قاضیان محکمهٔ جزایی بینالمللی فیصله کردند که تحقیقات در مورد افغانستان میتواند ادامه یابد، زیرا کابل به گفته این محکمه "تحقیقات دقیق و واقعی" را در مورد جنایات ادعا شده انجام نمیدهد.
قضایای مربوط به افغانستان توسط سارنوال کریم خان، به پيش برده می شود. با گذشت یک سال از حکومت طالبان در ماه اگست، او از قاضیان خواست که اجازه تحقیقات را بدهند و هشدار داد که جنایات هنوز در افغانستان ادامه دارد.
در سپتمبر سال گذشته، کریم خان اعلام کرد که میخواهد تحقیقاتی را در مورد جنایات منسوب به طالبان و جناح خراسان گروه دولت اسلامی یا داعش آغاز کند.
وی گفت که سارنوالان تحقیقات در مورد جنایات منسوب به نیروهای امریکایی و سربازان دولت (سابق) افغانستان را از اولویت خارج خواهند کرد. او از این بابت مورد انتقاد قرار گرفت.
با این حال، قاضیان اصرار داشتند که حکم فعلی شامل تحقیق در مورد تمام جرایم ادعا شده بر اساس درخواست ارائه شده در سال ۲۰۱۷ شود.
در آن درخواست، از طالبان، نیروهای دولت پیشین افغانستان و سربازان امریکایی بهعنوان گروههای احتمالی که در جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت دست دارند، نام برده شد. در آن زمان از شاخه خراسان داعش نام برده نشده بود.
با این حال، بر اساس گزارش سالانه محکمه جزایی بینالمللی که روز دوشنبه ۳۱ اکتوبر توسط قاضی پیوتر هوفمانسکی، رئیس محکمه مذکور ارائه شد، خاطرنشان شد که تحقیقات درمورد جنایات منسوب به طالبان وشاخۀ خراسان گروه دولت اسلامی، متمرکز خواهد بود.
قاضی پیوتر هفمانسکی در سخنرانی خود تاکید کرد که دولت ها باید در دستگیری مرتکبین مظنون جنایات جنگی واقدامات مربوط همکاری کامل کنند.
محکمه جرایم بینالمللی که در سال ۲۰۰۲ تأسیس شده و به بررسی جنایات جنگی در کشورهایی میپردازد که توانایی یا تمایلی برای تحقیق ندارند.
او گفت محکمه جزایی بینالمللی نمی تواند معافیت جنایتکاران را تحمل کند: "محکمۀ جزایی بینالمللی اینجاست که بماند. مبارزه دربرابر معافیت به یک سطح برگشت ناپذیری رسیده است. این یک کار بسیار چالش برانگیز است و ما نمی توانیم عقب نشینی کنیم. ما ممکن است ازهدف محو معافیت فاصله داشته باشیم، اما میتوانیم هر روز با عمل خود نشان دهیم که معافیت را تحمل نمیکنیم."
محکمه جزایی بینالمللی که در سال ۲۰۰۲ تأسیس شده و به بررسی جنایات جنگی در کشورهایی میپردازد که توانایی یا تمایلی برای تحقیق ندارند.
بیشتر در این باره: دیدبان جهانی حقوق بشر خواهان آغاز تحقیقات فوری جرایم جنگی در افغانستان شداین اولین محکمه ای است که به جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی رسیدگی می کند.
قضات محکمه جزایی بینالمللی در حکم روز دوشنبه خود گفتند که همکاری طالبان با آنها در تحقیقات غیرممکن به نظر می رسد زیرا هر بار که از کابل درخواست اطلاعات اضافی شده ، پاسخی دریافت نکرده اند.
در ماه جولای، نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرد که پس از سرنگونی دولت قبلی، طالبان به قتلهای غیرقانونی، آزار و اذیت، دستگیریهای خودسرانه و مجازات غیرانسانی متهم شده اند.
در آن زمان طالبان به شدت واکنش نشان دادند و اتهامات وارده را رد کردند.
از سرگیری تحقیقات توسط محکمۀ جزایی بینالمللی مورد استقبال سازمان عفو بین الملل قرار گرفته است.
آغاز مجدد تحقیقات محکمه جزایی بینالمللی در مورد افغانستان باید به جنایات جدی همه طرفهای درگیر، از جمله نیروهای امریکایی رسیدگی کند تا به گفته وی عدالت در مورد حتی قدرتمندترین کشورها اجرا شود.
از امریکا انتقاد شده که از اول کار آماده همکاری با تحقیقات نبوده است. ادارهٔ دونالد ترمپ، رئیس جمهور سابق ، تحریم هایی را علیه برخی قضات از جمله فاتو بنسودا، رئیس سابق محکمه جزایی بینالمللی، اعمال و دارایی های آنها را مسدود کرد.
حکومت ترمپ اقدام محکمۀ بین المللی جرائم را نقض حاکمیت ملی امریکا خواند. جوبایدن رئیس جمهور کنونی امریکا اگرچه این تحریمها را حذف کرد، اما با عملکرد محکمه جزایی بینالمللی مخالفت کرد.