتو تعهد کرده است که نیروهای افغان را تا سال ۲۰۲۴ تمویل می‌کند. هزینۀ نیروهای افغان سالانۀ بیش از پنج میلیارد دالر تخمین زده می‌شود که قسمت اعظم آن را ایالات متحده می‌پردازد.

• آزمون‌های فرا راه

در کنار این اطمینان بخشی‌ها، چالش‌های هم بر سر راه اند. ادارۀ سرمفتش ویژۀ ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان، سیگار، به تازه‌گی در گزارش ۲۱۰ صفحه‌ای خود گفت که ایالات متحده بر نیروهای افغان نزدیک ۸۴ میلیارد دالر هزینه کرده است، اما در ادامه گفته شده است که میزان تلفات و سطح فرار در صفوف نیروهای افغان هم‌چنان بالا است و این‌که، این نیروها در زمینه‌های سازماندهی، همآهنگی و تدارکاتی مشکل دارند.

ناتو در پایان سال ۲۰۱۴ مأموریت جنگی‌اش را در افغانستان به پایان رساند. از آن هنگام، نیروهای افغان به دشواری توانسته اند از سقوط یک ولایت یا شهر بزرگ در افغانستان به دست شورشیان طالبان جلوگیری کنند.

• نقش بازیگران منطقه‌ای در روند صلح

مقام‌های ناتو می گویند که ثبات افغانستان به نفع همه بازیگران منطقه‌ای است.

کی بیلی هاچیسون نماینده دایمی ایالات متحده در ناتو به روز سه شنبه، ۲۵ جون، در یک نشست خبری در بروکسل گفت، باید همه تلاش‌ها برای با ثبات‌سازی افغانستان متمرکز باشد.

او افزود: "معتقدیم که پاکستان می‌تواند از لحاظ داشتن نفوذ نقش مهمی داشته باشد. جلسه‌های بین دولت افغانستان و پاکستان برگزار شده است و مهم است که تلاش‌های یکپارچه برای با ثبات‌سازی افغانستان توسط پاکستان، ایران، هند، روسیه و چین انجام شود. همه این‌ها بازیگران بالقوه هستند که امیدواریم نقش مثبت بازی کنند."

خانم هاچیسون در حالی این سخن را می‌گوید که به تازه‌گی تنش میان کشورش و ایران در منطقه به بالا‌ترین سطح خود رسیده است.

قرار است، رئیس جمهور غنی امروز پنجشنبه، ۲۷ جون به اسلام‌آباد سفر کند. او پیشاپیش ابراز امیدواری کرده است که فصل جدیدی در روابط میان کابل و اسلام‌آباد گشوده شود و همکاری در راستای صلح جای "بی‌اعتمادی دیرینه" را بگیرد.

کابل و متحدش واشنگتن، پاکستان را به فراهم کردن لانه‌های امن برای طالبان در قلمرو این کشور متهم کرده‌اند. اما، اسلام‌آباد این اتهام‌ها را رد کرده و گفته است که خودش قربانی هراس‌افگنی بوده‌است.

باوجود آنکه مقام‌های ناتو می‌گویند، پاکستان در روند صلح افغانستان از "نفوذ مهمی" برخوردار است، برخی از آگاهان امور سیاسی به این باورند که در سال‌های اخیر تماس‌های مسکو و تهران با شورشیان طالبان بر پیچیده‌گی جنگ و صلح در افغانستان افزوده است.