هرچند مسئولان مؤسسههای خیریه میگویند، تلاش میکنند به آن عده از افغانهایی که در شرایط سخت نیازمند کمک اقتصادی هستند رسیدگی کنند، اما تعداد قابل ملاحظه یی از افراد نیازمند از نرسیدن کمکهای بشری شکایت دارند.
غلام حضرت سرپرست یک خانوادۀ ۸ نفری است که در یک نانوایی در کابل کار میکند.
او میگوید که در گذشته درآمد روزانهاش به ۶۰۰ تا ۸۰۰ افغانی میرسید و روزگارش خوب بود، اما حالا روزانه ۲۰۰ یا ۳۰۰ افغانی درآمد دارد که برای پرداخت کرایۀ خانه و سایر هزینههای زندگی کافی نیست.
غلام حضرت میگوید، در کنار این همه مشکلات یکی از دخترانش نیز به شدت بیمار است که پول درمانش را ندارد و درب هر نهاد خیریه را زده است، اما پاسخی دریافت نکرده است.
او به رادیو آزادی گفت:
"شماره واتساپ ۲۰ موسسۀ خیریه را پیدا کردم، با آنها تماس گرفتم و ماجرای بیماری دخترم را برای آنها تعریف کردم، هیچ کدام کمکی نکردند، فقط یک نهاد در شبکههای اجتماعی خواستار کمک مردم شد، آنجا وقتی مردم این اطلاعیه را دیدند، پنج تا ده هزار کمک کردند که آن مقدار برای تداوی دخترم کافی نیست."
وی در ادامه افزود:
"تمرکز ما اکنون زنده ماندن است، من انتظار دیگری ندارم و دست و پایمان بسته است."
اما مجیب الرحمن محمودی، رئیس بنیاد خیریۀ کلی( روستا) ، کار نهادهای خیریه را ارزشمند میداند.
یکی از افغانهای فقیر: به چندین موسسه مراجعه کردم٬ کمک دریافت نکردم. آنچه پس از تلاش زیاد برایم مهیا شد٬ کافی نبود
او گفت که نهادشان به افراد زیاد کمک و همکاری کرده است.
"در این شرایط دشوار که کمکهای بینالمللی نادر است و دولت موقت به رسمیت شناخته نمیشود، فرصتهای شغلی نیز کم است، سازمانهای خیریه بسیار کارآمد هستند، زیرا کمتر هزینه میکنند و کمکها میتواند به افراد بیشتری برسد."
در بیشتر موارد کمکهای نهادهای خیریه محدود به یک بوجی آرد و برنج، یک قطی روغن و برخی نیازهای اولیۀ دیگر میشود که نیازهای اساسی یک ماهۀ یک خانواده را تأمین خواهد کرد.
اما عنایت الله دیدار، رئیس نهاد خیریۀ "باچا خان" میگوید، اگر کمکهای خیریه به گونهای انجام شود که فرصت کار را برای افراد نیازمند فراهم و در زندگی آنان تغییر ایجاد کند، موثرتر خواهد بود.
"کار موثر این است که ما سیستمی را به آنها فراهم کنیم که بتوانند روی پای خود بایستند. شکی نیست که ما چنین سیستمهایی را در اختیار افراد زیادی قرار داده ایم، اما برخی از آنها دستگاهها را فروخته بودند و کار نمیکردند. به مؤسسات دیگری درخواست کردند که به آنها کمک کند، اما این جامعه است، اینجا هر گونه آدمی وجود دارد، اما نکتۀ سودمند این است که اگر برای یک خانوادۀ فقیر آرد و برنج و غیره بیاوریم ماه آینده چه میکنند؟ لازم است کارهای اساسی برای آنها انجام شود تا کل زندگی خانواده تغییر کند".
مسئولان نهادهای خیریه میگویند، تا اندازهای میتوانند از افراد نیازمند دستگیری کنند، اما افراد نیازمند میگویند، با توجه به سطح بالای فقر در افغانستان، کمکهای موسسات خیریه اندک است.
پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان دامنۀ بحران اقتصادی و بشری در این کشور گسترش یافت که به گزارش ادارۀ هماهنگی امور بشری سازمان ملل متحد (اوچا)، در سال جدید میلادی ۲۸.۳ میلیون نفر در افغانستان به کمکهای بشری نیاز خواهند داشت که این آمار در سال ۲۰۲۱به ۱۸ میلیون تن میرسید.
اوچا گفته بود که افغانستان در سال ۲۰۲۳ یکی از کشورهایی است که با یک بحران شدید و بزرگ انسانی مواجه خواهد شد و برای جلوگیری از آن خواستار کمکهای جامعۀ جهانی شده بود اما با ممنوعیت کار زنان در سازمانهای غیردولتی و به تعلیق درآمدن فعالیت برخی از سازمانها، به نظر میرسد که این بحران گستردهتر خواهد شد.